Niektórzy ludzie wprowadzają się w stan, w którym tracą nad sobą kontrolę. Łatwo uzależnić się od narkotyków, podobnie zresztą jak od hazardu, alkoholu albo mediów społecznościowych. W przypadku heroiny, amfetaminy i dopalaczy bardzo szybko można przypłacić to życiem.
Międzynarodowy Dzień Solidarności z Osobami Uzależnionymi od Narkotyków przypada na dzień 26 czerwca.
O uzależnieniu od heroiny, amfetaminy i dopalaczy, zwanymi potocznie narkomanią, rozmawiamy z dr Wiolą Friedrich, która prowadzi zajęcia na temat uzależnień.
Violetta Kulik: Uzależnienie od narkotyków rozwija się bardzo podstępnie, jest wyjątkowo zdradliwe i niebezpieczne. Od niewinnych początków choroby do narkotykowego głodu. Jakie są sygnały ostrzegawcze, których znajomość może pomóc w zauważeniu rozwijającej się choroby?
Dr Wiola Friedrich: Podręcznik klasyfikacji chorób psychicznych i zaburzeń zachowania wyróżnia jednostkę chorobową jaką jest używanie szkodliwe, którego kryteria można uznać za coś na kształt sygnałów ostrzegawczych. Jeśli zażywanie środków psychoaktywnych powoduje szkody zdrowotne (np. marskość wątroby), społeczne (np. trudności w relacjach, kontaktach społecznych, problemy w pracy) i psychiczne (np. epizody zespołu depresyjnego) to można to potraktować jako sygnały ostrzegawcze.
Violetta Kulik: Jakie są uwarunkowania uzależnienia od środków psychoaktywnych?
Dr Wiola Friedrich: Współczesne koncepcje i wyniki badań potwierdzają uwarunkowania biologiczno-psychologiczno-społeczne uzależnień. W związku z tym działanie narkotyków można rozpatrywać w kategoriach uzależnienia fizycznego, psychologicznego i społecznego. Aspekt fizyczny objawia się wzrostem tolerancji na dany środek i towarzyszą mu symptomy abstynencji. Aspekt psychologiczny jako motyw sięgania po substancję wskazuje np. silne i szybkie gratyfikacje emocjonalne. Natomiast społeczny jest związany z tym, iż narkotyk pozwala na nawiązywanie relacji i jest wyznacznikiem bycia częścią jakiejś grupy.
Violetta Kulik: Czy uzależnienie od narkotyków można leczyć i czy istnieje skuteczny program leczenia?
Dr Wiola Friedrich: Jak najbardziej, można leczyć. Skuteczność leczenia zależy m.in. od chęci, motywacji i gotowości do pracy nad sobą. Ja jako psycholog bardzo w to wierzę. Brak natomiast badań, które wskazywałyby na skuteczność konkretnych programów terapeutycznych, co wiąże się m.in. z wielością środków odurzających, z których każdy ma pewne cechy ogólne w procesie uzależnienia, ale każdy jest też specyficzny. Więcej badań sprawdzających wpływ oddziaływań psychoterapeutycznych na skuteczność leczenia przeprowadzono na grupie osób uzależnionych od alkoholu.
Violetta Kulik: W jakich miejscach osoba uzależniona może uzyskać pomoc?
Dr Wiola Friedrich: Profesjonalną pomoc można uzyskać w Placówkach Leczenia Uzależnień, wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia stacjonarnego i całodobowego oraz ambulatoryjnego (w tym dzienne). Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii za świadczenia udzielane osobie uzależnionej (niezależnie od jej miejsca zamieszkania w kraju) nie pobiera się opłat, również od osób nieubezpieczonych. W Polsce leczenie uzależnienia jest dobrowolne, z wyjątkiem sytuacji sądowego zobowiązania do leczenia. Wielu uzależnionych korzysta również ze wsparcia ruchów samopomocowych- Anonimowi Narkomanii (AN).
Violetta Kulik: Narkomania w rodzinie to również choroba wszystkich jej członków, którzy obawiają się ostracyzmu społecznego, wytykania palcami i wykluczenia z życia społecznego. Gdzie powinni szukać pomocy?
Dr Wiola Friedrich: Grupy wsparcia, poradnictwo rodzinne, terapia współuzależnionych prowadzone są głównie przez poradnie leczenia uzależnień, o których wspomniałam wcześniej. Tam rodzina uzależnionego może otrzymać wsparcie.
Violetta Kulik: Serdecznie dziękuję za rozmowę.
