Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
Szkoła Doktorska
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Metodyka badań naukowych – obszar nauk humanistycznych

Współczesne kierunki w metodologii literaturoznawstwa - pr(...) Współczesne kierunki w metodologii literaturoznawstwa - prof. dr hab. Leszek Drong

poniedziałki, godz. 11.30 – 13.00,

zajęcia on-line, w języku polskim

Opis zajęć

1. Czym jest metodyka, a czym metodologia badań humanistycznych, co oznacza samo pojęcie metody w odniesieniu do literaturoznawstwa? Jaki jest związek metody z teorią? Do dyskusji: Polityka wrażliwości Michała Pawła Markowskiego – stan badań i stan rzeczy we współczesnej humanistyce; wybrane pojęcia (wstęp, s. 19-32) 2. Retoryka, prawda, historia, polityka (zwrot retoryczny a sceptycyzm epistemologiczny) – Stanley Fish, Retoryka (tekst uzupełniający: Beata Mytych-Forajter, Retoryka a literaturoznawstwo) 3. Cultural memory studies (badania nad pamięcią kulturową) – Justyna Tabaszewska, Od literatury jako medium pamięci do poetyki pamięci 4. „Ewokrytyka” – darwinizm w badaniach literaturoznawczych: Brian Boyd, O pochodzeniu opowieści: spojrzenie wstecz i perspektywy: ewolucja, literatura, krytyka 5. Przyszłość literaturoznawstwa – Adrian Gleń, Jakiego literaturoznawstwa potrzebujemy? Uwagi wstępne (tekst uzupełniający: Ewa Domańska, Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?).

Narzędzia i metody badawcze

Podstawą do dyskusji będą nurty krytyczne i teoretyczne współcześnie rozwijane w Europie zachodniej i USA oraz ich odbiór i zastosowanie w polskim literaturoznawstwie. Nacisk zostanie także położony na interdyscyplinarne aspekty metodologii badawczych w humanistyce.

Literatura

A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006. Z. Mitosek, Teorie badań literackich. Przegląd historyczny, Warszawa 1998 J. Culler, Teoria literatury, przeł. M. Bassaj, Warszawa 1998. Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, pod red. M.P. Markowskiego, R. Nycza, Kraków 2006. Kulturowa teoria literatury. Poetyki, problematyki, interpretacje. Pod red. T. Walas, R. Nycza. Kraków 2012. Nowe problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, pod red. H. Markiewicza i J. Sławińskiego, Kraków 1992. A. Burzyńska, Anty-teoria literatury, Kraków 2006. D. Ulicka, Literaturoznawcze dyskursy możliwe, Kraków 2007. M. Głowiński, Nauka o literaturze wśród innych dyscyplin, w: Humanistyka przełomu wieków, pod red. J. Kozieleckiego, Warszawa 1999. E. Domańska, Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, „Teksty Drugie” 2010, nr 12. H. White, Proza historyczna, pod red. E. Domańskiej, Kraków 2009 (tu rozdz.: Teoria literatury i pisarstwo historyczne, przeł. T. Dobrogoszcz; Historiografia jako narracja, przeł. A. Żychliński).

Myślenie krytyczne - dr Szymon Makuła Myślenie krytyczne - dr Szymon Makuła

środa, 24.11 – 22.12, 13:45-15:15

zajęcia zdalne, w języku angielskim

Short description

This seminar aims to introduce crucial critical thinking skills to Ph.D. candidates. Our cognitive abilities are constantly put to the test by such frauds as pseudoscience, urban stories, fake news, and what is most important our brains. Therefore, we need to learn how to defend ourselves. Auspiciously, there are a plethora of tools that provide aid in this very task. Course participants will acquire, among others, fundamentals of fact-checking, expert credibility assessment, and preferred basic methodological concepts. These tools support and improve our cognitive competence in such areas as information seeking, forming opinions, and even enhance scientific research.

Literature

Borel B. (2016), The Chicago Guide to Fact-Checking. The University of Chicago Press. Haber J. (2020), Critical Thinking. MIT Press. Lack C.W., Rousseau J. (2016), Critical Thinking, Science, and Pseudoscience. Springer Publishing Company. Levitin D.J. (2017), Weaponized Lies. How to Think Critically in the Post-Truth Era. New York. Nardi P.M. (2017), Critical Thinking. Tools for Evaluating Research. Walton D. (2006), Fundamentals of Critical Argumentation. Cambridge University Press.

Językoznawstwo korpusowe - dr hab. Marcin Zabawa, prof. UŚ Językoznawstwo korpusowe - dr hab. Marcin Zabawa, prof. UŚ

środa, 17.11 – 15.12, 11:30-13:00

zajęcia zdalne, w języku angielskim

Short description

The aim of the course is to acquaint PhD students with basic concepts of corpus linguistics: 1. Corpus linguistics: basic terminology. // 2. Main principles of corpus linguistics. // 3. Classification of linguistic corpora, examples of corpora (COCA, COHA, BNC, Google Ngram, NKJP. MoncoPL). // 4. Features of Dodaj nowycorpora (e.g. size, representativeness, balance, annotation). // 5. Methodology of corpus linguistics. // 6. Practical use of corpora.

Literature

Brezina, V. (2018), Statistics in Corpus Linguistics, Cambridge: CUP. // Hoffmann, S. (2008), Corpus Linguistics with BNCweb: a practical guide, Frankurt an Main: Peter Lang. // McEnery, T., Wilson, A. (2001). Corpus Linguistics. An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press. // McEnery, T., Hardie A. (2011). Corpus Linguistics: Method, Theory and Practice. Cambridge: Cambridge University Press. // Sinclair, J. (2001). Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press. // Weisser, M. (2015), Practical Corpus Linguistics, Oxford: Wiley-Blackwell. // Zabawa, M. (2017). English semantic loans, loan translations, and loan renditions in informal Polish of computer users. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego [Chapter 3: The corpus of informal Polish of computer users: general description]. // Zabawa, M. (2019). O roli samodzielnie przygotowanych korpusów w badaniach językoznawczych (na przykładzie korpusu wykorzystującego zasoby internetowe), Półrocznik Językoznawczy Tertium 4 no. 1: 211-232.

Metodologia badań humanistycznych - językoznawczych - dr h(...) Metodologia badań humanistycznych - językoznawczych - dr hab. Tomasz Nowak

środa, 13.10 – 10.11, 11:30-13:00

zajęcia zdalne, w języku polskim

Krótki opis

Zajęcia poświęcone metodom lingwistycznym wyposażą studenta w niezbędną wiedzę (część 1.) i nieodzowne w pracy badawczej umiejętności (część 2.). Zajęcia poświęcone metodom lingwistycznym zaznajomią studenta z ogólną ideą modelowania w nauce. W trakcie zajęć student nauczy się, jakie relacje zachodzą między układem i jego modelem, tj. na czym polega korespondencja między procesem (wejście i wyjście) w układzie i funkcją (argument i wartość) w modelu. Dzięki zajęciom student uświadomi sobie, że modele lingwistyczne stanowią albo symulację aktywności użytkownika (por. mówienie i słuchanie), albo emulację aktywności badacza (por. opisywanie i wyjaśnianie). Zajęcia uczulą studenta na to, iż każdy model lingwistyczny (obligatoryjnie) wskazuje ilość i jakość bloków, jakie się powinno uwzględnić, oraz ilość i jakość kroków, jakie się powinno wykonać, w toku analizy języka/mowy (w celach: deskrypcji, eksplanacji i predykcji), przy czym: ilość oraz jakość postulowanych bloków i kroków jest zrelatywizowana do konkretnego modelu, zanurzonego w szerszym programie. W związku z tym, student, który bierze czynny udział w zajęciach, w pierwszej kolejności pozna dzieje myśli lingwistycznej (historię kształtowania się współczesnych programów lingwistycznych i ich modeli): starożytnej (europejskiej i azjatyckiej), średniowiecznej (europejskiej i afrykańskiej), nowożytnej (europejskiej i amerykańskiej) i współczesnej (europejskiej i światowej), por. kierunki: teoretyczny i materiałowy (w starożytności), ogólny i szczegółowy (w średniowieczu), statyczny i dynamiczny (w nowożytności), wewnętrzny i zewnętrzny (we współczesności).

Narzędzia i metody badawcze

Zajęcia poświęcone metodom lingwistycznym wyposażą studenta w niezbędną wiedzę (część 1.) i nieodzowne w pracy badawczej umiejętności (część 2.). Zajęcia te pozwolą studentowi na bliższe zaznajomienie się z najważniejszymi językoznawczymi dyscyplinami i (ich) jednostkami oraz programami i (ich) modelami. Podczas zajęć student zgłębi (pozna założenia i zastosuje wytyczne) modele lingwistyczne: z jednej strony (kryterium ontologiczne), gramatyczne, semantyczne i pragmatyczne, a z drugiej strony (kryterium gnoseologiczne): ewolucyjne i dyfuzyjne, strukturalne i generatywne, kognitywne i komunikacyjne. W trakcie zajęć student nabędzie wiedzy i umiejętności w zakresie aplikacji do materiału oraz preparacji do eksperymentu wybranych modeli lingwistycznych: zarówno przeszłych (klasycznych i tradycyjnych), jak i przyszłych (tekstowych i dyskursywnych), przede wszystkim jednak – aktualnych: gramatycznych (formalnych i funkcyjnych, derywacyjnych i reprezentacyjnych, kognitywnych i konstrukcyjnych), semantycznych (polowych i składnikowych, interpretacyjnych i generatywnych, leksykalnych i encyklopedycznych) i pragmatycznych (intencjonalnych i inferencyjnych, interlokucyjnych i intertekstualnych). Ogólnie rzecz biorąc, student po odbyciu zajęć powinien orientować się w zakresie możliwości (deskrypcyjnych, eksplanacyjnych i predykcyjnych) modeli lingwistycznych: ontologicznie autonomicznych (idealistycznych) i heteronomicznych (materialistycznych) oraz gnoseologicznie atomistycznych (racjonalistycznych) i holistycznych (empirycznych).

Literatura

Nowak T.: Językoznawstwo współczesne na tle koncepcji programów badawczych I. Lakatosa. „Linguistica Copernicana” 2013, 2(10), s. 235–254. Nowak T.: Modele lingwistyczne – ile i dla kogo? W: Maiuscula linguistica. Studia in honorem Professori Matthia Grochowski sextuagesimo quinto dedicata. Red. A. Moroz, P. Sobotka, M. Żabowska, Warszawa 2014, s. 339–354. Nowak T.: Zarys przyszłej klasyfikacji dyscyplin językoznawczych (kilka porządkujących uwag). „Issledowanija po sławiańskim jazykam” 2014, 19-1, s. 143–155. Nowak T.: O propozycjach klasyfikacji jednostek mowy ludzkiej – polemicznie. „Forum Lingwistyczne” 2015, 2, s. 123–138.

Filozofia analityczna - dr hab. Gabriela Besler, prof. UŚ Filozofia analityczna - dr hab. Gabriela Besler, prof. UŚ

środa, 20.10 – 17.11, 13:45-15:15

zajęcia zdalne, w języku polskim

Krótki opis

1. Analiza, to rozkład zagadnienia na elementy bardziej podstawowe, by następnie dokonać syntezy. W ramach filozofii analitycznej wypracowano wiele strategii analiz, różnicujących się przyjętym celem czy rozumieniem tego, co już nieanalizowalne. Ciągle otwartym pytaniem pozostaje, w jaki sposób można dokonać analizy informatywnej i poprawnej zarazem (tzw. paradoks Langforda). 2. Zdania analityczne są zawsze prawdziwe. G. Fregego, B. Russella, L. Wittgensteina i R. Carnapa rozumienie analityczności. 3. Wartość logiczna a zdania z terminem bez denotacji (zdania z nazwami pustymi). Rozwiązanie G. Fregego, A. Meinonga, B. Russella i I. Dąmbskiej. 4. Pozytywne spojrzenie na nieostrość terminów. L. Wittgenstein o podobieństwie rodzinnym i grze językowej. 5. Eksperyment myślowy: mózg w naczyniu, chiński pokój, okresy kontrfaktyczne. H. Putnam, J. Searle, D. Lewis.

Narzędzia, metody badawcze

Analiza, eksperyment myślowy

Literatura

Beaney, M.: Analysis. In: The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Brown, J.R., Yiftach F.: Thought Experiments. In: The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Dąmbska, I.: W sprawie tzw. nazw pustych. “Przegląd Filozoficzny” nr 1-3, 77-81, 1948. Wittgenstein, L.: Dociekania filozoficzne. Warszawa, Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN 2000. Woleński, J.: Epistemologia : poznanie, prawda, wiedza, realizm. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN 2005.

Logika w badaniach naukowych - dr hab. Krzysztof Szymanek, p(...) Logika w badaniach naukowych - dr hab. Krzysztof Szymanek, prof. UŚ

czwartek, 14.10 – 18.11, 9:45-11:15

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Co każdy naukowiec powinien wiedzieć o logice, jej zakresie, pojęciach i ich odniesieniu do działalności naukowej. Wyjaśnienie na przykładach zaczerpniętych z praktyki naukowej (przede wszystkim nauk społecznych), pojęć hipotezy, teorii, wnioskowania, wyjaśniania, budowania i weryfikowania hipotez, co to znaczy „udowodnić coś naukowo”, „sfalsyfikować”, w jakim sensie teorie naukowe wyjaśniają nam rzeczywistość.

Metodologia badań w naukach humanistycznych - dr hab. Ilona(...) Metodologia badań w naukach humanistycznych - dr hab. Ilona Copik, prof. UŚ

wtorek, 16.11 – 14.12, 13:45-15:15

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Celem kursu jest zapoznanie uczestników z dyskusjami wokół najnowszych teoretycznych i metodologicznych problemów wiedzy humanistycznej. Przedmiotem rozważań będą wybrane przykłady metodologii stosowanej w nowej humanistyce czyli humanistyce po „zwrotach”: ekokultura, geopoetyka, posthumanizm, humanistyka zaangażowana. Zawarte w nich nowe tendencje uwzględniają zwłaszcza takie zjawiska jak zbliżenie badań humanistycznych i przyrodniczych, odejście od antropocentryzmu, skupienie się na różnych materialnościach, relacjach, procesach i działaniach zamiast na rezultatach, a w zakresie epistemologii rezygnację z obiektywnego, kontemplatywnego podmiotu na rzecz podmiotu uczestniczącego i zaangażowanego.

Narzędzia, metody badawcze

Oddolne tworzenie teorii (teoria ugruntowana), studium przypadku, perspektywa porównawcza

Literatura

Bachmann-Medick D., Cultural turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze, przeł. K. Krzemień, Warszawa 2012. Chalmers A. F., Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki, przeł. A. Chmielewski, Wrocław 1993. Charmaz K., Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. B. Komorowska, Warszawa 2009. Giblett R., Nature is ordinary too: Raymond Williams as the founder of ecocultural studies, „Cultural Studies” 2012, nr 6. Guattari F., The Three Ecologies, “New Formations” 1989, nr 8. Ingold T., Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design, Kraków 2018. Kolokwia antropologiczne. Problemy współczesnej antropologii społecznej, red. M. Buchowski, A. Bentkowski, Poznań 2014. Latour B., Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, Kraków 2010. Metody badań jakościowych, red. Wyd. pol. K. Podemski, t. 1 i 2, Warszawa 2009. Nycz R., Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji, „Teksty Drugie” 2017, nr 1. Odoj G., Ekologia kulturowa – koncepcja i metoda, w: Ekologia kulturowa. Perspektywy i interpretacje, red. K. Czerwińska i in., Katowice 2016. Rewers E., Humanistyka wobec koncepcji ‘kulturynatury’, „Teksty Drugie” 2017, nr 1. Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014. Wolfe C., Animal studies, dyscyplinarność i post(humanizm), przeł. K. Krasuska, „Teksty Drugie” 2013, nr 1-2. „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne, red. J. Kowalewski, W. Pisarek, Olsztyn 2010.

Strategie decyzyjne w badaniach naukowych - prof. dr hab. Ta(...) Strategie decyzyjne w badaniach naukowych - prof. dr hab. Tadeusz Miczka

wtorki, 12.10 – 9.11, 13:45-15:15

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

1. Zjawisko kulturowe jako przedmiot badań naukowych; 2. Wybór orientacji badawczej- między strukturalizmem a funkcjonalizmem; 3.Sytuacje wielokrotnego ryzyka we współczesnych praktykach kulturowych i ich ujęciach badawczych; 4. Racjonalność partykularna w badaniach naukowych – z uwzględnieniem propozycji badawczych uczestników zajęć; 5. Perspektywy interdyscyplinarności. ; 5. Perspektywy interdyscyplinarności.

Narzędzia, metody badawcze

Analiza strukturalna, analiza funkcjonalna, tworzenie programu badawczego, typologie strategii decyzyjnych, algorytmizacja jako metoda naukowa, grywalizacja jako podstawa interdyscyplinarności.

Literatura

Mario Bunge (ed.), Critical Approaches to Science & Philosophy, London 1999; Adam Grobler, Metodologia badań naukowych, Kraków 2006; Tadeusz Miczka, Postmodernistyczna gra jako podstawa interdyscyplinarności w badaniach nad kulturą współczesną, „Transformacje.Pismo interdyscyplinarne” 2010 nr 1-2 (64-65) oraz publikacje korespondujące zainteresowaniami studentów.

ROBOCENE. Cultures of intelligent machines - dr Anna Malinow(...) ROBOCENE. Cultures of intelligent machines - dr Anna Malinowska, prof. UŚ

czwartki, 14.10 – 18.11, 13:45-15:15

zajęcia stacjonarne, w języku angielskim

Short description

This course will examine Anthropocene in light of robotic cultures (Robocene) and focus on the social, economic, and discursive environments of intelligent machines to allow the proper analysis of their cultural biographies by means of various research methods.

Tools and research methods

Those methods will include theory of technology, media archeology, design foresight, roboneutics, speculative thinking and other methods used for analyzing robot cultures.

Ku przeszłości – o praktyce badawczej dziejopisarza - pr(...) Ku przeszłości – o praktyce badawczej dziejopisarza - prof. dr hab. Tomasz Pawelec

czwartki, 18.11-16.12, 11:30-13:00

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Zajęcia mają służyć rozwijaniu i pogłębianiu autorefleksji oraz samoświadomości metodologicznej uczestników jako osób zdecydowanych przyjąć rolę badaczy-historyków na poziomie rozprawy doktorskiej. Spotkania dotyczyć będą węzłowych zagadnień uprawiania historiografii: statusu dociekań historycznych w obrębie praktyki naukowej i ich miejsca w kulturze, cech szczególnych badania i poznawania historycznego, natury historycznych przedstawień oraz zasadniczych kategorii w nich występujących

 

Materialność tekstu - dr hab. Maciej Tramer, prof. UŚ Materialność tekstu - dr hab. Maciej Tramer, prof. UŚ

czwartki, 25.11-23.12 13:45-15:15, ul. Uniwersytecka 4, Katowice; sala: A6.6

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Zamiast autorskiego opisu pozwalam sobie wkleić kilka fragmentów, które – moim : „W wyniku transmisji tekstu […] znaczenie dzieła staje się wytworem o coraz bardziej zbiorowym i społecznym charakterze […] Ze stanowiskiem tym współbrzmi przekonanie, że żadne postępowanie edytorskie – żaden pojedynczy »tekst« konkretnego dzieła – nie może zostać uznane za „właściwe” […]. Należy zrozumieć, że w skład archiwum wchodzą nie tylko oryginalne rękopisy, egzemplarze zawierające korekty i redakcje, lecz także kolejne tekstowe formy, jakie przybiera utwór w historii swego bytowania”. [J.J. McGann] „Śledzenie rozmaitych form uobecniania się tekstu na stronie odsłania różnorodne materialne komponenty znaczenia. Te ostatnie przenoszone są zarówno przez kody bibliologiczne, jak i lingwistyczne, dlatego jeśli przedrukowując utwory, skupiamy się wyłącznie na słowach, zacieramy pozostałe znaczenia. […] Wbrew przekonaniu o istnieniu jednolitego, pojedynczego tekstu, analizując wiersz wydrukowany na stronie, powinniśmy pamiętać także o innych, równie realnych stronach, które mogłyby zastąpić tę, którą mamy przed oczami. Okazuje się, że wiersz istnieje w wielu wersjach, z których co najmniej kilka zasługuje na miano autentycznych lub autorskich, a każda z wersji w jakiś sposób modyfikuje jego znaczenie. Na pytanie, który wiersz jest tym właściwym, możemy odpowiedzieć jedynie słowami Williama Blake’a: »Less than all cannot satisfy the heart of man«. Jeżeli Mona Lisa znajduje się w Luwrze, to »Król Lear« istnieje na niezliczonych stronach rozsianych po całym świecie” [G. Bornstein] „ […] fotograficzna płyta umożliwia wielość odbitek; pytanie o autentyczną odbitkę nie ma sensu. Lecz z chwilą gdy kryterium autentyczności produkcji artystycznej zawodzi, funkcja sztuki ulega przeobrażeniu. W miejsce oparcia w oryginale znajduje oparcie w innej praktyce, a mianowicie — w polityce.” [W. Benjamin] „»Bazgroły« lub »gryzmoły« to słowa określające zwykle niewyraźne czy niedbałe pismo lub nieudolny rysunek […], a tu mamy do czynienia z czymś zupełnie odrębnym, czymś, co powstaje obok rękopisu wiersza i jest z samym zapisem równouprawnione, może podlegać analizie tak samo jak tekst pisany, jako coś, co mu towarzyszy i nie jest od tekstowego zapisu oderwane. […] pozwala odsłonić choćby rąbek tajemnicy jego powstawania. Rysunki uświadamiają temporalność aktu twórczego, jego długie trwanie, przerwy potrzebne na namysł nad słowami, nad układem całego tekstu…” [A. Dziadek] „Tekst przekreślony lub tekst gotowy na przekreślenie był znakiem pogodzenia się ze światem, który cały czas nie był gotowy. W tym sensie żaden tekst nie wyzbył się postaci »zagryzmolonego i w siebie pochylonego« brudnopisu, czego nie była w stanie zmienić największa nawet staranność (któż na zamkniętym i martwym, zdawałoby się, tekście nie robi podkreśleń i notatek). Figura czystopisu, która wykluczała każdy brulion, należy wyłącznie do, przerażonego potencjalnym bałaganem i postrzegającego każdy błąd jako nieuchronne zagrożenie, totalitaryzmu.” [M. Tramer] „Aby dokładnie zidentyfikować rodzaj skreślenia, nie wystarczy rozpoznać jego autorstwa (autograf albo allograf), funkcji […], i sposobu skreślania […] ponieważ podobnie wyglądające skreślenie, pełniące tę samą funkcję, może mieć całkowicie odmienne znaczenie i statut, jeśli obejmuje różne partie tekstu […] albo należy do różnych faz genetycznych […] itd. Sens skreślenia zależy również od materiału, w którym zostało wprowadzone […], od jego umiejscowienia na stronie […], od jego przedmiotu […], od ewentualnych zależności od innych skreśleń […], od stopnia wolności lub przymusu itd.”. [P-M de Biasi]

Metodologia badań językoznawczych - frazeologia - dr hab. (...) Metodologia badań językoznawczych - frazeologia - dr hab. Małgorzata Płomińska

wtorek, 16.11 – 14.12, 11:30-13:00

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Celem zajęć jest przedstawienie najnowszych trendów badawczych we współczesnej frazeologii. Frazeologia jest jedną z najszybciej rozwijających się subdyscyplin językoznawstwa. Od ukonstytuowania się w latach 1980tych, stale poszerza swój przedmiot badawczy, a związku z tym zmieniają się stosowane metody badawcze. Na zajęciach omówione zostaną, w szczególności na przykładzie językoznawstwa germanistycznego, takie teoretyczne zagadnienia frazeologii jak: – przedmiot badawczy frazeologii – frazeologia w wąskim i szerokim rozumieniu, próby modelowania zakresu frazeologii: model centrum-peryferia (Wolfgang Fleischer), model warstwowy (Helmut Feilke), dyskusja nad granicami frazeologii – cechy kategorialne frazeologizmów – dyskusja nad określeniem przedmiotu badawczego frazeologii – klasyfikacje frazeologizmów – dyskusja nad zasadnością klasyfikacji związków wyrazowych, granice między poszczególnymi klasami frazeologizmów – frazeologia klasyczna – elementy frazeologii poszerzonej/frazeologii nadawcy: frazeologia pragmatyczna i badania nad rutyną językową, polifaktorialność frazeologizmów, – na „peryferii” frazeologii: teksty formuliczne, frazeologia języków specjalistycznych – frazeologia i paremiologia – frazeologizmy w tekście.

Literatura

Burger, Harald; Dobrovol’skij, Dmitrij; Kühn, Peter; Norrick, Neal (eds.) (2007): Phraseologie. Ein internationales Handbuch der zeitgenössischen Forschung. Berlin, New York. Burger, Harald (2015): Phraseologie. Eine Einführung am Beispiel des Deutschen. Berlin. Chlebda, Wojciech (1991): Elementy frazematyki. Wprowadzenie do frazeologii nadawcy. Opole. Chlebda, Wojciech (ed.) (2010): Na tropach reproduktów. W poszukiwaniu wielowyrazowych jednostek języka. Opole. Literatura uzupełniająca: Gondek, Anna; Szczęk, Joanna (eds.) (2019): Phraseologie und Parömiologie der (Un)Höflichkeit. Selektionsbeiträge der internationalen EUROPHRAS-Tagung in Białystok/Polen. 10-12. September 2018. Hamburg. Gondek, Anna; Jurasz, Alina; Staniewski, Przemysław; Szczęk, Joanna (eds.) (2020): Deutsche Phraseologie und Parömiologie im Kontakt und im Kontrast. Beiträge der 2. Internationalen Tagung zur Phraseologie und Parömiologie in Wrocław/Polen, 23.-25.mai 2019. Hamburg. Płomińska, Małgorzata (2019): Juristische Fachphraseologie – zwischen Konvention und Routine. Untersucht am Biespiel deutscher und polnischer Gesetzestexte zum Zivilrecht. Wraszawa. Steyer, Kathrin (ed.) (2018): Sprachliche Verfestigung. Wortverbindungen, Muster, Phrasem-Konstruktionen. Tübingen. Stumpf, Sören; Filatkina, Natalia (eds.) (2018): Formelhafte Sprache in Text und Diskurs. Berlin/Boston.

return to top