W czasopiśmie Personality and Individual Differences ukazał się artykuł zatytułowany: Do they fit together like the Joker and Harley Quinn?”: Joking, laughing, humor styles, and dyadic adjustment among people in long-term romantic relationships. Jego autorami są dr Łukasz Jach z naszego wydziału, mgr Dominika Kubicius (tegoroczna absolwentka psychologii) oraz prof. Peter K. Jonason (Uniwersytet w Padwie oraz Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego).
Artykuł przedstawia wyniki badań dotyczących przejawów oraz funkcji żartów i humoru wśród kobiet i mężczyzn będących ze sobą w długoterminowych relacjach romantycznych. Dr Łukasz Jach i jego współpracownicy zgromadzili od 149 heteroseksualnych par dane dotyczące częstotliwości żartowania, śmiania się z żartów partnera/partnerki, ocenianej jakości żartów własnych oraz żartów partnera, a także stylów humoru i poczucia dopasowania w związku. Okazało się, że mężczyźni będący w długoterminowych relacjach romantycznych żartują częściej, niż kobiety. Biorące udział w badaniu kobiety również zauważały, że ich partnerzy żartują częściej, niż one same. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni twierdzili, że śmieją się z żartów swoich „drugich połówek” częściej, niż ich partnerzy lub partnerki śmieją się z ich żartów. Mężczyźni oceniali jakość własnych żartów wyżej, niż robiły to kobiety. Co więcej, mężczyźni uważali własne żarty za śmieszniejsze, niż żarty ich partnerek.
Im bardziej agresywny i uszczypliwy lub nastawiony na pokazywanie własnych słabych punktów i potknięć był styl humoru jednego z partnerów, tym wyższy był poziom tego samego stylu humoru u drugiego z nich. Podobnych tendencji nie wykazywał style nastawiony na budowanie pozytywnych relacji z innymi ludźmi oraz styl nastawiony na lepsze radzenie sobie z codziennymi wyzwaniami i problemami. Partnerzy i partnerki w długoterminowych związkach zdają się więc być do siebie najbardziej podobni pod względem preferowania z jednej strony bardziej ironicznych i dosadnych form humoru, z drugiej zaś takich, które pokazują żartującą osobę jako kogoś mniej zaradnego, wymagającego większej pomocy lub zaopiekowania.
Z innej perspektywy, zarówno własne, jak i występujące u partnerów lub partnerek ukierunkowanie na agresywne formy humoru stanowiło ujemny wskaźnik poziomu dopasowania w związku. Ujemnym predyktorem było w tym przypadku również stosowanie humoru samodeprecjonującego. Wśród czynników, które wiązały się z wyższym poczuciem dopasowania można wskazań natomiast częstotliwość śmiania się z żartów partnera, częstotliwość zauważania takiego śmiechu przez „drugą połówkę” oraz stosowanie humoru afiliacyjnego i humoru nastawionego na podnoszenie się na duchu. Bardziej zadowolone ze swoich związków osoby częściej doceniały również żarty swoich partnerów lub parterek.
Większość badań dotyczących funkcji humoru w związkach koncentrowała się dotychczas na wczesnych etapach relacji romantycznej. Badania dra Jacha i jego współpracowników pokazały, że dynamika zjawisk związanych z humorem w związkach o długim stażu różni się od tej, która występuje we wcześniejszych stadiach. Przykładowo, o ile na etapie formowania się relacji mężczyźni nastawieni są raczej na aktywne żartowanie a kobiety na reagowanie na żarty partnerów oraz ocenę ich jakości, to w długoterminowych związkach mężczyźni i kobiety zdają się być równym stopniu nastawieni na śmianie się z żartów swoich partnerów. Z innej perspektywy, mężczyźni nadal żartują więcej, w czym pomaga im być może zawyżona ocena jakości swoich własnych dowcipów…
Przeprowadzone badania wpisują się w zainteresowania dra Łukasza Jacha, który od wielu lat interesuje się zagadnieniami z zakresu psychologii ewolucyjnej, dotyczącymi między innymi różnic płciowych w zakresie produkowania treści humorystycznych oraz reagowania na nie. Dr Łukasz Jach prowadzi na kierunku Psychologia wykłady z psychologii ewolucyjnej oraz seminaria magisterskie dotyczące psychologii humoru. Jest też autorem poświęconej tematyce humoru i śmiechu popularnonaukowej książki zatytułowanej „Od ucha do ucha. Homo sapiens się śmieje” (Wydawnictwo Poznańskie, 2021 rok, seria ZROZUM).
