Przed nami kolejny rok i kolejne obchody walentynek. O partnerstwie i bliskości „w czasach zarazy” rozmawiamy z dr Dagną Kocur, laureatką konkursu pn. „Swoboda badań” w ramach Inicjatywy Doskonałości Badawczej. Projekt badawczy pt. „Międzypokoleniowa transmisja postaw wobec okazywania uczuć w związku romantycznym” dotyczy transmisji międzypokoleniowej postaw wobec okazywania uczuć w bliskim związku.
Violetta Kulik: Pani Doktor, czy pandemia rzeczywiście tak bardzo wpłynęła na nasze życie? Mieszkając z partnerem czy mężem, nie odczuwamy przecież efektu lockdownu czy izolacji?
Dr Dagna Kocur: Dla niektórych par to drugie lub trzecie obchody walentynek w pandemicznym świecie. Pandemia wpłynęła na nasze funkcjonowanie zarówno to intrapersonalne, związane z naszym wewnętrznym funkcjonowaniem, jak i to interpersonalne, związane z relacjami, jakie tworzymy. Życie w pandemii wiąże się z licznymi trudnościami, począwszy od tych największych, jak: lęk o zdrowie czy nasza choroba lub najbliższych, poprzez zmniejszenie zarobków czy utratę pracy, kończąc na tych przyziemnych, jednak mocno wpływających na jakość naszego życia, jak możliwość spotkań ze znajomymi czy korzystanie z wydarzeń kulturalnych. To wszystko znacząco odbija się na nas, na naszych relacjach romantycznych.
VK: Początki pandemii wiązały się dla wielu z długim lockdownem. Czy spędzenie wolnego czasu w trakcie tzw. uwięzienia podgrzało romantyczną atmosferę czy wiązało się z negatywnymi doświadczeniami?
DK: Choć mogłoby się wydawać, że partnerzy, którzy na co dzień spędzali mało czasu razem ze względu na obowiązki zawodowe, podczas lockdownu będą mieli okazję do nacieszenia się swoim towarzystwem, często bywało zupełnie odwrotnie. Wskazują na to statystyki wzrostu konfliktów w romantycznych związkach, a także konfliktów rodzinnych w czasie pandemii. Badania pokazują, że głównymi czynnikami wyzwalającymi kłótnie były: stres związany z pandemią, problemy finansowe czy po prostu spędzanie długiego czasu w gronie najbliższych, do czego nie byliśmy przyzwyczajeni przed pandemią. Szczególnie w parach, które doświadczały konfliktów na tle pandemii COVID-19, zaobserwowano negatywne zmiany w życiu seksualnym, takie jak zmniejszenie częstotliwości aktywności seksualnej, pieszczot czy innych czułości. Choć na pozór mogłoby się wydawać, że spędzanie większej ilości czasu w domu z partnerem, nierzadko sam na sam, może podgrzewać romantyczną atmosferę – często bywało zupełnie odwrotnie. Jednak wpływ pandemii na romantyczne związki nie jest tylko negatywny. W badaniach, w których wprost pytano respondentów o pozytywne zmiany w tym okresie, pojawiały się takie odpowiedzi, jak możliwość większego skupienia się na związku i docenienia go czy właśnie możliwość spędzenia dłuższego czasu razem. Zatem „uwięzienie” w domu z partnerem nie dla wszystkich wiązało się z negatywnymi doświadczeniami. Istotna była tu zapewne jakość relacji przed pandemią. Jeśli osoby tworzą partnerską, satysfakcjonującą i zgodną relację, łatwiej im wspólnie przechodzić przez najróżniejsze kryzysy.
VK: Pandemia i jej początki wiązały się z przeniesieniem dużej części naszego życia do Internetu. Wiele osób przeszło na pracę zdalną, naukę zdalną… Czy zdalne przyjemności również zyskały na popularności?
DK: Paniczne kupowanie (panic buying) w pandemii mogliśmy obserwować bardzo często, częściej jednak w wiadomościach czy mediach społecznościowych niż realnie w przydomowym sklepie. Niemniej jednak zjawisko to w czasach pandemii bywało wręcz spektakularne. Najczęściej wykupywano mydła, makarony czy papier toaletowy, jednak paniczne kupowanie nie ominęło również zabawek i gadżetów erotycznych. Potwierdzają to dane dotyczące oglądalności pornografii w internecie, która istotnie zwiększyła się w pandemii. Zwiększyła się również popularność aplikacji randkowych czy sprzedaż różnego rodzaju gadżetów erotycznych. Badacze przyczyn takiego stanu rzeczy doszukują się między innymi w ograniczeniach alternatywnych źródeł przyjemności czy niedostępności partnera seksualnego.
VK: Z pewnością ostatnie dwa lata w jakiś sposób zmieniły nasze życie seksualne. Walentynki 2022 mogą być momentem refleksji nad tym, w jaki sposób zadbać o życie seksualne i związek. Czy są sposoby na poprawę życia seksualnego?
DK: To zadbanie może polegać na zwróceniu uwagi na to, jak pandemia czy ostatnie lata zmieniły nasze życie seksualne, na ile jesteśmy z niego zadowoleni czy mamy jakieś niespełnione marzenia lub fantazje. Takie rozmyślania mogą być dobrym wstępem do wspólnej rozmowy, otworzenia się na to, jak sytuacja wygląda oczami naszego partnera. Taka rozmowa, przy zachowaniu wzajemnego szacunku, ciekawości, uważności na partnera i samego siebie, akceptacji i braku jakiegokolwiek przymusu, może prawdziwie rozwijać relację. Ważna jest także szczerość, zarówno ta z partnerem, jak i z samym sobą.
VK: Co możemy zrobić, aby walentynkowy wieczór był wyjątkowy?
DK: Być może dobrym pomysłem na romantyczny wieczór będzie właśnie taka rozmowa, która stanie się wprowadzeniem do romantycznego spędzenia czasu. Jeśli przekonuje nas taki scenariusz, warto pamiętać, że tematy od dawna lub nigdy nieporuszane, mogą wywoływać pewne napięcie, przynajmniej u jednego z rozmówców. Warto więc na podstawie znajomości siebie i swojego partnera ocenić, jaki efekt może przynieść taka rozmowa i wziąć to pod uwagę przy decyzji, czy to dobry pomysł na rozpoczęcie walentynkowego wieczoru.
Innym scenariuszem na ten wieczór może być zadbanie o zmysłowy aspekt doświadczenia. Na co dzień, niezależnie od pandemii, mamy tendencję do działania w pośpiechu, schematycznie i z małą uważnością – to również tyczy się seksu. Nasze życie seksualne może szczególnie zyskać na drobnych zmianach, jak na przykład rozpoczęcie od innej gry wstępnej niż zazwyczaj (kąpiel, masaż), przygotowanie bardziej nastrojowego wnętrza czy urozmaicenie gadżetami erotycznymi (w tym przypadku należy wcześniej upewnić się, że partner też uważa to za atrakcyjne). W tym wariancie wspólnego spędzenia walentynek, można na chwilę porzucić aspekt intelektualny, zastępując go skupieniem na doznaniach zmysłowych, pamiętając jednak, aby upewniać się, że określona aktywność i stymulacja jest akceptowana i przyjemna dla partnera.
Sposobów na poprawę życia seksualnego jest wiele, a z drugiej strony nie ma jednego sposobu uniwersalnego, który zadowoliłby wszystkich. Ważne jest, aby dbać o tę sferę naszego życia, poświęcając jej czas i uwagę nie tylko w walentynki. Dzięki takiemu podejściu mamy dużo większą szansę na satysfakcjonujące życie seksualne niż wtedy, kiedy zostawiamy tę sferę samej sobie, spychamy na drugi czy trzeci plan, z założeniem „jakoś to będzie” – historia pokazuje, że raczej nie będzie.
VK: Serdecznie dziękuję za rozmowę.
Więcej informacji można znaleźć w artykule na stronie: https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/view/1-12/34807
Bibliografia:
Arafat, S. Y., & Kar, S. K. (2021). „Sex during pandemic: Panic buying of sex toys during COVID-19 lockdown”. „Journal of Psychosexual Health”, 3(2), 175–177.
Holmberg, D., Bell, K. M., & Cadman, K. (2022). „Now for the Good News: Self-Perceived Positive Effects of the First Pandemic Wave on Romantic Relationships Outweigh the Negative”. „Journal of Social and Personal Relationships”, 39(1), 34–55.
Luetke, M., Hensel, D., Herbenick, D., & Rosenberg, M. (2020). „Romantic relationship conflict due to the COVID-19 pandemic and changes in intimate and sexual behaviors in a nationally representative sample of American adults”. „Journal of Sex & Marital Therapy”, 46(8), 747–762.
dr Dagna Kocur z Wydziału Nauk Społecznych