Strategia kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
1. Ogólnouczelniane wytyczne o kształceniu zdalnym
Od roku akademickiego 2022/2023 zasady prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach są regulowane zarządzeniem nr 176 Rektora UŚ z 15 października 2021 r. w sprawie zasad prowadzenia w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość zarządzenie m.in. mówi, że:
- o zdalnym prowadzeniu zajęć decyduje dyrektor danego kierunku;
- zajęcia na odległość są wyłącznie na platformach: Microsoft Office 365 (MS Teams + Forms), Moodle lub Google Classroom + Meet;
- informacja o wykorzystanej platformie oraz formie synchronicznej (na żywo) lub asynchronicznej zajęć znajduje się w sylabusie danego modułu;
- w sylabusie prowadzący zajęcia zdalne informuje w szczególności o sposobie organizacji zajęć, ich trybie, metodach pracy, zakładanych sposobach weryfikacji efektów uczenia się, roli prowadzącego zajęcia (w tym planowanego sposobu udzielania informacji zwrotnej) i studentów (w tym stopnia obciążenia studentów realizacją zleconych zadań);
- pracownicy prowadzący zajęcia zdalne powinni odbyć szkolenie. Pracownicy, którzy otrzymali certyfikat, przesyłają go na adres email Pełnomocnika Dziekana ds. kształcenia na odległość. Certyfikat można także uzyskać po ukończeniu zdalnego, asynchronicznego szkolenia. Pracownicy, którzy nie posiadają certyfikatów, ale prowadzili wcześniej na podstawie reguł obowiązujących w okresie pandemii zajęcia zdalne na jednej ze wskazanych wyżej platform, mogą wnioskować o zwolnienie ze szkolenia. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie o posiadanych umiejętnościach na wybranej platformie: Microsoft Office 365 (MS Teams), Moodle lub Google;
- swoją ważność zachowują szkolenia realizowane uprzednio przez prowadzących w Centrum Kształcenia na Odległość, w czasie przed wprowadzeniem regulacji związanych z pandemią Covid 19. Potwierdzenie nabytych wtedy uprawnień prowadzący mogą uzyskiwać osobiście w Centrum Kształcenia na Odległość;
- w wyjątkowych przypadkach (w szczególności odbywania stażu lub innego wyjazdu naukowego), pracownik może się zwrócić do dyrektora kierunku o wyrażenie zgody na prowadzenie poszczególnych zajęć zdalnie.
2. Rekomendacje Prodziekana ds. kształcenia i studentów, Pełnomocnika Dziekana ds. kształcenia na odległość oraz Dyrektorów kierunków WNP odnośnie kształcenia zdalnego, które zachowują zgodność z zarządzeniem Rektora UŚ z 15 października 2021 r. nr 176 jednocześnie stanowią jego uzupełnienie
- władze Wydziału Nauk Przyrodniczych zachęcają do udziału w szkoleniach realizowanych przez Centrum Kształcenia na Odległość również osobom posiadające uprawnienia do prowadzenia zajęć zdalnych. Motywacją do tego powinien być jest rozwój metod dydaktycznych oraz narzędzi kształcenia zdalnego. Rekomendacja ta wpisuje się postulat rozwoju kompetencji dydaktycznych pracowników dydaktycznych wydziału;
- każdy nowy pracownik WNP przyjęty do pracy od roku akademickiego 2022/2023 mający obowiązek wykonania zajęć dydaktycznych, w przypadku prowadzenia zajęć zdalnych, powinien przedstawić odpowiedni certyfikat obsługi wybranej platformy Dyrektorowi kierunku przed rozpoczęciem swoich zajęć online. Odbycie takiego szkolenia i posiadanie certyfikatu stanowi wypełnienie obowiązków dydaktycznych D05, D06 lub D08 w IPO;
- władze WNP, biorąc pod uwagę zapis § 2, pkt. 2 zarządzenia 176, zachęcają, aby zajęcia takie jak, laboratoria (sensu stricto), ćwiczenia wykorzystujące sprzęt pomiarowy i/lub, na których wykorzystywane jest specjalistyczne oprogramowanie oraz ćwiczenia terenowe były realizowane z wyłączeniem metod i technik kształcenia na odległość. W uzasadnionych przypadkach, Prodziekan ds. kształcenia i studentów po zasięgnięciu opinii Dyrektora kierunku, na uzasadniony wniosek pracownika, może wyrazić zgodę na prowadzenie zdalne takich zajęć;
- pierwszeństwo prowadzenia zajęć dydaktycznych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość powinny mieć te moduły, które są m.in. wykłady, seminariami, pracowniami dyplomowymi, etc.
3. Dobre maniery, równość i poszanowanie wszystkich osób uczestniczących w spotkaniach kształcenia zdalnego
- Aby spotkania online były jak najbardziej komfortowe dla uczestników, warto zastosować kilka uniwersalnych zasad. Kiedy jesteś osobą organizującą spotkanie:
- uwzględnij zasoby sprzętowe uczestników – warto wybierać aplikacje działające również na urządzeniach mobilnych lub z poziomu przeglądarki internetowej (niewymagające instalacji);
- sprawdź, jakie są najczęstsze trudności techniczne w wybranym kanale komunikacji, opracuj plan radzenia sobie z nimi, np. przy połączeniach telefonicznych użycie „on hold” może uruchomić irytującą muzykę;
- zapytaj uczestników o jakość połączenia – w przypadku złej jakości – reaguj, np. poprzez rezygnację z widoku kamer uczestników lub obniżenie jakości transmisji video osób prezentujących, blokuj uczestników, których urządzenia zakłócają połączenie, przekazując im informację zwrotną;
- egzekwuj zasady spotkania okazując cierpliwość innym – dla wielu osób to zupełnie nowa sytuacja;
- określ jasno cel i czas spotkania – agenda oraz informacja o materiałach, które uczestnik ma przygotować, mogą zaprocentować skróceniem czasu szukania pożądanych materiałów podczas spotkania;
- przedstaw uczestników, plan spotkania, zasady komunikacji, np. kolejność zabierania głosu, sposób zgłaszania pytań, zasadę „jednego mikrofonu”, poufności, zwięzłych wypowiedzi, ustal kto sporządza notatkę ze spotkania i sposób jej akceptacji oraz jakie materiały otrzymają uczestnicy po zakończeniu rozmowy itp.;
- każdy z nas jest skupiony tylko przez pewien czas, zwłaszcza jeśli uczestniczy biernie w spotkaniu, zapewnij przerwy przy dłuższych spotkaniach, tj. trwających powyżej 1,5 h;
- aktywizuj milczących uczestników, przedstawiaj osoby, które dołączyły później;
- przekazywanie emocji – praca głosem jest kluczowa, gdy nie widzimy rozmówcy. Warto mówić również o własnych odczuciach dla lepszego zrozumienia intencji;
- warto również zadbać o stronę wizualną zajęć. Właściwe ustawienie kamery, oświetlenie prezentującego, zastosowanie słuchawek i mikrofonu ułatwiają odbiór przekazywanych treści.
Przede wszystkim pamiętajmy, że po każdej stronie platformy zajęć zdalnych są osoby – jednostki indywidualne. Mając to na uwadze, oraz pamiętając o zarządzeniu nr 173 Rektora UŚ z dnia 7 grudnia 2022 r., w sprawie wprowadzenia statutu Komisji ds. równości i różnorodności wraz z jego załącznikiem (Statut Komisji ds. równości i różnorodności), należy przestrzegać zasad równego traktowania i poszanowania różnorodności, w szczególności prowadzonej w tym względzie polityki, w tym Planu Równości Płci także podczas spotkań online. Każdy Pracownik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach ma obowiązek przeciwdziałać i nie dopuszczać do jakichkolwiek form dyskryminacji, bezpośredniej i pośredniej, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie czy orientację seksualną.
dr Izabela Greń – Pełnomocnik Dziekana ds. kształcenia na odległość- Katowice (E-mail: izabela.gren@us.edu.pl)
dr hab. Sławomir Pytel, prof. UŚ – Pełnomocnik Dziekana ds. kształcenia na odległość-Sosnowiec (E-mail: slawomir.pytel@us.edu.pl)
Wniosek_o_zwolnienie_ze_szkolenia
Oświadczenie o posiadanych umiejętnościach na wybranej platformie: Microsoft Office 365 (MS Teams), Moodle lub Google. Aby uruchomić szkolenie, należy po zalogowaniu się na stronę (za pomocą danych do USOSweb US) podać następujące klucze dostępu: Te@M$2022 (dla Microsoft Office) M00dl@2022 (dla Moodle), G00gl@2022 (dla Google).