O Dniu Kobiet raczej nikomu nie trzeba przypominać – święto od lat obchodzone jest 8 marca. Nieco mniej popularny jest Dzień Mężczyzn obchodzony 10 marca. Na Wydziale Nauk Społecznych chcemy za to uczcić oba wydarzenia i z tej okazji przedstawiamy wybór tekstów naszych naukowców dotyczący szeroko rozumianej tematyki płci.
Wszystkim Kobietom i Mężczyznom życzymy dużo zdrowia, pogody ducha i samoakceptacji!
- Dr Katarzyna Brzoza
„Stereotypy płciowe w obszarze zainteresowań medioznawczych”
Stereotypy płciowe wpisują się w obszar zainteresowań różnych dyscyplin naukowych oraz są przedmiotem badań, który można usytuować na pograniczu nauk społecznych i humanistycznych. Artykuł stanowi próbę ukazania, jakie miejsce zajmują one w dociekaniach medioznawców. Przywołane zostały przykłady badań zagranicznych i polskich, a także niektóre publikacje poruszające zagadnienie stereotypów płciowych, z uwzględnieniem medioznawczej optyki. W ostatniej części znajdują się wyniki analizy ilościowej i jakościowej publikacji tygodników „Polityka”, „Newsweek Polska”, „Wprost”, „Gość Niedzielny” i „W Sieci” z okresu od 1 stycznia do 31 lipca 2017 roku, zamieszczonych na ich stronach internetowych, a dotyczących stereotypów. Analiza wykazała, że redakcje włączają się w dyskurs na temat stereotypów płciowych oraz pokazują dobre praktyki ich przełamywania. Stereotypy płciowe są obecne w publicznej przestrzeni, czego przykładem są badane publikacje, jednakże należy zauważyć, iż redakcje starają się podejmować działania przeciwdziałające stereotypizacji płciowej.
https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/11874/1/Brzoza_Stereotypy_plciowe.pdf
2. Dr Dagmara Dobosz, mgr Katarzyna Front-Dziurkowska
„Czy istnieje problem seksualizacji chłopców i mężczyzn?”
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na problem seksualizacji chłopców i mężczyzn. Większość dotychczasowych raportów oraz opracowań traktuje o tej problematyce w odniesieniu do kobiet i dziewczyn, m.in. ze względu na ograniczoną ilość danych opisujących to zjawisko z perspektywy drugiej płci. Artykuł ma charakter przekrojowy, przedstawiono w nim następujące zagadnienia: komercjalizację męskiego ciała, wyidealizowanie męskiej sylwetki i sposoby portretowania męskiej seksualności przez media, wzorce męskości w pornografii oraz konsekwencje tych zjawisk. W opracowaniu wykorzystano liczne dane ukazujące aktualny stan wiedzy na prezentowany temat.
https://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/639
3. Dr hab. Sławomira Kamińska-Berezowska
„Kapitał kulturowy liderów związkowych w Polsce a ich świadomość ekonomiczna w zakresie praw i problemów pracowniczych kobiet”
W przedstawionych rozważaniach poruszony jest problem definicji i relacji terminów świadomość ekonomiczna, kapitał ludzki i kapitału kulturowy. Podstawowym przedmiotem zainteresowania jest świadomość ekonomiczna liderów związkowych w zakresie praw i problemów pracowniczych kobiet na współczesnym rynku pracy w Polsce. Przeprowadzone analizy zwracają uwagę na problem dyskryminacji i nierównych szans płci na rynku pracy zawodowej. Jest to też nawiązanie do stulecia uzyskania przez Polki praw wyborczych oraz próba oceny zainteresowania ich sytuacją zawodową przez reprezentatywne związki zawodowe działające w III RP. W oparciu o dotychczasowe badania socjologiczne dotyczące podejścia działaczy związkowych do równości płci wskazana została dysproporcja wiedzy o problemach i prawach pracowniczych kobiet, która wiąże się z większą znajomością tych problemów przez liderki związkowe niż liderów-mężczyzn.
4. Prof. dr hab. Eugenia Mandal (redakcja naukowa)
„Kobiety, mężczyźni i bliskie związki”
Współczesna psychologia potwierdza prawdziwość tezy, że oparte na uczuciu miłości bliskie związki są niezwykle ważne dla człowieka. Bliskie związki z ludźmi, a pośród nich unikalne, bliskie relacje między kobietami i mężczyznami, okazują się istotnymi uwarunkowaniami dobrostanu, jakości życia i poczucia szczęścia człowieka. Badania psychologiczne pokazują, że bliskie związki wpływają na bardzo szerokie spektrum funkcjonowania biologicznego i psychicznego, na funkcjonowanie poznawcze, emocjonalne i behawioralne każdego z nas. „Szczęśćciorodny” wpływ bliskich relacji jest przemożny, gdy są one udane dla obojga bliskich osób, a gdy takie nie są – przyczyniają się do smutku i cierpienia, a gdy brakuje jednego człowieka, czujemy się jakby nie było całego świata wokół nas. Ta książka jest poświęcona bliskim relacjom kobiet i mężczyzn. Przedstawiono w niej zagadnienia dotyczące m.in. wywierania wpływu na partnera, strategii utrzymywania go przy sobie, poświęcenia w bliskich związkach oraz seksualności singli oraz osób nieheteroseksualnych.
https://ksiegarnia.pwn.pl/Kobiety-mezczyzni-i-bliskie-zwiazki,727562893,p.html
5. Prof. dr hab. Eugenia Mandal, mgr Anna Latusek
„Love attitudes, psychological femininity and masculinity, Machiavellianism, narcissism, and emotional intelligence of rejectors in close relationships”
The aim of the study was to determine the discrepancies between people who tend to abandon their partners in close relationships and people who are involved in longterm relationships in: love attitudes (Ludus – game playing love, Eros – passionate love, Storge – friendship love, Pragma – practical love, Mania – possessive love, Agape – altruistic love), psychological femininity and masculinity, Machiavellianism, narcissism, and emotional intelligence. The measures were used: The Love Attitudes Scale, Sex Role Inventory, Narcissistic Personality Inventory, Test of Machiavellianism MACH IV, and Emotional Intelligence Questionnaire. results The results showed that rejecters score higher on Ludus and Pragma but lower on Agape and Eros, in comparison with participants from the reference group. There is correlation between masculinity and the number of partners who were rejected by rejecters. conclusions Love attitudes Ludus and Pragma predicted being a rejector in close relationships.
6. Prof. dr hab. Urszula Swadźba, dr Monika Żak
„Od żony górnika do naukowca. Zmiana systemu wartości i ról społecznych kobiet na terenach poprzemysłowych Górnego Śląska”
Opracowanie socjologiczne podejmuje – z punktu widzenia kulturowego – problemy związane z nierównością płci, dostępem kobiet do rynku pracy, tożsamością kobiet, władzą w rodzinie, łączeniem ról pracowniczych z rolami rodzinnymi. Aktualnie jesteśmy świadkami osłabiania kulturowego wzoru presji skierowanej pod adresem kobiet, aby przede wszystkim wypełniały rolę żony i matki. Prowadzone badania socjologiczne wskazują na istniejące nadal bariery w awansie zawodowym kobiet oraz na problemy wynikające z łączenia ról społecznych. Taka sytuacja dotyczy kobiet w Polsce, szczególnie na Śląsku, zmieniają się bowiem role społeczne Ślązaczek, a także kontekst społeczny wypełniania wielu ról: żon, matek i pracownic. Środowisko, w którym dawniej społeczne role płci były ściśle rozdzielone, zmienia sposób definiowania ról kobiet i mężczyzn. Monografia zawiera omówienie wyników badań prowadzonych wśród kobiet zamieszkujących tereny poprzemysłowe Górnego Śląska. Przedstawiono w niej opinie na temat systemu wartości, interpretacji ról społecznych – przede wszystkim roli żony i matki oraz pracownicy. Zaprezentowano także spojrzenia na stereotypowy podział ról kobiecych i męskich.
https://wydawnictwo.us.edu.pl/node/13813
7. Prof. dr hab. Kazimiera Wódz, dr Jolanta Klimczak
„Genderowa perspektywa w polityce społecznej i w pracy socjalnej. próba rekonstrukcji Głównych założeń i ich implikacji dla praktyki”
Przedmiotem artykułu jest genderowa perspektywa w analizie polityki społecznej i debatach o pracy socjalnej. Naszym celem jest pokazanie głównych argumentów wykorzystywanych przez przedstawicieli/przedstawicielki feministycznej krytyki polityki społecznej w krajach zachodnich w dyskusji na temat źródeł obserwowanego kryzysu współczesnych welfare states. Podejmujemy kwestie związane z płcią i jej wpływem na: (re)interpretację ról społecznych, kobiecość/męskość, pracę socjalną i opiekę społeczną. Nacisk kładziemy na sposób, w jaki interpretacje te odzwierciedlają rozumienie różnicy między pracownikami socjalnymi (przede wszystkim kobietami) a beneficjentkami/beneficjentami (kobietami i mężczyznami), opieką i władzą, polityką społeczną i ideologią, stylami komunikacji mężczyzn i kobiet oraz antyopresyjnymi tożsamościami i praktykami.
8. Dr Agata Zygmunt
„Misja: dziecko. Kobiety i mężczyźni wobec rodzicielstwa i prokreacji”
Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących uwarunkowań planów i decyzji prokreacyjnych przeprowadzonych wśród kobiet i mężczyzn zamieszkujących województwo śląskie. Zaprezentowane analizy są ukierunkowane na udzielenie odpowiedzi na pytania o plany prokreacyjne kobiet i mężczyzn, o powody, dla których mają lub chcą mieć dzieci, a także o działania, które są skłonni podjąć w celu realizacji swoich planów związanych z posiadaniem i wychowaniem dzieci. Porównanie opinii i deklaracji kobiet i mężczyzn, będących w wieku właściwym dla prokreacji, ma stanowić przyczynek do dyskusji wokół ewentualnych różnic w podejściu do rodzicielstwa oraz czynników determinujących decyzje dotyczące posiadania dzieci. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że posiadanie potomstwa i bycie rodzicem jest ważne zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Można jednak zauważyć pewne zróżnicowanie powodów, dla których kobiety i mężczyźni chcą być rodzicami. Ponadto to kobiety skłonne są do nieco większych wyrzeczeń i wysiłków ukierunkowanych na realizację planów prokreacyjnych niż mężczyźni.