Miejsce: online (MS Teams) https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a70dbaac0bec64ecc8654e19aabb0e696%40thread.tacv2/conversations?groupId=18fcb595-b6a0-489a-b086-9dccba203840&tenantId=50c76291-0c80-4444-a2fb-4f8ab168c311
Serdecznie zapraszamy do udziału w dyskusji Jak wyobrażamy sobie w przyszłości edukację humanistyczną?
Rozpoczynamy dyskusję nad przyszłością edukacji humanistycznej na naszym Wydziale. Chcielibyśmy Państwa bardzo serdecznie do udziału w tej dyskusji zaprosić. Zaczynamy od spraw najogólniejszych, związanych z przemyśleniem nowych koncepcji humanistyki, jej związkiem z innymi dziedzinami, a także specyfiką, nieredukowalną do innych obszarów nauki. Podczas spotkania wystąpią z krótkimi wypowiedziami dr hab. Alina Świeściak-Fast, prof. UŚ; dr Anna Malinowska, dr Szymon Makuła. Poniżej prezentujemy abstrakty ich wystąpień.
dr hab. Alina Świeściak-Fast, prof. UŚ
Separatyzm i integryzm
Podczas debaty mam zamiar mówić o nowej humanistyce, z jej tendencjami do zajmowania pól zarezerwowanych wcześniej dla innych obszarów nauki i życia społecznego (na których spotyka się ona z jednej strony z biologią, ekologią, naukami o poznaniu, naukami społecznymi i naukami ścisłymi, a z drugiej z polityką, nowymi mediami czy sztuką) oraz o edukacyjnych konsekwencjach tych przemian. W dyskusjach o kryzysie humanistyki – również na uczelniach – z jednej strony powtarzane są argumenty o konieczności wyjścia poza restrykcyjne granice humanistycznej tradycji, tak by edukacja zaczęła nadrabiać zaległości w stosunku do kolejnych humanistycznych „zwrotów” i związanych z nimi sposobów rozumienia współczesnej humanistyki, z drugiej natomiast słychać głosy w obronie humanistycznej tradycji i jej separatystycznie, autonomistycznie traktowanych subdyscyplin. W Uniwersytecie Śląskim znajdziemy zwolenników zarówno jednego, jak i drugiego typu myślenia. Wydaje się jednak, że ostatnio coraz wyraźniej „przebija się” u nas opcja integrystyczna. Jako zwolenniczka tej właśnie opcji postaram się przedstawić argumenty na rzecz łączenia w edukacji dyscyplin, a nawet obszarów nauki. Moim zdaniem tylko takie myślenie pozwoli nam sprostać wyzwaniom, przed jakimi staje współczesna humanistyka.
dr Anna Malinowska
Wyjść poza paradygmat
W moim wystąpieniu będę mówić o uwikłaniu w paradygmat – rozumiany jako wykładnia naukowa, wzorzec myślenia, postawa etyczna, naukowy template – jako o pułapce, w której tkwi humanistyka w mikro- i makroskali. Znaczącą częścią tego problemu jest niewiara w sprawczą moc badań humanistycznych oraz spychanie ich do obszaru „wyobrażonego” (i zajmowania się „wyobrażonym”), gdzie większość humanistów pragnie pozostać, by nie spotykać się z realnym. Praktyczny wymiar humanistyki (ale nie pragmatyczny) to odczarowanie tego utknięcia i przekroczenie postawy naukowej oraz przywiązań do dyscypliny, do metody, do przekonania, które powodują samowykluczanie się humanistyki wraz z tymi, którzy ją uprawiają. Chcę mówić o pułapce samo definicji: „Jestem humanistą” (a dalej: „Jestem postmodernistą” etc.), która w obliczu rozwoju nauki, rozwoju świata i wiedzy oraz poszukiwań w sposobach opisywania świata i konieczności, jaka się z tym wiąże, jest nie tylko nieadekwatna, ale przede wszystkim konformistyczna.
dr Szymon Makuła
O kulturę logiki
W swoim wystąpieniu chciałbym podjąć próbę wskazania potrzeby wprowadzenia modułu ogólnowydziałowego, którego celem byłoby propagowanie specyficznie rozumianej kultury logicznej i myślenia krytycznego. Od razu zaznaczam, że logika w tym przypadku nie oznacza abstrakcyjnych i absolutnie nieprzydatnych humanistom metod analizy dowodów matematycznych, ale jest ściśle związana z analizą argumentów i rozumowań wyrażonych w języku naturalnym. Innymi słowy, chciałbym się podzielić marzeniem o świecie, w którym humaniści nie tylko potrafią debatować o Derridzie, Heideggerze, Borgesie czy Pynchonie, ale są w stanie poprawnie zinterpretować informację o tym, że średnia płaca w firmie jest większa od mediany zarobków albo rozumieją, do jakich konsekwencji doprowadzi sytuacja, w której wzrost zakażeń COVID-19 jest wykładniczy. Takiego kursu potrzebują humaniści nie dlatego, że kultura logiczna wyróżnia się czymś szczególnym na tle innych przedmiotów nauczanych na wydziale humanistycznym, ale dlatego, że najzwyczajniej brakuje nam takiej kultury. Żyjemy w rzeczywistości, w której nieustannie jesteśmy zalewani fałszywymi informacjami. Algorytmy, decydując o treściach, do jakich mamy dostęp w mediach społecznościowych, umacniają nas w naszych uprzedzeniach, internetowi celebryci zwodzą nas na pokuszenie rozmaitymi teoriami spiskowymi, wikłając w denializm naukowy pozwalający na fałszywy, ale nieskomplikowany obraz rzeczywistości. W takim świecie, śmiem twierdzić, nie tylko humaniści powinni zadbać o rozwój kultury logicznej, ale po prostu wszyscy ludzie.