Polski film animowany – kształtowanie się dziedziny w latach 1946-1956 w świetle dokumentów z archiwum FINA i Archiwum Akt Nowych w Warszawie
Kierownik projektu: dr Patryk Oczko
Czas trwania: 2023-2024
Instytucja finansująca: NCN, Miniatura 7
W ramach projektu zostaną przeprowadzone kwerendy archiwalno-biblioteczne w Filmotece Narodowej – Instytucie audiowizualnym (FINA) oraz Archiwum Akt Nowych w Warszawie dotyczące początków filmu animowanego w Polsce. Dziedzina ta kształtowała się po II wojnie światowej niemal od podstaw w kontekście złożonej sytuacji społeczno-politycznej. U schyłku lat 40. działania zespołów produkcyjnych miały charakter w dużej mierze amatorski – intuicyjny i eksperymentalny; w 1949 roku twórcy musieli podporządkować się doktrynie socrealistycznej, z której stopniowo, po 1953 roku się wyswobadzali – animacja zyskiwała wówczas nowoczesną formę odchodząc od zaangażowania ideologicznego. Analiza m.in. scenariuszy, ocen scenariuszy, kolejnych wersji scenopisów oraz projektów plastycznych pozwoli na dookreślenie wpływu czynników politycznych na zmiany zachodzące w filmach na etapie przedprodukcyjnym i produkcyjnym. Poczynione w efekcie realizacji działania naukowego ustalenia staną się punktem wyjścia do szerszego projektu dotyczącego kształtowania się polskiego filmu rysunkowego w latach 1946-1956.
Krytyka traktatu „Het Schilder-Boeck” (Księga o malarstwie) i śledzenie migracji mistrzów flamandzkich (XV-XVI wiek)
Kierownik projektu: dr Oskar Jacek Rojewski
Czas trwania: 2023-2026
Instytucja finansująca: NCN, Sonata18
Projekt ma za zadanie analizę̨ zjawiska emigracji i jej różnorodności, studiując wędrówki artystów wykształconych we Flandrii w XV i XVI wieku. Migracje artystyczne oprócz rozpowszechniania ikonografii, techniki oraz stylu twórców niderlandzkich stanowiły jeden z czynników rozwijających uniwersalizm sztuki i kultury w renesansowej Europie. Dzięki badaniom nad artystami migrującymi, możliwym będzie poznanie ich międzynarodowych doświadczeń, recepcji innych kultur w sztuce oraz sprawdzenia w jaki sposób krótkie wyprawy, bądź wieloletnie pobyty na obczyźnie ukształtowały ich indywidualny styl artystyczny. Tematyka ta pozwala na zrozumienie migracji jako jednego z wielu procesów kulturotwórczych, dzięki któremu artyści nie tylko doskonalili swoje umiejętności w zupełnie innych warunkach od tych które znali na co dzień, ale również jako zjawiska integracji różnorodnych środowisk artystycznych.
100 faktów z historii Polski, które każdy cudzoziemiec znać powinien. Nauczanie języka polskiego jako obcego i historii Polski
Kierownik projektu: dr Agnieszka Tambor
Czas trwania: 2019-2020
Instytucja finansująca: NAWA, program „Promocja języka polskiego”
Przedmiotem projektu są nowoczesne metody, techniki, materiały i narzędzia do nauki języka polskiego jako obcego oparte na tematach związanych z historią Polski. Przygotowanie profesjonalnych, nowoczesnych i atrakcyjnych materiałów i podręczników do nauczania jest ważne, ponieważ ich wykorzystanie buduje pozytywny obraz Polski w świecie, pozwala na prowadzenie zajęć w kraju i za granicą z interesującym użyciem faktów historycznych. W ten sposób jakość nauczania buduje prestiż języka polskiego i Polski. Rezultaty to m.in. publikacja w formie elektronicznej i tradycyjnej, aby umożliwić dostęp do jak najszerszego grona odbiorców. Zawartość to opis wydarzeń z historii Polski w sposób odmienny niż w podręcznikach szkolnych czy akademickich. Publikacja będzie różniła się także od wydawnictw popularnonaukowych. Celem projektu jest, po zebraniu i opisaniu materiałów dostępnych na rynku, stworzenie w efekcie kompendium je uzupełniającego. Materiały, który powstaną, przeznaczone mają być dla uczniów polonijnych, dla dorosłych studiujących na kierunkach związanych z Polską (zagraniczne i krajowe polonistyki, studia polskie, studia środkowoeuropejskie, akademickie kursy języka polskiego jako drugiego/trzeciego i pozauniwersyteckie zajęcia z polskiego) oraz studentów kursów przygotowawczych (zajęcia z języka polskiego i zajęcia propedeutyczne z historii). Projekt jest przeznaczony dla odbiorcy zagranicznego, ma ułatwić (a czasem umożliwić) zetknięcie się z historią Polski osobom mieszkającym poza granicami naszego kraju. Wartością dodaną wynikającą z usprawnienia procesu nauczania w szkołach za granicą będzie udoskonalenie procesów repatriacji i reemigracji w kontekście konieczności zapisywania dzieci do polskich szkół. Nieznajomość polskiej historii u zagranicznego odbiorcy wynika w dużej mierze z niedostosowania językowego i sposobu podania materiałów, które są wykorzystywane.
Michel Sittow – Melchior Alemán i jego działalność na dworze kastylijskim (1492-1506) według dokumentów z Archivo General de Simancas
Kierownik projektu: dr Oskar Jacek Rojewski
Czas trwania: 2019-2020
Instytucja finansująca: NCN, Miniatura2
Głównym celem niniejszego projektu była realizacja kwerendy archiwalno-bibliotecznej w Bibliotece Museo del Prado w Madrycie i w Archivo General de Simancas, dotyczącej dziesięcioletniej działalności Michaela Sittow na dworze Izabeli Katolickiej, Ferdynanda Aragońskiego, Joanny I Kastylijskiej i Filipa Pięknego. Michael Sittow jest doskonałym przykładem emigranta zarobkowego z czasów nowożytnych, który przez 57 lat swojego życia pracował na siedmiu prestiżowych dworach królewskich. Jakość jego portretów w znacznym stopniu wpłynęła na zmiękczenie wizerunków i wzrost naturalizmu w oficjalnych portretach dworskich w pierwszej połowie XVI wieku. Efektem planowanych kwerend będzie zgromadzenie informacji i materiałów ikonograficznych, które pozwolą na analizę œuvre Michaela Sittow oraz poznanie materiałów wcześniej niepublikowanych, dotyczących jego pracy na Półwyspie Iberyjskim.
Malarz Joseph Prechtl i jego twórczość w świetle źródeł
Kierownik projektu: dr Mirosława Sobczyńska-Szczepańska
Czas trwania: 2018-2019
Instytucja finansująca: NCN, Miniatura2
W ramach projektu zostały przeprowadzone kwerendy archiwalno-bibliotecznych w Wiedniu i na Ukrainie, podczas których zgromadzono informacje i materiały ikonograficzne pozwalające na włączenie kolejnych dzieł do oeuvre Josepha Prechtla, uściślenie ich chronologii, zdefiniowanie i wskazanie źródeł indywidualnego stylu malarza oraz określenie miejsca jego twórczości w panoramie artystycznej dawnej Rzeczypospolitej. Nowe ustalenia zostaną przedstawione w monograficznym opracowaniu nt. życia i twórczości artysty.
Architektura lat 60. i 70. XX w. na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim. Forma, ochrona i waloryzacja
Kierownik projektu: dr Aneta Borowik
Czas trwania: 2014-2019
Instytucja finansująca: NCN, Sonata5
Głównymi celami przedsięwzięcia były prezentacja oraz pogłębiona analiza zjawisk związanych z urbanistyką i architekturą lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych na obszarze ówczesnego województwa katowickiego. Cele szczegółowe obejmowały:
- udokumentowanie wartościowych obiektów zagrożonych przez wyburzenia i niewłaściwe modernizacje
- zbadanie innowacyjności ówcześnie stosowanych materiałów i technologii,
- dalszy rozwój badań nad ustaleniem kryteriów wartościowania zabytków z tego okresu
- zbadanie wkładu polskich, w tym działających na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim, urbanistów i architektów w światowy rozwój tych dziedzin sztuki, szczególnie w kontekście działalności tzw. polskiej szkoły urbanistyki
- przeanalizowanie prawnych, socjologicznych oraz politycznych aspektów twórczości od 1956 do 1975 r. w celu ustalenia przyczyn szybkiej akceptacji nowoczesności i innowacyjności architektury i urbanistyki w tym czasie