Uniwersytet Śląski w Katowicach

Od 1981 roku związany był z Zakładem Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Od 2014 roku był kierownikiem Zakładu Komunikowania Międzynarodowego i Systemów Medialnych w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UŚ. W latach 2005-2012 był zastępcą Dyrektora Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych. Za działalność naukową był nagradzany Nagrodą JM Rektora w roku 2003, 2007 i 2017. Był również stypendystą niemieckiej Fundacji Konrada Adenauera i Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytetu w Salzburgu oraz członkiem Niemieckiego Towarzystwa Medioznawczego – Deutsche Gesellschaft für Publizistik und Kommunikationswissenschaft (od 2004 r.). W roku 2007 zakładał wraz z innymi badaczami mediów Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej. Do 2019 roku pełnił funkcję wiceprezesa PTKS oraz przewodniczącego konkursu DOKTORAT.

Profesor był autorem kilkudziesięciu artykułów i rozpraw poruszających problemy funkcjonowania mediów masowych, ich relacji z systemem politycznym, udziału mediów w komunikowaniu politycznym i public relations, przemian w systemie medialnym Polski i innych krajów. Wśród tych publikacji szczególne miejsce zajmuje autorska książka „Kształtowanie się polityki medialnej (Medienpolitik) rządu RFN w latach 1949-1989” (Katowice 2002) oraz współredagowane prace zbiorowe „Mało znane systemy medialne” (Sosnowiec 2007) i „Systemy medialne krajów bałkańskich” (Sosnowiec 2009), a także redagowana samodzielnie monografia zbiorowa „Systemy medialne w dobie cyfryzacji. Kierunki i skala przemian” (Katowice 2015). Publikował również w Niemczech, Austrii i Rosji.

W latach 2016-2020 kierował projektem NCN OPUS 10, który dotyczył badań nad powiązaniami pomiędzy elitami mediów i polityki w Polsce. Ten ostatni wielki projekt badawczy został zwieńczony publikacją wszystkich członków zespołu grantowego „The Elites of the Media versus the Elites of Politics in Poland”.

My zapamiętamy Go jako człowieka wielkiej energii, pełnego entuzjazmu, którym zarażał innych. Z humorem i dystansem potrafił opowiadać o sobie i swoich podróżach po Polsce. Z zapałem uprawiał sport. Szybko zjednywał sobie ludzi, był niezwykle lubiany i ceniony przez studentów i pracowników. Nie miał obaw, aby wdawać się z nimi w naukowe dyskusje. Zarażał swoją pasją, a jednocześnie prezentował wszechstronną wiedzę i klasę. Z szacunkiem podchodził do swoich rozmówców.

Jego głos i śmiech rozbrzmiewały po korytarzach Wydziału Nauk Społecznych zawsze, gdy się pojawiał na Uniwersytecie. Był ciepły, przyjazny, pozytywnie nastawiony do życia i ludzi. Optymistycznie patrzył w przyszłość. Walczył do samego końca i nigdy się nie poddawał.

Dla nas pozostanie wspaniałym Przyjacielem, Kolegą, Mentorem.

 

REQUIESCAT IN PACE

 

 

 

Dorobek naukowy dr hab. Zbigniewa Oniszczuka, prof. UŚ

• The Elites of the Media versus the Elites of Politics in Poland / ed. by Zbigniew Oniszczuk, Dagmara Głuszek-Szafraniec, Mirosława Wielopolska-Szymura . – Berlin : Peter Lang, 2020. – 174 s. – (Studies in Communication and Politics ; vol. 12). – ISBN 978-3-631-80067-6
• Theoretical and Practical Aspects of Relations Between Elites in the Mass Media and Politics / Zbigniew Oniszczuk // W: The Elites of the Media versus the Elites of Politics in Poland. – Berlin : Peter Lang, 2020. – S. 13-24. – ISBN 978-3-631-80067-6
• Okruchy moich wspomnień o Profesorze / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2019, nr 2, s. 281–282
• Eigene Aktivitäten polnischer Onliner im Netz / Zbigniew Oniszczuk // W: Von der Agora zur Cyberworld : Soziale und kulturelle, digitale und nicht-digitale Dimensionen des öffentlichen Raumes. – Berlin : trafo, 2018. – S. 143-151. – ISBN 978-3-86464-163-3
• Fenomen popularności niemieckich gazet lokalnych i regionalnych / Zbigniew Oniszczuk // W: Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego. T. 1, Problemy teoretyczno-praktyczne. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018. – S. 237-247. – ISBN 978-83-226-3364-9
• Internet jako ważna przestrzeń komunikacji politycznej / Zbigniew Oniszczuk // W: Na drodze do wyjaśnienia problemów politycznych : księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Markowi Barańskiemu. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018. – S. 664-674. – ISBN 978-83-226-3392-2
• Mass Media Usage as the Quality of Life Index in Poland / Zbigniew Oniszczuk // Polit. Preferences. – 2018, nr 21, s. 41-53
• Wiarygodność mediów masowych. Przypadek niemiecki / Zbigniew Oniszczuk // Rocz. Prasozn. – R. 12 (2018), s. 57-66
• Aktywność niemieckich internautów w mediach społecznościowych i jej skutki w wymiarze indywidualnym / Zbigniew Oniszczuk // W: Komunikowanie społeczne w dobie nowych technologii : praca zbiorowa. – Poznań : Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej, 2017. – S. 187-200. – ISBN 978-83-949981-1-0
• Das Internet als wichtiger. Bereich der politischen Kommunikation in Polen / Zbigniew Oniszczuk // W: Die Zukunft von Medien-Räumen : zwischen Freiheit und Zwängen. – Berlin : trafo, 2017. – S. 115-125. – ISBN 978-3-86464-150-3
• Komunikacja transnarodowa jako przyszłość komunikowania międzynarodowego? / Zbigniew Oniszczuk // Polit. Preferences. – 2017, nr 16, s. 5-16
• Media masowe a demokracja – ujęcie teoretyczne / Zbigniew Oniszczuk // W: Polskie wybory 2014-2015 : kontekst krajowy i międzynarodowy – przebieg rywalizacji – konsekwencje polityczne. T. 1. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017. – S. 11-24. – ISBN 978-83-226-3068-6
• Zależności łączące elity sfery mediów masowych i polityki Refleksje natury teoretycznej i praktycznej / Zbigniew Oniszczuk // W: Między ideą, pasją a działaniem : księga jubileuszowa dedykowana dr. hab. Marianowi Mitrędze. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017. – S. 737-746. – ISBN 978-83-226-3192-8
• Internetowa aktywność niemieckich wydawców prasowych jako czynnik zmian systemowych / Zbigniew Oniszczuk // W: Rozwój internetu a zmiany w mediach, systemach medialnych oraz społecznych. – Warszawa : Instytut Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016. – S. 145-154. – ISBN 978-83-7545-674-5
• Niemieccy wydawcy prasowi wobec wyzwań cyfryzacji / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2016, nr 2, s. 440-450
• Niemieckie media masowe jako źródła informacji (na podstawie badań odbioru) / Zbigniew Oniszczuk // W: Współczesne media : media informacyjne. T. 1. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2016. – S. 13-28. – ISBN 978-83-7784-799-2
• Die im Netz erzogene Generation in Polen. Ein empirisches Portrat / Zbigniew Oniszczuk // W: Aneignungs- und Nutzungsweisen neuer Medien durch Kreativitat und Kompetenz. – Berlin : Trafo, 2015. – S. 201-212. – ISBN 978-3-86464-097-1
• Nutzung der neuen Medien in der Kommunikation in Polen / Marek Jachimowski, Zbigniew Oniszczuk // W: Neue Medien : Interdependenzen von Technik und Kommunikation. – Berlin : trafo Wissenschaftsverlag, 2015. – S. 121-130. – ISBN 978-3-86464-073-5
• Strukturalne następstwa cyfryzacji w niemieckim systemie medialnym / Zbigniew Oniszczuk // W: Systemy medialne w dobie cyfryzacji : kierunki i skala przemian. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015. – S. 9-20. – ISBN 978-83-8012-570-4
• Systemy medialne w dobie cyfryzacji : kierunki i skala przemian / pod redakcją Zbigniewa Oniszczuka . – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015. – 152 s. – (Pr. Nauk. UŚl.; 3350). – ISBN 978-83-8012-570-4
  Wprowadzenie / Zbigniew Oniszczuk // W: Systemy medialne w dobie cyfryzacji : kierunki i skala przemian. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015. – S. 7-8. – ISBN 978-83-8012-570-4
• Aktywność medialna mniejszości niemieckiej i jej znaczenie / Zbigniew Oniszczuk // W: Media mniejszości : mniejszości w mediach. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014. – S. 119-135. – ISBN 978-83-7784-484-7
• Das Mediensystem in Polen. Ein Uberblick / Zbigniew Oniszczuk // W: Grossbothener Vortrage zur Kommunikationswissenschaft. T. 13. – Bremen : Ed. Lumiere, 2014. – S. 13-27. – ISBN 978-3-943245-29-5
• Kryzys dziennikarstwa w Niemczech / Zbigniew Oniszczuk // W: Od dziennikarstwa tradycyjnego do mobilnego. – Sosnowiec : Wyższa Szkoła Humanitas Oficyna Wydawnicza, 2014. – S. 9-20. – ISBN 978-83-61991-67-0
• Międzynarodowa konferencja w Karlsruhe w ramach programu CultMedia [sprawozdanie z konferencji] / Zbigniew Oniszczuk // Rocz. Prasozn. – R. 8 (2014), s. 141-143
• Teoretyczne i praktyczne aspekty mediatyzacji polityki w Niemczech / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2014, nr 2, s. 176-189
  [Ewa Stasiak-Jazukiewicz, Zmiana paradygmatu? Niemiecki system medialny : recenzja] / Zbigniew Oniszczuk // Rocz. Prasozn. – T. 8 (2014), s. 123-125
• Konwergencja a społeczny odbiór mediów w Niemczech / Zbigniew Oniszczuk // W: Konwergencja mediów masowych i jej skutki dla współczesnego dziennikarstwa. T. 2. – Katowice : Uniwersytet Śląski, 2012. – S. 101-116
• Konwergencja mediów masowych i jej skutki dla współczesnego dziennikarstwa. red.: Zbigniew Oniszczuk, Mirosława Wielopolska-Szymura T. 1 /. – Katowice : Uniwersytet Śląski, 2012. – 432 s.
• Wprowadzenie / Zbigniew Oniszczuk, Mirosława Wielopolska-Szymura // W: Konwergencja mediów masowych i jej skutki dla współczesnego dziennikarstwa. T. 1. – Katowice : Uniwersytet Śląski, 2012. – S. 7-8
• Współczesne oblicze niemieckiej nauki o komunikowaniu / Zbigniew Oniszczuk // W: Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną. T. 1, Stan wiedzy i postulaty badawcze. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012. – S. 63-71
• Mediatyzacja polityki i polityzacja mediów : dwa wymiary wzajemnych relacji / Zbigniew Oniszczuk // Stud. Medioznawcze. – 2011, nr 4, s. 11-22
  Współczesny rynek dzienników ogólnokrajowych w Polsce / Zbigniew Oniszczuk // W: Przemiany systemu medialnego : polsko-rosyjskie spojrzenie. – Sosnowiec : Oficyna Wydawnicza Humanitas, 2011. – S. 120-130. – ISBN 978-83-61991-05-2
• Strefy wpływu kapitału niemieckiego w polskich mediach / Zbigniew Oniszczuk // W: Prawo, etyka czy rynek? : zmiany w polskich mediach po 1989 roku. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010. – S. 195-204
• Niedostatki polskiej polityki medialnej / Zbigniew Oniszczuk // W: Współczesne media : status, aksjologia, funkcjonowanie. T. 1. – Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2009. – S. 74-81. – ISBN 978-83-227-3087-4
• Rola telewizji w mediatyzacji komunikowania politycznego w Niemczech / Zbigniew Oniszczuk // W: Mediatyzacja kampanii politycznych. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009. – S. 135-146. – ISBN 978-83-226-1855-4
• Systemy medialne krajów bałkańskich / pod. red. Zbigniewa Oniszczuka i Mariana Gieruli . – Sosnowiec : Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 2009. – 191 s.
• Mediatyzacja a polityka medialna / Zbigniew Oniszczuk // W: Modernizacja polityczna w teorii i praktyce : transfer nowoczesnych idei, wartości, instytucji i mechanizmów. – Katowice : Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”, 2008. – S. 311-322
• Niemieckie koncerny medialne w postkomunistycznej Europie : internacjonalizacja czy kolonizacja? / Zbigniew Oniszczuk // W: Polska – Niemcy – Europa : pamięci profesora Piotra Dobrowolskiego. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008. – S. 225-236. – ISBN 978-83-226-1778-6
• Agora kontra Springer : pierwsza polska wojna prasowa / Zbigniew Oniszczuk // W: Wojna w mediach. – Opole : Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2007. – S. 409-419
• Fragmentaryzacja odbiorców mediów audiowizualnych w Niemczech / Zbigniew Oniszczuk // W: Współczesne procesy fragmentaryzacji i rekompozycji : księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Mikułowskiemu Pomorskiemu. – Kraków : Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 2007. – S. 37-45. – ISBN 978-83-7252-345-7
• Mało znane systemy medialne / pod red. Zbigniewa Oniszczuka i Mariana Gieruli . – Sosnowiec : Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 2007. – 201 s.
• System medialny w ujęciu teoretycznym / Zbigniew Oniszczuk // W: Mało znane systemy medialne. – Sosnowiec : Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, 2007. – S. 9-20
• Unter dem Druck der Politisierung; Massenmedien und politische Macht in Polen / Zbigniew Oniszczuk // W: Journalistik und Kommunikationsforschung : Festschrift für Beate Schneider. – Berlin : Vistas, 2007. – S. 201-208
• Koncerny multimedialne w procesie globalizacji / Zbigniew Oniszczuk // W: Demokracja w dobie globalizacji. T. 1, W praktyce politycznej. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006. – S. [28]-39
• Międzynarodowa aktywność koncernów medialnych / Zbigniew Oniszczuk // W: Media i komunikowanie w społeczeństwie demokratycznym : szkice medioznawcze. – Sosnowiec : Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Marketingu, 2006. – S. 54-66
• Niemieckie koncerny medialne w Europie Środkowej : zagrożenia i szanse / Zbigniew Oniszczuk // W: Środki masowego komunikowania a społeczeństwo. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2006. – S. 150-162
• Polityka Unii Europejskiej w zakresie telewizji na przełomie XX i XXI wieku / Zbigniew Oniszczuk // W: Unia Europejska i Polska wobec dylematów integracyjnych na początku XXI wieku. – Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006. – S. 239-249
• Rywalizacja Agory ze Springerem : nowe oblicze konkurencji na polskim rynku prasowym / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2006, nr 3/4, s. 31-41
• Zawód dziennikarza w Niemczech w dobie technicyzacji / Zbigniew Oniszczuk // W: Współczesny dziennikarz i nadawca. – Sosnowiec : Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, 2006. – S. 83-93
• Polityka komunikowania w skali międzynarodowej / Zbigniew Oniszczuk // Stud. Politicae Univ. Sil. – T. 1 (2005), s. 235-259
• Rola telewizji w wyborach : przykład niemiecki / Zbigniew Oniszczuk // W: Kampania wyborcza : marketingowe aspekty komunikowania politycznego. – Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2005. – S. 57-76
• Ekspansja niemieckich koncernów medialnych w Europie Środkowej a problematyka bezpieczeństwa narodowego / Zbigniew Oniszczuk // W:
• Bezpieczeństwo Polski i bezpieczeństwo europejskie na początku XXI wieku : wybrane aspekty. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2004. – S. 135-147
• Wielowymiarowość globalizacji w niemieckiej nauce o komunikowaniu / Zbigniew Oniszczuk // W: Władze lokalne i regionalne w warunkach globalizacji. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003. – S. 171-179
• Kommunikationswissenschaft in Polen in den 90er Jahren / Zbigniew Oniszczuk // W: Kommunikationswissenschaft und Public Relations in Osteuropa : Arbeitsberichte. – Leipzig : Leipziger Universitatsverlag GmbH, 2002. – S. 116-125
• Kształtowanie się polityki medialnej (Medienpolitik) rządu RFN w latach 1949-1989 / Zbigniew Oniszczuk . – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2002. – 246 s. – (Pr. Nauk. UŚl.; nr 2057).
• Statystyczne aspekty rynku dzienników w Europie : międzynarodowa konferencja naukowa w Hannowerze, 1-2 lutego 2002 / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2002, nr 1/2, s. 204-205
• Statystyczne aspekty rynku dzienników w Europie : międzynarodowa konferencja naukowa w Hannowerze, 1-2 lutego 2002 / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2002, nr 1/2, s. 204-205
  [Media Perspektiven – recenzja] / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2002, nr 3/4, s. 184-186
• Relacje między mediami a systemem politycznym w niemieckiej nauce o komunikowaniu / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2000, nr 3/4, s. 99-105
• Terminologiczne aspekty relacji : polityka – komunikowanie masowe : (przykład niemiecki) / Zbigniew Oniszczuk // W: Polityka : przedmiot badań i formy jej przejawiania się. – Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000. – S. 233-241
• [Mitteilung statt Medium – recenzja] / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 2000, nr 3/4, s. 183-184
  [Medienpolitik – recenzja] / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1999, nr 1/2, s. 208-210
• Ekspansja kapitału niemieckiego na rynku prasowym Węgier, Polski i Czech / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1998, nr 1/2, s. 93-103
• Analiza amerykańskiego stylu pracy redakcyjnej / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1997, nr 3/4, s. 216-217
• Kapitał niemiecki w polskich mediach : polityczne implikacje tego zjawiska / Zbigniew Oniszczuk // W: Stosunki polsko-niemieckie w okresie przemian ustrojowych w Polsce. – Katowice : Uniwersytet Śląski, 1997. – S. 70-83
• Austriackie osobliwości w lokalnej polityce informacyjnej / Zbigniew Oniszczuk // Kat. Prasy Radia Telew. – 1995/1996, s. 262-263
• Serwisy informacyjne publicznych i prywatnych stacji radiowych : analiza preferencji / Zbigniew Oniszczuk // W: Transformacja radia w Polsce i na świecie (1990-1995). – Katowice : Fundacja dla Wspierania Śląskiej Humanistyki, 1996. – S. 152-156
• Public Relations : co kryje się za tym pojęciem? / Zbigniew Oniszczuk // Kat. Prasy Radia Telew. – 1994, s. 238-239
• Największe koncerny medialne świata / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1993, nr 1/2, s. 109-114
• Przemiany w austriackich mediach / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1993, nr 3/4, s. 127-139
• Elementy sistemy mestnoj informacii gorodskoj aglomeracii : tipologiceskij aspekt / Z. Onisuk // W: Tipologia mestnoj pressy : Sovetskij Souz – Pol’sa. – Rostov-na-Donu : Izdatel’stvo Rostovskogo Universiteta, 1991. – S. 92-108
• Elemente des lokalen informationssystems eines stadtischen ballungsgebietes in Polen : versuch einer typologie / Zbigniew Oniszczuk // Publizistik (Wiesb.). – 1990, h. 2, s. 184-189
• Sesja o telewizji satelitarnej (Katowice, 21 II 1989) / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1989, nr 3, s. 157-158
• Pojęcie funkcji w badaniach nad społecznym oddziaływaniem prasy. Fragm. pracy / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1988, nr 2, s. 11-52
• W setną rocznicę śmierci Karola Miarki / Zbigniew Oniszczuk // Zesz. Prasozn. – 1983, nr 1, s. 165-167