Uniwersytet Śląski w Katowicach

Sprawdzimy, czy fauna bezkręgowców wykorzystujących do życia roślinność przy drogach szybkiego ruchu zmienia się w zależności od odległości od pasa ruchu. Zbadamy też, jakie inne zanieczyszczenia towarzyszą cząstkom pyłu z opon oraz czy cząstki, zarówno te niezanieczyszczone dodatkowo, jak i te z towarzyszącymi zanieczyszczeniami, zjedzone przez testowane bezkręgowce, powodują zmiany w ich procesach życiowych.

słowa kluczowe: fizykochemia pyłu, gatunki modelowe, gleba, liście, owady

Według szacunków przeciętny samochód emituje dziennie 5,8 mg pyłu z opon na 1 przejechany kilometr. Przy średniej liczbie 50 tys. samochodów codziennie poruszających się po jednej z polskich autostrad A4 daje to 290 g pyłu/km. Taka ilość tworzy presję środowiskową w postaci zanieczyszczenia trafiającego do różnych organizmów żyjących przy tej drodze szybkiego ruchu. Pył przedostaje się do gleby czy wód gruntowych, utrzymuje się też na roślinach. Jest więc albo wdychany, albo spożywany przez te organizmy. Co więcej, pośrednie oddziaływanie pyłu polega na zdolności do pochłaniania lub adsorpcji innego rodzaju zanieczyszczeń, takich jak metale pochodzące ze ścierania klocków hamulcowych.

Celem projektu jest analiza skutków tego typu emisji dla ekosystemów glebowych i wodnych. Nie dość dokładnie są również zbadane interakcje mikrocząstek powstałych w wyniku ścierania opon z innymi typami zanieczyszczeń. Członkowie zespołu projektowego zrealizują go na dwóch uzupełniających się płaszczyznach: w badaniach terenowych, pobierając próby gleby, roślin i bezkręgowców oraz podczas testów laboratoryjnych, w których w kontrolowanych warunkach analizować będą skutki narażenia organizmów modelowych na różne rodzaje pyłu.

Badania prowadzić będziemy w dwóch lokalizacjach: zurbanizowanym, bezleśnym terenie przy skrzyżowaniu trasy 86 z ulicami Wiejską (Czeladź) i Józefa Piłsudskiego (Będzin), w pobliżu centrum handlowego (50.314018, 19.108945) oraz w terenie zalesionym przy tej samej trasie przy skrzyżowaniu z ulicą Katowicką w Tychach (50.165433, 19.015917).