Interdyscyplinarne studia doktoranckie „Humanistyka bez granic”
„Humanistyka bez granic” zaczyna się na przecięciu dwóch ścieżek badawczych: jedna z nich obejmuje literaturoznawstwo, kulturoznawstwo i sztukę, druga — językoznawstwo i nauki kognitywne, m.in. psycholingwistykę i neurolingwistykę. „Humanistyka bez granic” to wyjątkowe studia doktoranckie, kierowane do najlepszych studentów i studentek z całej Polski. Uruchomione zostaną na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego, ale przygotowane i prowadzone będą przez wybitnych specjalistów z różnych ośrodków akademickich. Uczestnicy interdyscyplinarnych studiów doktoranckich będą realizować specjalny program, brać udział w szkołach letnich, czeka na nich również dodatkowe stypendium oraz fundusz zapewniający finansowanie wyjazdów badawczych i konferencji.
Czym jest „Humanistyka bez granic”?
„Humanistyka bez granic”. Interdyscyplinarne studia doktoranckie Wydziału Filologicznego UŚ to nakładka na regularne studia doktoranckie Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego, przeznaczona dla absolwentów polskich uczelni: wydziałów humanistycznych (głównie filologii, kulturoznawstwa, nauk o sztuce, filozofii), społecznych (psychologii, socjologii, medioznawstwa), wydziałów artystycznych i wydziałów reprezentujących nauki biologiczne i medyczne; w tym absolwentów studiów międzywydziałowych, łączących w swoich dotychczasowych projektach wyżej wymienione dziedziny i obszary. Studia kierowane są dla osób o rozległych, ale sprecyzowanych zainteresowaniach naukowych, wykraczających poza pojedyncze dziedziny, dyscypliny, a nawet obszary nauk. Ich program jest inter- i transdyscyplinarny.
Proponowany jest literaturoznawczo-kulturoznawczo-artystyczny profil kształcenia, adresowany do literaturoznawców, kulturoznawców (a także filozofów, socjologów i medioznawców) oraz absolwentów wydziałów artystycznych, którzy w swoich badaniach zajmą się wzajemnymi relacjami tych dziedzin i dyscyplin, uwzględniając dzisiejszą sytuację kulturowo-społeczną (a więc zarówno aktualną twórczość literacką i artystyczną, jak i warunki, w jakich one funkcjonują, określone przez rynek, media, w tym nowe media, współczesne konteksty filozoficzne, nowe metodologie), bądź tego rodzaju relacjami w ujęciu historycznym.
Doktorantów, którzy podejmą studia w ramach tej nakładki, obowiązywać będzie specjalny program obejmujący cykle ćwiczeń, laboratoriów, warsztatów i wykładów prowadzonych przez wybitnych polskich specjalistów z różnych ośrodków akademickich (szczegółowy program pojawi się wkrótce); doktoranci będą mogli korzystać z funduszu umożliwiającego im wyjazdy na konferencje i kwerendy (krajowe i zagraniczne), zapewnione im zostanie stypendium w wysokości 1400 zł, które przyznane zostanie z góry na cały okres trwania studiów (niezależnie od tego będą mogli ubiegać się o wszystkie stypendia przysługujące doktorantom Wydziału Filologicznego UŚ); w ciągu cyklu kształcenia doktoranci uczestniczyć będą również w trzech szkołach letnich.
A co po ich ukończeniu?
Absolwenci będą potrafili zidentyfikować oraz sformułować (trafnie, zasadnie i rozstrzygalnie) problem badawczy, a także zinterpretować uzyskane w drodze badań (cudze i własne) wyniki. Będą posiadali kompetencje „miękkie” zapewniające m.in. umiejętności kierownicze i menedżerskie związane z budowaniem zespołu badawczego i zarządzania nim, a także pozyskiwaniem środków na badania naukowe. W zależności od wyboru konkretnej ścieżki kształcenia będą dysponowali specjalistyczną wiedzą w zakresie literaturoznawczo-kulturoznawczo-artystycznym lub/i kognitywistycznym. Znając najbardziej wpływowe tendencje we współczesnej humanistyce i umiejąc skutecznie wykorzystywać narzędzia cyfrowe, będą świetnie orientowali się w problematyce dotyczącej m.in. estetycznych, nieestetycznych i aestetycznych zjawisk w sztuce, krytyki gier wideo, sztuki krytycznej i literatury zaangażowanej, szeroko rozumianej humanistyki cyfrowej, nurtów ekologicznych czy ekonomii estetyczności i interpretowania zjawisk kultury jako źródła zmian społecznych. Będą dysponowali szczegółową wiedzą dotyczącą kompetencji, reprezentacji i implementacji języka/mowy w mózgu/umyśle; orientowali się w teoretycznych dezyderatach, jakie formułują konkurencyjne względem siebie programy badawcze: modularny i interakcyjny. W związku z tym zrozumieją, w jaki sposób prowadzi się badania w paradygmatach: tradycyjnym („od języka/mowy do mózgu/umysłu”) i współczesnym („od mózgu/umysłu do języka/mowy”). Będą potrafić wstępnie formalizować i implementować wybrane zadania naukowe. Przede wszystkim jednak poznają teoretyczne założenia najnowszych modeli lingwistycznych oraz będą potrafić projektować i przeprowadzać eksperymenty (psycho- i neurolingwistyczne), dzięki którym można oceniać psychologiczną i biologiczną realność koncepcji językoznawczych. Absolwenci będą rozwiązywać problemy badawcze dzięki aplikacji metod naukowych: modeli (symulacji) formalnych i eksperymentów (obserwacji) empirycznych. W związku z tym nauczą się opracowywać materiał stymulacyjny (z wykorzystaniem bodźców należących do różnych modalności), a także rejestrować, w charakterze swego rodzaju odpowiedzi organizmu, jego reakcje neurofizjologiczne – z wykorzystaniem techniki EEG i innych technik pomiarowych, np. oporności skórnej, tętna, temperatury skóry oraz częstości i głębokości oddechu. Absolwenci nie tylko stworzą oryginalne scenariusze badawcze; poznają też i będą potrafić obsługiwać programy komputerowe, dzięki którym przygotowuje się i realizuje eksperymenty, a także obrabia i analizuje (ilościowo i jakościowo) otrzymane wyniki. Co istotne, absolwenci będą umieli interesująco i przekonująco prezentować i objaśniać świat ludzkiego mózgu i umysłu z perspektywy języka i mowy – nie tylko na forach naukowych, ale również w sferze dydaktyki szkolnej.
Stając się liderami umiędzynarodowienia, bez problemu będą umieli łączyć pracę badacza i animatora kultury, a w konsekwencji współpracować z ośrodkami kultury i szkołami wyższymi, z wydawnictwami, sektorem usługowym i przestrzenią biznesu. Absolwenci „Humanistyki bez granic” staną się w rezultacie wyjątkowo konkurencyjni na rynku pracy. Zatrudnienie będą mogli znaleźć nie tylko instytucjach naukowych lub edukacyjnych, ale również między innymi w agencjach reklamowych i artystycznych, instytucjach kultury, wydawnictwach, portalach internetowych, branży public relations czy sektorze IT.
