Uniwersytet Śląski w Katowicach

wtorek, 12.10 – 9.11, 8:00-9:30, WNS, Bankowa 11, s. 142

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Opis zajęć

Celem zajęć jest przekazanie wiedzy na temat budowania własnego warsztatu naukowego oraz projektowania własnej ścieżki naukowo-badawczej. Słuchacze poznają możliwe pola aktywności naukowej (granty, publikacje, networking naukowy, staże naukowe, szkoły metodologiczne), poznają sposoby budowania i promocji sylwetki naukowej oraz widoczności swoich prac. W ramach zajęć zostaną omówione dobre praktyki publikacyjne (wraz z przedstawieniem dostępnych narzędzi ułatwiających proces poszukiwania odpowiedniego czasopisma oraz samego pisania artykułu naukowego). Przekazywana wiedza będzie prezentowana w kontekście obowiązujących regulacji prawnych (rozrządzenie ewaluacyjne, ustawa o szkolnictwie wyższym, lista czasopism, lista wydawnictw).

Narzędzia i metody badawcze

M.in. Journal Finder; Edanz Journal Selector , Zotero, Bioxbio, Eigenfactor.org, Scimago, Hamingwayapp, Grammarly, DupliChecker

wtorki, 18.11-16.12, 13:45-15:15

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Uczestnik zajęć będzie w stanie skutecznie zastosować podejście refleksyjne w swojej działalności badawczej. Będzie w stanie w krytyczny sposób opisać rezultaty swojej pracy badawczej (critical writing). Będzie umieć skutecznie wyselekcjonować literaturę naukową na potrzeby prowadzonych badań oraz dobrać materiał do analizy. W toku zajęć uczestnik nauczy się projektować oraz przeprowadzać wybrane warianty analizy dyskursu, oraz analizy zawartości. Będzie w stanie poprawnie triangulować dane, metody badań oraz teorie.

Narzędzia i metody badawcze

Uczestnik zajęć pozna ramy podejścia refleksyjnego; zasady critical writing; zasady doboru literatury; zasady doboru materiału badawczego; metody triangulacji; wybrane warianty analizy dyskursu oraz analizy zawartości.

wtorki, 12.10, 26.10, 9.11, godz. 15:30-18:30

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Zajęcia, ukierunkowane na zdobycie użytkowej, dostępnej dla początkującego badacza, praktycznej wiedzy z zakresu metodologii nauk prawnych, obejmą następujące grupy zagadnień: I. Zagadnienia wstępne: Dla świadomego prowadzenia badań prawnych ważne jest odróżnienie perspektywy opisowej (jakie jest prawo?) oraz perspektywy normatywnej (jakie powinno być prawo?). Z tym podziałem wiąże się wyróżnienie zewnętrznego i wewnętrznego punktu widzenia w naukach prawnych, tj. punktu widzenia obserwatora i uczestnika, które mogą determinować spojrzenie na system prawny. Doktorantom wyjaśniona zostanie potrzeba formułowania celów badawczych u początku badań i przedstawione będą najczęściej popełniane na tym etapie błędy. W tym kontekście trzeba także podkreślić konieczność dokonywania przeglądu literatury przedmiotu przed postawieniem sobie celów badawczych. Przedstawione zostaną ponadto zasady doboru metod badawczych adekwatnych do stawianych sobie celów. II. Metoda formalno-dogmatyczna: Scharakteryzowane zostaną wątpliwości co do wyróżnienia tak zwanej metody formalno-dogmatycznej. Na potrzeby badań prawnych można utożsamić metodę formalno-dogmatyczną z doktrynalną wykładnią prawa. W tym kontekście warto nakreślić podstawowe, uniwersalne problemy interpretacji prawniczej – takie jak problematyka spirali hermeneutycznej, prerozumień intelektualnych i aksjologicznych, racjonalnego prawodawcy oraz wyboru momentu interpretacyjnego. Szczególny nacisk będzie położony na prowadzenie badań nad orzecznictwem sądowym i administracyjnym z ich podziałem na mało-, średnio- i wielkoskalowe. Jednocześnie dojdzie do wskazania, jak powiązać te skale ze stawianymi sobie celami badawczymi. Przedstawione zostaną również dwie podstawowe metody prezentowania ich wyników – case study oraz przeglądy orzeczeń. III. Metoda historyczna: Metoda historyczna obejmuje badania nad okolicznościami ukształtowania się aktu prawnego (instytucji prawnej, normy prawnej) w jej określonym kształcie. W jej ramach wyróżnić można trzy narzędzia – po pierwsze badanie społeczno-politycznego kontekstu powstania aktu prawnego. Po drugie, ewolucja regulacji prawnej, czyli analiza zmian w kolejnych tekstach prawnych. Po trzecie zaś – badanie historii legislacyjnej, a zatem materiałów bezpośrednio obrazujących przebieg prac nad aktem prawnym. IV. Metoda prawnoporównawcza: Badania komparatystyczne cieszą się stosunkowo dużą popularnością wśród prawników, niemniej bardzo istotne jest ich właściwe projektowanie. Przede wszystkim, wola ich przeprowadzenia nie może determinować celu badawczego. Wybór tej metody i system prawnych do porównania muszą być podyktowane poszukiwaniem odpowiedzi na uprzednio sformułowany cel badawczy. W ramach tej części przedstawione zostaną adekwatne przedmiot badań komparatystycznych (co można ze sobą porównywać?) oraz przykłady użytecznych i istotnych dla rozwoju nauk prawnych badań prawnoporównawczych. V. Wykorzystanie perspektyw pozaprawnych w badaniach prawnych: Uwzględnienie propozycji ugruntowanych w innych naukach społecznych – takich jak socjologia czy ekonomia – otwiera prawnikom nowe, ciekawe perspektywy spojrzenia na przedmiot ich badań. Ze względu na ograniczony czas ta część będzie miała charakter przyczynkarski, a jej celem będzie przede wszystkim przedstawienie palety różnych możliwości. W ramach metod socjologicznych zostaną scharakteryzowane perspektywy oferowane przez realizm prawniczy, koncepcję prawa żywego czy Critical Legal Studies. Ponadto przedstawione będą możliwości, jakie prawnikom stwarza ekonomiczna analiza prawa, zarówno ta związana ze szkołą neoklasyczną w ekonomii, jak i ta powiązana ze szkołą behawioralną.

czwartek, 18.11, 9.12, 16.12, godz. 10:00-13:45

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Wieloletnie doświadczenie nauczyło mnie, że większość problemów stojących za niemożnością płynnego pisania i ukończenia doktoratu nie wiąże się z możliwościami intelektualnymi młodego badacza/badaczki. Przyczyny leżą całkiem gdzie indziej – w zakłóceniach realistycznej i budowaniu „życzeniowej” oceny swoich możliwości życiowych, w nadmiernych oczekiwaniach wobec siebie, w pułapkach, które na siebie samych zastawiamy, i w których grzęźniemy niekiedy na długie lata. Najbardziej znane to: a. „myślę o tym, że będę pisał, zamiast pisać”; b. wykonywanie działań, które nie mogą doprowadzić do osiągnięcia celu, albo wręcz go sabotują („turystyka konferencyjna”, produkcja tekstów niezwiązanych z doktoratem, lecz dających fałszywe poczucie, że coś pożytecznego zostało zrobione); c. zakładanie wykonania zbyt wielu zadań w czasie; d. zakładanie wykonania zbyt wymagających intelektualnie zadań, kiedy brak na to sił (np. pisanie merytorycznych fragmentów „po pracy”). Celem zajęć jest dostarczenie wglądu we własne możliwości i ograniczenia życiowe oraz pomoc w odpowiedzi na pytanie jak odnaleźć siebie w swojej pracy naukowej tak, aby po czterech latach mieć napisaną dysertację i jednocześnie nie „wypruć sobie żył”. Efektem końcowym warsztatu jest powstanie projektu „Mój doktorat” składającego się z indywidualnego, skrojonego dla potrzeb każdego doktoranta i doktorantki opisu metody powstawania doktoratu. Inwestycja w projekt „Mój doktorat” odpowie na pytanie co jest możliwe przy zachowaniu obecnego stylu życia: obecnej ilości zobowiązań, ich czasochłonności, kondycji psychofizycznej. Powie też co warto/należy zmienić, aby poprawić „parametry” i zwiększyć szanse powodzenia. Projekt „Mój doktorat” można traktować jako bazowe narzędzie zarządzania priorytetami i w każdym momencie studiów aktualizować. Aktualizacje pokażą jak dalece realistycznie potrafimy planować własną pracę i pozwolą wcześnie odkrywać ryzyka i zagrożenia dla dysertacji. Jeśli chodzi o organizację pracy, doktorat znacząco różni się od innych form aktywności twórczej – jest samotną, długą podróżą, w której badacz/badaczka musi umieć przyjmować rolę i uczestnika i obserwatora tego procesu, by w odpowiednim momencie zdiagnozować co i dlaczego nie idzie tak, jak powinno. Aktualizacja „nawigacji” to prawdopodobnie jedno z najważniejszych zadań w pisaniu doktoratu. Jak powiedział Seneka: jeśli nie wiesz, dokąd płyniesz, przychylne wiatry nie będą ci wiały. Zajęcia nie omawiają zatem badawczych narzędzi metodologicznych (temu służy osobna część prowadzonego przeze mnie modułu) lecz są omówieniem strategii i taktyk, które powinno się zastosować, aby samotna, kilkuletnia praca mogła skończyć się efektem, po który młodzi badacze przyszli. Wartością dodaną warsztatu jest możliwość dostrzeżenia własnych przekonań i pragnień związanych z doktoratem, wzmocnienie motywacji i obniżenie stresu związanego z faktem zakwalifikowania się do wąskiego grona adeptów Szkoły Doktorskiej. Zaangażowany udział w zajęciach powinien dostarczyć studentom „kotwic” gruntujących człowieka w teraźniejszości, w bieżących zadaniach, które każdy sam dla siebie, według własnych możliwości życiowych zaplanuje. Projekt „mój doktorat” będzie się składał z czterech części: 1. Plan doktoratu 2. Moje możliwości czasowe i zasoby osobnicze, na których mogę budować proces badawczy; 3. Zadania, które należy wykonać, aby powstał rozdział doktoratu albo cały doktorat /każdy zdecyduje jak dalece jest w stanie realnie zaplanować przedsięwzięcie/ 4. Harmonogram wykonania zadań (powiązanie konkretnych zadań z realnymi możliwościami). Pisaniu projektu „Mój doktorat” towarzyszyć będzie praca o charakterze warsztatowym, którą wykonamy w czasie naszych spotkań w niewielkiej grupie. Serdecznie zapraszam tych z Państwa, którzy czują, że potrzebują nauczyć się „nawigować” w doktoratowej czasoprzestrzeni.

środa, 20.10 i czwartek 28.10, godz. 8:30-12:30

jedne zajęcia zdalne i jedne stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Celem modułu jest zdobycie przez studenta pogłębionej wiedzy na temat teoretycznych i praktycznych założeń prowadzenia badań jakościowych i ilościowych w pedagogice. Ja w roli badacza – czyli jaką drogę wybrać? Znaczenie cech osobowych, posiadanych kompetencji i nastawienia badawczego a wybór podejścia prowadzenia badań. Różnice w sposobie prowadzenia badań ilościowych i jakościowych a dobór celów adekwatnych do oczekiwań badawczych. Najczęściej stosowane metody ilościowe i jakościowe (założenia, możliwości wykorzystywania, skuteczność i najczęstsze możliwe błędy w trakcie ich stosowania)

Narzędzia i metody badawcze

1. Sondaż diagnostyczny w badaniach pedagogicznych. 2. Obserwacja jako metoda ilościowa i jakościowa. Obserwacja terenowa – dyspozycje do obserwacji, cechy dobrego obserwatora, perspektywy obserwacji, interpretacja danych z obserwacji. 3. Sztuka wywiadu (wywiady jakościowe): swobodny (wywiad nieustrukturalizowany), pogłębiony (częściowo ustrukturalizowany). 4. Wywiad narracyjny: fazy wywiadu (początek wywiadu, stymulowanie narracji, faza właściwej narracji, faza dodatkowych pytań, faza powrotu do potocznej rozmowy – normalizacji konwersacji); Wywiady grupowe typu fokus; sposób prowadzenia wywiadu, rejestracja wywiadu, zasady transkrypcji wywiadu, analiza zebranych danych. 5. Fotografia – możliwości wykorzystania w badaniach pedagogicznych.

Literatura

1. Cierzniewska, R. (2017). Założenia teoretyczne i metodologiczne wraz z kategoriami uczulającymi. W: R. Cierzniewska, M. Gackowska, M. Lewicka (red.), Młodzież o sobie i codzienności szkolnej. Obok dyskursu jakości (s. 108-138). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. 2. Czyżewski, M. (1987). Interakcjonizm i analiza konwersacyjna jako sposoby badania biografii. Etnografia wobec etnometodologii, Kultura i Społeczeństwo, nr 4, s. 85-105. 3. Denzin N. K., Lincoln Y. S. (red.). Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN. 4. Dróżka, W. (1997). Młode pokolenie nauczycieli: studium autobiografii młodych nauczycieli polskich lat dziewięćdziesiątych. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego. 5. Gibbs, A. (2015). Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo PWN. 6. Kaczmarek J. (red.), Kadrowanie rzeczywistości. Szkice z socjologii wizualnej, 2004 7. Konarzewski, K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: WSiP. 8. Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN. 9. Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofia – Metodyka – Ewaluacja. Lublin: UMCS. 10. Kvale S. (2010). Prowadzenie wywiadów. 11. Łobocki, M. (2010). Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. 12. Malczewski, M. (2017). Badania jakościowe w naukach społecznych. O potrzebie metodologicznej wyobraźni. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, t. 20, nr 20, s. 105-120. 13. Miles M.B., Huberman A.M. (2000). Analiza danych jakościowych. 14. Nowak, S. (2012). Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN. 15. Nowak-Dziemianowicz, M. (2013). Narracyjne możliwości pedagogiki a kryzys kultury i wychowania. Forum Oświatowe, nr 3, s. 35-60. 16. Nowak-Dziemianowicz, M. (2017). Zaangażowane badania jakościowe – perspektywa biograficzna. Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 25, s. 307-332. 17. Pilch, T., Bauman, T. (2001b). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. 18. Schütz, A, (2008). O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”. 19. Smolińska-Theiss, B., Theiss, W. (2010). Badania jakościowe – przewodnik po labiryncie. W: S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice (s. 79-102). Gdańsk: GWP. 20. Urbaniak-Zając D., Piekarski J. (red.), Jakościowe orientacja w badaniach pedagogicznych. Studia i materiały (s. 13-31). Łódź: UŁ. 21. Urbaniak-Zając, D. (1999). Wywiad narracyjny na tle innych technik wywiadu. Edukacja, nr 4, s. 29-39. 22. Urbaniak-Zając, D. (2018). O łączeniu badan ilościowych i jakościowych – oczekiwania i wątpliwości. Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 26, s. 121-138.

czwartek, 18.11 – 16.12, 8:00-9:30

zajęcia stacjonarne (Sosnowiec), w języku polskim

Krótki opis

1. Problem – Przegląd badań – Metodologia – Dane 2. Metody badań w geografii politycznej, geografii historycznej i geografii kultury 3. Metody badań w geografii osadnictwa i geografii miast 4. Metody badań w geografii ludności i geografii społecznej 5. Metody badań w geografii przemysłu i geografii usług.

wtorek, 16.11-14.12, goz. 17:15-18:45

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Celem kursu jest zapoznanie uczestników z dyskusjami wokół najnowszych teoretycznych i metodologicznych problemów wiedzy humanistycznej. Przedmiotem rozważań będą wybrane przykłady metodologii stosowanej w nowej humanistyce czyli humanistyce po „zwrotach”: ekokultura, geopoetyka, posthumanizm, humanistyka zaangażowana. Zawarte w nich nowe tendencje uwzględniają zwłaszcza takie zjawiska jak zbliżenie badań humanistycznych i przyrodniczych, odejście od antropocentryzmu, skupienie się na różnych materialnościach, relacjach, procesach i działaniach zamiast na rezultatach, a w zakresie epistemologii rezygnację z obiektywnego, kontemplatywnego podmiotu na rzecz podmiotu uczestniczącego i zaangażowanego.

Narzędzia, metody badawcze

Oddolne tworzenie teorii (teoria ugruntowana), studium przypadku, perspektywa porównawcza

Literatura

Bachmann-Medick D., Cultural turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze, przeł. K. Krzemień, Warszawa 2012. Chalmers A. F., Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki, przeł. A. Chmielewski, Wrocław 1993. Charmaz K., Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. B. Komorowska, Warszawa 2009. Giblett R., Nature is ordinary too: Raymond Williams as the founder of ecocultural studies, „Cultural Studies” 2012, nr 6. Guattari F., The Three Ecologies, “New Formations” 1989, nr 8. Ingold T., Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design, Kraków 2018. Kolokwia antropologiczne. Problemy współczesnej antropologii społecznej, red. M. Buchowski, A. Bentkowski, Poznań 2014. Latour B., Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci, Kraków 2010. Metody badań jakościowych, red. Wyd. pol. K. Podemski, t. 1 i 2, Warszawa 2009. Nycz R., Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji, „Teksty Drugie” 2017, nr 1. Odoj G., Ekologia kulturowa – koncepcja i metoda, w: Ekologia kulturowa. Perspektywy i interpretacje, red. K. Czerwińska i in., Katowice 2016. Rewers E., Humanistyka wobec koncepcji ‘kulturynatury’, „Teksty Drugie” 2017, nr 1. Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014. Wolfe C., Animal studies, dyscyplinarność i post(humanizm), przeł. K. Krasuska, „Teksty Drugie” 2013, nr 1-2. „Zwroty” badawcze w humanistyce. Konteksty poznawcze, kulturowe i społeczno-instytucjonalne, red. J. Kowalewski, W. Pisarek, Olsztyn 2010.

czwartek, 18.11-16.12, 13:45-15:15

zajęcia stacjonarne, w języku polskim

Krótki opis

Zajęcia mają na celu zapoznanie słuchaczy z zasadami prowadzenia badań empirycznych o charakterze ilościowym. Podczas zajęć doktoranci poznają zasady projektowania badań empirycznych, tworzenia problematyki, konstruowania narzędzi badawczych (kwestionariusze ankiety, wywiadu). Poznają również funkcjonalności programu SPSS (PS Imago Pro) w zakresie tworzenia baz danych, kodowania oraz obliczeń statystycznych.

Narzędzia, metody badawcze

Praca warsztatowa z wykorzystaniem programu do obliczeń statystycznych

środa, 13.10-187.11, 11:30-13:00

zajęcia zdalne, w języku polskim

Króki opis

Na zajęciach zostaną omówione dwa podejścia badawcze należące do metodologii jakościowych w paradygmacie konstruktywizmu społecznego: badanie etnograficzne oraz analiza dyskursu, które zostaną skontekstualizowane do dyskursu prawnego.

Literatura

1)Malinowski, Bronisław. „Zwyczaj i zbrodnia.” Życie seksualne dzikich (1984). 2) Malinowski, Bronislaw. „Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu.” (1999) (fragmenty) 3) Denzin, Norman K., and Yvonna S. Lincoln. „Metody badań jakościowych. T. 1 i 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, ss. 877 (T. 1) i 725 (T. 2).” 4) Davies Ch., Reflexive Ethnography: A Guide to Researching Selves and Others, London, UK: Routledge 1999, pp. 3-25, (rozdział: Reflexivity and Ethnographic Research). 5) Behar R., Ethnography and the book that was lost, „Ethnography” 2003, Vol. 4:15, pp. 15-39. 6) Alcadle Ch., Going Home. Feminist Anthropologist’s Reflections on Dilemmas of Power and Posítíonalíty in the Field 7) Enguix B., Negotiating the field: rethinking ethnographic authority, experience and the frontiers of research, „Qualitative Research” 2014, Vol. 14 (1), pp. 79-94. 8) Linos, Katerina, and Melissa Carlson. Qualitative methods for law review writing. U. Chi. L. Rev. 84 (2017): 213.