Badania antykorupcyjne
Jednym z głównych wymiarów prowadzonych w Instytucie Nauk Politycznych studiów wdrożeniowych są badania antykorupcyjne. Działalność ekspertów z INP w zakresie przeciwdziałania różnym formom korupcji jest ważna zarówno w perspektywie aktywności na rzecz poprawy funkcjonowania instytucji publicznych, ale również – w konsekwencji – zwiększenia obywatelskiego zaufania instytucjonalnego, które od wielu lat prezentuje się na niskim poziomie.
Badania i refleksje pracowników INP zostały przedstawione w kilku publikacjach naukowych: Przeciwdziałanie korupcji w samorządzie terytorialnym. Raport z badań w województwie śląskim (red. nauk. Agnieszka Turska- Kawa, Marek Czaja, 2015), Korupcja w administracji (red. nauk. Agnieszka Turska- Kawa, Małgorzata Myśliwiec, 2016), Korupcja polityczna (Agnieszka Turska- Kawa, Waldemar Wojtasik, 2017), The Role of Trust in Political Corruption : Outline of the Subject, (Agnieszka Turska-Kawa, „Political Preferences”, 2015, nr 11, s. 59-73) Przeciwdziałanie korupcji – ujęcie wielopłaszczyznowe (Agnieszka Turska-Kawa, „Political Preferences”, nr 17, 2017, 109-118), Społeczne postrzeganie korupcji politycznej w perspektywie oceny uczciwości władz politycznych (Waldemar Wojtasik, Political Preferences ,2017, vol. 17: 119-128) Rola korupcji politycznej w procesie rozliczalności wertykalnej na poziomie lokalnym (Waldemar Wojtasik, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, nr 58, 2018, s. 114-127), Corruption in Spain and Catalonia after 2008 (Małgorzata Myśliwiec, Krzysztof Stachowicz, „Przegląd Narodowościowy”, nr 8, 2018: 225-236).
Ponadto zorganizowaliśmy dwie konferencje naukowe: Przeciwdziałanie korupcji w samorządzie terytorialnym (2015) oraz Przeciwdziałanie korupcji w sporcie (2016). Zaproszenie na pierwsze spotkanie skierowane było do środowisk samorządowych, naukowych oraz prawniczych. Wykłady wygłosili: mecenas Mateusz Mania, dr hab. Patrycja Szostok, burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian Błachut, dr hab. Agnieszka Turska-Kawa oraz dr Szymon Kołodziej. Drugie przedsięwzięcie skierowane było do środowisk, które w różnych obszarach zajmują się sportem. Wystąpili w nim: Grzegorz Kisiel (Centralne Biuro Antykorupcyjne), Rafał Kolano (radca prawny), Tomasz Kudlicki (dyrektor Wydziału Sędziowsko-Komisarskiego Tauron Basket Ligii), Dawid Mrowiec (dyrektor ds. Marketingu E-TOTO Zakłady Bukmacherskie), Dominik Panek (twórca bloga Pilkarskamafia.pl), Kamil Sarapata (dyrektor ds. marketingu Piast Gliwice SA). W 2016 roku dr hab. Patrycja Szostok przeprowadziła wykład na Wydziale Nauk Społecznych dla przedstawicieli pionów komunikacyjnych w samorządzie terytorialnym nt Korupcja jako problem wizerunkowy w samorządzie terytorialnym. Kanały informacyjne i komunikacja kryzysowa w przypadku wystąpienia zjawisk korupcyjnych. Pracownicy INP prowadzili również warsztaty w Uniwersytecie im. Alexandra Dupceka w Trencinie (Słowacja): Building anti-corruption attitudes amng University members (dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, prof. UŚ, listopad 2018), Anti-corruptin attitudes among students as a foundation of civic society (dr hab. Waldemar Wojtasik, prof. UŚ, marzec 2019), The role of whistleblowers in the process of building civil society (dr hab. Rafał Glajcar, prof. UŚ, styczeń 2020). Podjęliśmy również współpracę z Polskim Instytutem Badawczym i Muzeum w Budapeszcie (Lengyel Kutatóintézet és Múzeum) w zakresie przeciwdziałania praktykom korupcyjnym w dziedzinie prowadzenia badań naukowych.
Podejmowane przez pracowników INP inicjatywy naukowe i eksploracje badawcze wypracowały silny fundament zaufania w otoczeniu zewnętrznym, zarówno na poziomie regionalnym, ogólnopolskim, jak i międzynarodowym. W konsekwencji nasi eksperci zapraszani są do współpracy i konsultacji w ramach wdrażanych działań strażniczych w podmiotach samorządu terytorialnego czy biznesu. Nasi pracownicy (dr Maciej Marmola, dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, dr hab. Waldemar Wojtasik) regularnie zapraszani są do prowadzenia szkoleń antykorupcyjnych w podmiotach otoczenia zewnętrznego (m.in. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Oddział w Katowicach, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Studzieńcu, Fellowes Polska S.A., Urząd Miasta w Świętochłowicach, Urząd Miasta w Gliwicach, Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Warszawie, Urząd Miasta w Wojkowicach czy REKOPOL Organizacja Odzysku Opakowań S.A.). Opracowaliśmy programy szkoleń, które zyskały aprobatę otoczenia zewnętrznego: Etyka, przeciwdziałanie korupcji i konfliktowi interesów, Etyczna administracja. Przeciwdziałanie korupcji i konfliktowi interesów w administracji publicznej, Psychologiczne uwarunkowania zachowań korupcyjnych, Korupcja a zamówienia publiczne, Etyka, przeciwdziałanie korupcji i konfliktowi interesów w administracji publicznej z elementami prawa zamówień publicznych.
Na bazie badań własnych i doświadczeń dr hab. Waldemar Wojtasik, prof. UŚ stworzył Zintegrowany System Zabezpieczenia Antykorupcyjnego. Zawiera on analizę stanu zastanego z uwzględnieniem uwarunkowań, będących przyczynami poziomu ryzyk korupcyjnych. Na tej podstawie proponowane są działania, mające na celu kontrolę poziomu zagrożenia korupcją z ukierunkowaniem na aktywne zarządzanie. Łączy ono w sobie oddziaływanie na sferę świadomości, kształtowanie oczekiwanych postaw etycznych oraz system normatywnych zabezpieczeń. Dzięki takiemu ujęciu, poza funkcją prewencyjną potrafi także zareagować na ryzyko pojawienia się zdarzenia korupcyjnego np. poprzez istnienie procedur informowania o uzasadnionych podejrzeniach.
ZSZA zawiera również działania bezpośrednio skierowane do pracowników instytucji. Podmiotem korupcji jest człowiek i to właśnie jego świadomość, wiedza, silna postawa psychologiczna, wewnętrzne kanony uczciwości i rzetelności powinny być punktem wyjścia dla działań antykorupcyjnych. ZSZA wdrażany jest przez pracowników Uniwersytetu Śląskiego. Są to osoby mające duże doświadczenie w zakresie projektowania i wdrażania systemów antykorupcyjnych w firmach prywatnych, przedsiębiorstwach państwowych, urzędach i placówkach publicznych oraz współpracy z doświadczonymi w zakresie przeciwdziałania korupcji podmiotami (m.in. Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, Biurem Analiz Sejmowych). Zespół składa się z prawników, ekonomistów oraz specjalistów w zakresie zarządzania. Osoby te zajmują się przeciwdziałaniem korupcji nie tylko w praktyce, ale i pracy naukowo-badawczej, co stanowi wsparcie dla projektowanych programów edukacyjnych i profilaktycznych. ZSZA został wdrożony m.in. w jednym z największych przedsiębiorstw farmaceutycznych w Polsce, Angelini Pharma Polska (będącym częścią globalnej korporacji notowanej na Wall Street), Szybka Kolej Miejska sp. z.o.o. w Gdyni, UM Gliwice.
Międzynarodowy obszar wdrożeń narzędzi antykorupcyjnych obejmuje implementację regulacji europejskich oraz certyfikowane szkolenia antykorupcyjne dla polskich przedstawicielstw firm amerykańskich i brytyjskich, oraz przedsiębiorstw współpracujących z podmiotami z Wielkiej Brytanii i USA. Są one zgodne z wymogami UK Bribery Act oraz Foreign Corrupt Practices Act i stanowią, w coraz większej liczbie przypadków, podstawowy warunek dla możliwości podjęcia współpracy w biznesie i administracji. Po wejściu w życie Brytyjskiej Ustawy Antykorupcyjnej (UK Bribery Act) oraz amerykańskiego Foreign Corrupt Practices Act organy do tego powołane mają możliwość ścigania przestępstw korupcyjnych popełnionych przy okazji negocjowania transakcji międzynarodowych. Mechanizm działania jest prosty – firma działająca w USA lub Wielkiej Brytanii może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za działania podmiotów zależnych, także poza granicami jurysdykcji tych państw. Wynika z tego, że zagraniczni partnerzy biznesowi mogą odpowiadać za ewentualne działania korupcyjne popełniane w ich imieniu w każdym państwie świata, także w Polsce.
Badania i refleksje pracowników INP zostały przedstawione w kilku publikacjach naukowych: Przeciwdziałanie korupcji w samorządzie terytorialnym. Raport z badań w województwie śląskim (red. nauk. Agnieszka Turska- Kawa, Marek Czaja, 2015), Korupcja w administracji (red. nauk. Agnieszka Turska- Kawa, Małgorzata Myśliwiec, 2016), Korupcja polityczna (Agnieszka Turska- Kawa, Waldemar Wojtasik, 2017), The Role of Trust in Political Corruption : Outline of the Subject, (Agnieszka Turska-Kawa, „Political Preferences”, 2015, nr 11, s. 59-73) Przeciwdziałanie korupcji – ujęcie wielopłaszczyznowe (Agnieszka Turska-Kawa, „Political Preferences”, nr 17, 2017, 109-118), Społeczne postrzeganie korupcji politycznej w perspektywie oceny uczciwości władz politycznych (Waldemar Wojtasik, Political Preferences ,2017, vol. 17: 119-128) Rola korupcji politycznej w procesie rozliczalności wertykalnej na poziomie lokalnym (Waldemar Wojtasik, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, nr 58, 2018, s. 114-127), Corruption in Spain and Catalonia after 2008 (Małgorzata Myśliwiec, Krzysztof Stachowicz, „Przegląd Narodowościowy”, nr 8, 2018: 225-236).
Ponadto zorganizowaliśmy dwie konferencje naukowe: Przeciwdziałanie korupcji w samorządzie terytorialnym (2015) oraz Przeciwdziałanie korupcji w sporcie (2016). Zaproszenie na pierwsze spotkanie skierowane było do środowisk samorządowych, naukowych oraz prawniczych. Wykłady wygłosili: mecenas Mateusz Mania, dr hab. Patrycja Szostok, burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian Błachut, dr hab. Agnieszka Turska-Kawa oraz dr Szymon Kołodziej. Drugie przedsięwzięcie skierowane było do środowisk, które w różnych obszarach zajmują się sportem. Wystąpili w nim: Grzegorz Kisiel (Centralne Biuro Antykorupcyjne), Rafał Kolano (radca prawny), Tomasz Kudlicki (dyrektor Wydziału Sędziowsko-Komisarskiego Tauron Basket Ligii), Dawid Mrowiec (dyrektor ds. Marketingu E-TOTO Zakłady Bukmacherskie), Dominik Panek (twórca bloga Pilkarskamafia.pl), Kamil Sarapata (dyrektor ds. marketingu Piast Gliwice SA). W 2016 roku dr hab. Patrycja Szostok przeprowadziła wykład na Wydziale Nauk Społecznych dla przedstawicieli pionów komunikacyjnych w samorządzie terytorialnym nt Korupcja jako problem wizerunkowy w samorządzie terytorialnym. Kanały informacyjne i komunikacja kryzysowa w przypadku wystąpienia zjawisk korupcyjnych. Pracownicy INP prowadzili również warsztaty w Uniwersytecie im. Alexandra Dupceka w Trencinie (Słowacja): Building anti-corruption attitudes amng University members (dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, prof. UŚ, listopad 2018), Anti-corruptin attitudes among students as a foundation of civic society (dr hab. Waldemar Wojtasik, prof. UŚ, marzec 2019), The role of whistleblowers in the process of building civil society (dr hab. Rafał Glajcar, prof. UŚ, styczeń 2020). Podjęliśmy również współpracę z Polskim Instytutem Badawczym i Muzeum w Budapeszcie (Lengyel Kutatóintézet és Múzeum) w zakresie przeciwdziałania praktykom korupcyjnym w dziedzinie prowadzenia badań naukowych.
Podejmowane przez pracowników INP inicjatywy naukowe i eksploracje badawcze wypracowały silny fundament zaufania w otoczeniu zewnętrznym, zarówno na poziomie regionalnym, ogólnopolskim, jak i międzynarodowym. W konsekwencji nasi eksperci zapraszani są do współpracy i konsultacji w ramach wdrażanych działań strażniczych w podmiotach samorządu terytorialnego czy biznesu. Nasi pracownicy (dr Maciej Marmola, dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, dr hab. Waldemar Wojtasik) regularnie zapraszani są do prowadzenia szkoleń antykorupcyjnych w podmiotach otoczenia zewnętrznego (m.in. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Oddział w Katowicach, Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Studzieńcu, Fellowes Polska S.A., Urząd Miasta w Świętochłowicach, Urząd Miasta w Gliwicach, Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Warszawie, Urząd Miasta w Wojkowicach czy REKOPOL Organizacja Odzysku Opakowań S.A.). Opracowaliśmy programy szkoleń, które zyskały aprobatę otoczenia zewnętrznego: Etyka, przeciwdziałanie korupcji i konfliktowi interesów, Etyczna administracja. Przeciwdziałanie korupcji i konfliktowi interesów w administracji publicznej, Psychologiczne uwarunkowania zachowań korupcyjnych, Korupcja a zamówienia publiczne, Etyka, przeciwdziałanie korupcji i konfliktowi interesów w administracji publicznej z elementami prawa zamówień publicznych.
Na bazie badań własnych i doświadczeń dr hab. Waldemar Wojtasik, prof. UŚ stworzył Zintegrowany System Zabezpieczenia Antykorupcyjnego. Zawiera on analizę stanu zastanego z uwzględnieniem uwarunkowań, będących przyczynami poziomu ryzyk korupcyjnych. Na tej podstawie proponowane są działania, mające na celu kontrolę poziomu zagrożenia korupcją z ukierunkowaniem na aktywne zarządzanie. Łączy ono w sobie oddziaływanie na sferę świadomości, kształtowanie oczekiwanych postaw etycznych oraz system normatywnych zabezpieczeń. Dzięki takiemu ujęciu, poza funkcją prewencyjną potrafi także zareagować na ryzyko pojawienia się zdarzenia korupcyjnego np. poprzez istnienie procedur informowania o uzasadnionych podejrzeniach.
ZSZA zawiera również działania bezpośrednio skierowane do pracowników instytucji. Podmiotem korupcji jest człowiek i to właśnie jego świadomość, wiedza, silna postawa psychologiczna, wewnętrzne kanony uczciwości i rzetelności powinny być punktem wyjścia dla działań antykorupcyjnych. ZSZA wdrażany jest przez pracowników Uniwersytetu Śląskiego. Są to osoby mające duże doświadczenie w zakresie projektowania i wdrażania systemów antykorupcyjnych w firmach prywatnych, przedsiębiorstwach państwowych, urzędach i placówkach publicznych oraz współpracy z doświadczonymi w zakresie przeciwdziałania korupcji podmiotami (m.in. Centralnym Biurem Antykorupcyjnym, Biurem Analiz Sejmowych). Zespół składa się z prawników, ekonomistów oraz specjalistów w zakresie zarządzania. Osoby te zajmują się przeciwdziałaniem korupcji nie tylko w praktyce, ale i pracy naukowo-badawczej, co stanowi wsparcie dla projektowanych programów edukacyjnych i profilaktycznych. ZSZA został wdrożony m.in. w jednym z największych przedsiębiorstw farmaceutycznych w Polsce, Angelini Pharma Polska (będącym częścią globalnej korporacji notowanej na Wall Street), Szybka Kolej Miejska sp. z.o.o. w Gdyni, UM Gliwice.
Międzynarodowy obszar wdrożeń narzędzi antykorupcyjnych obejmuje implementację regulacji europejskich oraz certyfikowane szkolenia antykorupcyjne dla polskich przedstawicielstw firm amerykańskich i brytyjskich, oraz przedsiębiorstw współpracujących z podmiotami z Wielkiej Brytanii i USA. Są one zgodne z wymogami UK Bribery Act oraz Foreign Corrupt Practices Act i stanowią, w coraz większej liczbie przypadków, podstawowy warunek dla możliwości podjęcia współpracy w biznesie i administracji. Po wejściu w życie Brytyjskiej Ustawy Antykorupcyjnej (UK Bribery Act) oraz amerykańskiego Foreign Corrupt Practices Act organy do tego powołane mają możliwość ścigania przestępstw korupcyjnych popełnionych przy okazji negocjowania transakcji międzynarodowych. Mechanizm działania jest prosty – firma działająca w USA lub Wielkiej Brytanii może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za działania podmiotów zależnych, także poza granicami jurysdykcji tych państw. Wynika z tego, że zagraniczni partnerzy biznesowi mogą odpowiadać za ewentualne działania korupcyjne popełniane w ich imieniu w każdym państwie świata, także w Polsce.
