Jak zwiększać globalną świadomość klimatyczną i wpierać działania na rzecz klimatu? Jak komunikować ludziom zagrożenia płynące ze zmian klimatu i zachęcać ich do zmiany codziennych zachowań lub poparcia polityki proklimatycznej? Odpowiedzi na te pytania poznali naukowcy z międzynarodowego zespołu badawczego, w którym, obok niemal 250 innych naukowców, wzięła udział dr Mariola Paruzel-Czachura, prof. UŚ.
W badaniu testowano skuteczność różnego rodzaju interwencji psychologicznych i sposobów mówienia o zmianach klimatu, mających na celu wypracowanie postaw wspierających politykę klimatyczną. Użyte w badaniu narzędzie Climate Intervention Webapp uwzględnia różne zmienne osób badanych w wielu krajach, takie jak narodowość, ideologię polityczną, wiek, płeć, wykształcenie czy poziom dochodów. Innowacyjność badania polega na jednoczesnym wykorzystaniu szerokiego wachlarza działań przyjaznych klimatowi i oceny ich skuteczności perswazyjnej. Zawierały one komunikaty o charakterze czysto emocjonalnym (straszenie nadchodzącą katastrofą), naukowym , odwołujących się do mody lub patriotycznego obowiązku czy też aktywność polegającą na napisaniu listu do przyszłych pokoleń dotyczącego działań na rzecz planety. Choć odpowiedzi różniły się w zależności od szerokości geograficznej czy też zmiennych demograficznych, 86% respondentów uznało zagrożenia związane ze zmianami klimatu za istotne, natomiast 70% wyraziło swoje poparcie dla systemowych lub kolektywnych działań na rzecz ochrony klimatu.
Mimo tych podobieństw, ujawniono też pewne różnice w reakcji mieszkańców różnych krajów na komunikaty/zadania różnego rodzaju. I tak, na przykład, odwołanie do naukowego konsensusu w sprawie zmian klimatu zwiększyło poparcie dla polityki klimatycznej w Rumuniii (o 9%), natomiast zmniejszyło je w Kanadzie (o 5%). Zadanie polegające na napisaniu listu do członka przyszłego pokolenia zwiększyło owo poparcie w takich krajach jak USA, Brazylia, Ghana, Rosja czy Nigeria, natomiast obniżyło w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i w Indiach.
Testowane elementy w różnym stopniu przyczyniały się również do gotowości uczestników badania do dzielenia się informacjami o zmianach klimatu w mediach społecznościowych, szczególny wzrost takiej gotowości następował po zapoznaniu się z katastroficznymi doniesieniami na temat zmian klimatów (nazywanych przez autorów badania „gloom and doom”).
Dzięki przeprowadzonemu badaniu udało się określić skuteczność działań proekologicznych w ogóle, jak i w odniesieniu do różnych publiczności a także złożoności oczekiwanych działań. Okazuje się, że taktyka zastraszania jest właściwa dla zadań wymagających niewielkiego wysiłku, nie jest jednak skuteczna w odniesieniu do zadań wymagających większego zaangażowania (udostępnianie treści w mediach społecznościowych vs sadzenie drzew). Ujawniono też różnice między osobami posiadającymi różne przekonania wyjściowe. Daje to istotną wskazówkę dla decydentów i ich rzeczników dotyczącą tego, w jaki sposób powinni dostosowywać swoje działania na rzecz klimatu w zależności od cech odbiorców oraz oczekiwanych rezultatów.
dr Mariola Paruzel-Czachura
fot. Małgorzata Dymowska