Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe, studia I stopnia
Program studiów Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe jest wyrazem interdyscyplinarnego podejścia do problematyki bezpieczeństwa. Profil studiów ma charakter ogólnoakademicki.
Jego głównym celem jest przygotowanie studenta do pracy w organizacjach, instytucjach i służbach zajmujących się szeroko pojętym bezpieczeństwem, obejmującym aspekty tak wewnętrzne, narodowe jak i międzynarodowe. Jednocześnie zapewnia absolwentom podstawową wiedzę i umiejętności z zakresu nauk politycznych i stosunków międzynarodowych, co ma istotne znaczenie w kontekście dynamiki współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Uzyskane przez absolwentów umiejętności, dzięki połączeniu aspektów teoretycznych i praktycznych, powinny zapewnić wielowymiarowe przygotowanie do pełnionych w przyszłości obowiązków w ramach pracy zawodowej. Za przygotowanie teoretyczne odpowiadają w głównej mierze pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UŚ, w tym badacze z zakresu stosunków międzynarodowych oraz bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Wymiar praktyczny realizowany jest natomiast przez specjalistów z zakresu prawa karnego, psychologii, sił zbrojnych, służb specjalnych a także innych służb mundurowych. Przy realizacji programu kształcenia na kierunku BNiM Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego współpracuje z wieloma instytucjami.
Celem studiów I stopnia na kierunku Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe jest wykształcenie u absolwentów umiejętności trafnego identyfikowania zagrożeń dla szeroko pojętego bezpieczeństwa, a także właściwego wyboru środków w celu ich eliminowania bądź ograniczania, tak z perspektywy uwarunkowań wewnętrznych poszczególnych państw (bezpieczeństwo wewnętrzne), jak i ewolucji bliższego lub dalszego środowiska międzynarodowego (bezpieczeństwo zewnętrzne). Bezpieczeństwo narodowe ma dwa wymiary: wewnętrzne i zewnętrzne. W ramach bezpieczeństwa wewnętrznego chodzi nie tylko o ukazanie roli służb mundurowych w gwarantowaniu konstytucyjnego porządku państwa, ale również o przyswojenie podstawowej wiedzy z zakresu wszystkich dziedzin bezpieczeństwa państwa: politycznego, ekonomicznego, społecznego (w tym socjalnego) czy bezpieczeństwa kulturowego. Drugim wymiarem bezpieczeństwa narodowego eksponowanym w ramach kierunku jest bezpieczeństwo zewnętrzne, ujmowane w kontekście zjawisk i procesów występujących w środowisku międzynarodowym. Celem bezpieczeństwa zewnętrznego jest rozpoznawanie zagrożeń dla bezpieczeństwa danego państwa i przeciwdziałanie im za pomocą instrumentów tak unilateralnych, jak i we współpracy z innymi uczestnikami stosunków międzynarodowych, we wszystkich ich płaszczyznach: politycznej, militarnej (wojskowej), gospodarczej i kulturowej. Analizowane będą wymiary subregionalny, regionalny i globalny. Jeśli przedmiotem studiów jest bezpieczeństwo pewnej zbiorowości państw, to wówczas zasadne jest stosowanie terminu „bezpieczeństwo międzynarodowe”. Wieloaspektowe ujęcie bezpieczeństwa w ramach kierunku ma zatem na celu wykształcenie u absolwentów wiedzy, umiejętności i kompetencji przydatnych do rozumienia specyfiki oraz zwalczania współczesnych zagrożeń dla bezpieczeństwa człowieka i jego zbiorowości w różnych sferach oraz regionach i kręgach cywilizacyjnych.
Absolwent studiów I stopnia Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe posiada wiedzę na temat podstawowych procesów politycznych w wymiarze wewnętrznym i międzynarodowym, w tym m.in. systemu politycznego RP, współczesnych systemów politycznych krajów Europy Zachodniej i Wschodniej, historii politycznej Europy i świata czy najnowszej historii Polski. Posiada umiejętność rozpoznawania i analizowania zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, w oparciu o uzyskaną wiedzę teoretyczną (teoria bezpieczeństwa, strategie bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego mocarstw, wstęp do studiów strategicznych, prawo wojny i konfliktów zbrojnych), jak i praktyczną (konflikty zbrojne i spory międzynarodowe w okresie pozimnowojennym, rola sił zbrojnych w systemie bezpieczeństwa państwa, służby specjalne w systemie bezpieczeństwa państwa, przestępczość transnarodowa i sposoby jej zwalczania). Zna specyfikę polityk bezpieczeństwa wybranych podmiotów międzynarodowych (nie tylko Polski, ale także wybranych państw europejskich i pozaeuropejskich). Absolwent Bezpieczeństwa Narodowego i Międzynarodowego rozpoznaje i rozumie istotę radykalnych ideologii jako wyzwania dla członków społeczności międzynarodowej (radykalne doktryny polityczne, fundamentalizm islamski, terroryzm jako zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, cywilizacyjne i kulturowe aspekty bezpieczeństwa), jak i zna praktyczne sposoby ich zwalczania (metody i techniki operacyjne sił specjalnych w Polsce i na świecie, Straż Graniczna jako komponent systemu bezpieczeństwa państwa, zwalczanie przestępczości zorganizowanej, system więziennictwa). Absolwent jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej a także kontynuowania nauki na studiach II stopnia. Absolwenci studiów pierwszego stopnia Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe mogą uzyskać dodatkowe wykształcenie z zakresu bezpieczeństwa i stosunków międzynarodowych w ramach studiów II stopnia w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa na kierunku politologia (specjalność: współczesne stosunki międzynarodowe).
Studia I stopnia Bezpieczeństwo Narodowe i Międzynarodowe w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego mają na celu przygotowanie absolwentów do pracy w:
- w organizacjach rządowych i pozarządowych, których działalność obejmuje sferę bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego,
- w szeroko pojętych służbach mundurowych (takich jak: policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Straż Graniczna czy Wojsko Polskie)
- w administracji publicznej różnego szczebla (lokalnego, wojewódzkiego, państwowego), w komórkach zajmujących się bezpieczeństwem narodowym,
- samorządzie lokalnym i regionalnym,
- w partiach politycznych,
- w przedsiębiorstwach działających na rynkach międzynarodowych,
- w szeroko pojętych środkach masowego przekazu, w zakresie bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego,
- w ośrodkach badawczych zajmujących się problematyką szeroko rozumianego bezpieczeństwa (politycznego, militarnego, gospodarczego, kulturowego, informacyjnego, w tym teleinformatycznego),
- zespołach reagowania kryzysowego.