Reżyseria: Vincent Paronnaud i Marjane Satrapi
Gatunek: Dramat / Animacja dla dorosłych
Zagadnienia psychologiczne: psychologia międzykulturowa, psychologia społeczna, interwencja kryzysowa, psychologia filmu
Kto poleca: dr Agnieszka Skorupa
„Spotkanie z Innym” – takim terminem psycholodzy międzykulturowi, antropolodzy i kulturoznawcy często określają nasze doświadczenia kontaktu z ludźmi pochodzącymi z kręgu kulturowego odmiennego niż nasz własny. Można jednak nieco odwrócić tę retorykę i zapytać, na ile ów „Inny” jest jednak do nas podobny, a być może wręcz taki sam. Istnieją kultury, z którymi łatwiej znaleźć nam wspólne płaszczyzny, oraz takie, które wydają nam się zupełnie niezrozumiałe. Gdzieś pośrodku tego kontinuum lokuje się Iran, będący miejscem akcji poruszającej animacji Vincenta Paronnaud’a i Marjane Satrapi, zatytułowanej „Persepolis”.
Czy pamiętacie „Szachinszach” – wybitny reportaż napisany przez Ryszarda Kapuścińskiego, polskiego dziennikarza i podróżnika? Opisywana w nim historia irańskiej rewolucji z 1979 roku, obalenie rządów Mohameda Rezy i zainicjowanie duchowo-politycznego przywództwa Ruhollaha Chomeiniego stanowi tło życia młodej dziewczyny, której losom przyglądamy się w „Persepolis”. Czy jesteście sobie w stanie wyobrazić, jak to jest być dziewczynką, a potem młodą kobietą, która z dnia na dzień nie może już publicznie pokazywać swoich włosów i jest zobligowana do chodzenia w luźnych strojach, ponieważ kobiece kształty od teraz oficjalnie uznawane są za demoralizujące? Czy bylibyście w stanie żyć w świecie, w którym każde słowo – nawet najbardziej błaha konwersacja – może stać się przyczynkiem do aresztowania, przesłuchań i tortur? A jak poradzilibyście sobie psychicznie z nieustannymi doświadczeniami utraty bliskich – przyjaciół, rodziny, sąsiadów – którzy giną w zamachach i zamieszkach lub przepadają bez wieści po kontakcie z państwowymi służbami? Taki właśnie życiowy kontekst towarzyszy na co dzień głównej bohaterce animacji. Opisane wydarzenia i wywołująca je sytuacja społeczno-polityczna kształtują jej osobowość, kładą się cieniem na dorastanie, aż wreszcie przyczyniają się do głębokiego epizodu depresyjnego.
Marjane Satrapi, bo o niej mowa, jest nie tylko reżyserką obrazu, ale również (a może przede wszystkim) jego główną bohaterką. Autobiograficzny komiks, oraz powstała na jego kanwie animacja, były formą pracy z traumą i próbą zmierzenia się z trudnymi indywidualnymi doświadczeniami autorki. Były także sposobem na odnalezienie się w spotkaniach z „nowymi Innymi”, gdyż Starapi ostatecznie wyemigrowała z ojczyzny, dzieląc z rzeszami ludzi niełatwe losy migranta.
