- Kultury mediów.
- Dziedzictwo kulturowe.
- Ekologia kulturowa.
- Społeczeństwo informacyjne.
- Performatywność w kulturze.
Instytut Nauk o Kulturze
NAJWAŻNIEJSZE TEMATY BADAWCZE W DYSCYPLINIE
Badania prowadzone zwłaszcza w zakresie:
- filmoznawstwa i nowych mediów, cyberkultury, humanistyki cyfrowej, problematyki intermedialności, antropologii oraz designu mediów, edukacji multimedialnej, analizy rzeczywistości kulturowej po automatyzacji – w dobie, gdy cybernetyka zastępuje filozofię, a sztuczna inteligencja wyznacza kierunki technologizacji,
- dziedzictwa kulturowego, historycznych modeli życia i wartości kultury zastanej, teoretycznej refleksji skupionej na zagadnieniach związanych z kulturą i cywilizacją, diagnozy współczesnej kondycji człowieka w kontekście praktyk postindustrialnych i posthumanistycznych, badania przestrzeni (np. pograniczy politycznych i kulturowych),
- zjawisk kulturowych zachodzących w ekosystemach opartych z jednej strony na harmonijnym funkcjonowaniu człowieka ze środowiskiem przyrodniczym (np. tereny górskie), a z drugiej – zjawisk zachodzących w obrębie przestrzeni postindustrialnych,
- jakości informacji i jej wpływu na zdrowie użytkowników (higiena informacji), barier informacyjnych oraz praktyk pozwalających je przełamywać, z ukierunkowaniem na użytkownika informacji jako interesariusza instytucji informacji, nauki i kultury,
- zjawiska performansu i jego obecności w różnych dziedzinach życia (artystycznego, religijnego, społeczno-politycznego, rozrywkowego) – badania powiązane są z tendencjami obserwowanymi w obszarze nauk humanistycznych w wyniku zwrotu performatywnego.
zespoły badawcze
liderka zespołu badawczego
dr Aneta Głowacka
kontakt: aneta.glowacka@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Rdzenne i lokalne formy ekspresji kulturowej w sztuce opowiadania, performansie, teatrze i dramacie oraz ich ramy instytucjonalne.
słowa kluczowe: dekolonizacja, indygenizacja, kultury rdzenne, demokratyzacja, instytucje artystyczne
liderka zespołu badawczego
dr Magdalena Figzał-Janikowska
kontakt: magdalena.figzal@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Archiwum – tekst – scena. Przestrzenie performatywne współczesnego teatru.
słowa kluczowe: Archiwum teatralne, dokumentacja performansu, praktyki performatywne, narracje sceniczne, tekst teatralny, praktyki dramaturgiczne, ciało sceniczne, teatr jako instytucja
liderka zespołu badawczego
dr hab. Małgorzata Krakowiak, prof. UŚ
kontakt: malgorzata.krakowiak@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Transformacje kultury literackiej w perspektywie aksjologicznej.
słowa kluczowe: aksjologia, kultura literacka, duchowość, ciało, tekst
liderka zespołu badawczego
dr hab. Anna Gomóła, prof. UŚ
kontakt: anna.gomola@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Kategorie kultury w badaniach humanistycznych.
słowa kluczowe: refleksja teoretycznokulturowa, krajobraz kulturowy, dziedzictwo kulturowe, historia kultury, antropologia kultury
liderka zespołu badawczego
dr hab. Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska, prof. UŚ
kontakt: dobroslawa.wezowicz-ziolkowska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Przestrzenie poshumanizmu. Interdyscyplinarne studia kulturowe nad relacjami międzygatunkowymi i środowiskiem.
słowa kluczowe: animal studies, postcolonial studies, ekohumanistyka, wiedza lokalna, ekoglottodydaktyka
liderka zespołu badawczego
dr hab. Jolanta Gwioździk, prof. UŚ
kontakt: jolanta.gwiozdzik@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Studia nad książką, biblioteką, prasą, informacją w ujęciu bibliologicznym i informatologicznym.
słowa kluczowe: dziedzictwo kulturowe, ochrona dziedzictwa kulturowego, historia i kultura Rzeczypospolitej XVI-XX w.
liderka zespołu badawczego
dr hab. Katarzyna Materska, prof. UŚ
kontakt: katarzyna.materska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Badacz w cyfrowym świecie nauki i komunikacji naukowej.
słowa kluczowe: komunikacja naukowa, cyfrowa nauka, kultura badań, cyfrowy warsztat humanisty, kultura książki
liderka zespołu badawczego
dr inż. Jolanta Szulc
kontakt: jolanta.szulc@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Integracja metadanych różnych typów obiektów dziedzictwa kulturowego.
słowa kluczowe: metadane, inteligentne metadane, smart metadata, instytucje kultury, interoperacyjność metadanych
liderka zespołu badawczego
dr hab. Dorota Sieroń, prof. UŚ
kontakt: dorota.sieron@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Relacyjność w kulturze: jednostka, wspólnota, miejsce.
słowa kluczowe: kultura relacyjna, relacja jednostka-miejsce
liderka zespołu badawczego
dr hab. Katarzyna Marcol
kontakt: katarzyna.marcol@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Nowe pasterstwo wobec zarządzania dziedzictwem.
słowa kluczowe: badania etnograficzne, niematerialne dziedzictwo kulturowe, społeczności lokalne, Karpaty, Soba
badacze indywidualni
prof. dr hab. Tadeusz Miczka
kontakt: tadeusz.miczka@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Tradycja i innowacja w powojennej i ponowoczesnej ikonosferze (1945–2023).
słowa kluczowe: Auschwitz-Birkenau, Holokaust, pamięć filmowa, konwencja
dr hab. Ilona Copik, prof. UŚ
kontakt: ilona.copik@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Miejsca, media, geografie kulturowe.
słowa kluczowe: kino polskie, kino niemieckie, miejsce i przestrzeń, tożsamość kulturowa, przestrzenie pojałtańskie
prof. dr hab. Bogdan Zeler
kontakt: bogdan.zeler@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Tradycyjne i nowe media jako sfera kształtowania kultury religijnej, tożsamości wyznaniowej i dialogu ekumenicznego kościoła katolickiego i kościołów luterańskich w Europie.
słowa kluczowe: Sacrum, dialog, tożsamość, ekumenia, nowe media, kultura
prof. dr hab. Urszula Żydek-Bednarczuk
kontakt: urszula.zydek-bednarczuk@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Cyfryzacja i konwergencja mediów – zmiany i realne perspektywy w kulturze, edukacji i życiu codziennym.
słowa kluczowe: konwergencja mediów, cyfryzacja, sztuczna inteligencja, edukacja
dr Barbara Orzeł
kontakt: barabara.orzel@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Aktualizacja w kulturze.
słowa kluczowe: nowe media, pandemia, zachowania komunikacyjne, antropologia medyczna
dr Anna Maj
kontakt: anna.maj@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Dyskursy danych w paradygmacie ubicomp. Sztuk nowych mediów jako laboratorium komunikacyjne.
słowa kluczowe: cyberkultura, sztuka mediów, badania interakcji, komunikacja medialna, współczesne praktyki kulturowe
dr Matylda Sęk-Iwanek
kontakt: matylda.sek-iwanek@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Formuły wizualności.
słowa kluczowe: komiksoznawstwo, comics studies, studia nad wizualnością, komunikacja wizualna, ikonoteksty
prof. dr hab. Aleksandra Kunce
kontakt: aleksandra.kunce@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Humanistyka miejsca.
słowa kluczowe: miejsce, dom, oikologia, Śląsk, antropologia
dr Alicja Głutkowska-Polniak
kontakt: alicja.glutkowska-polniak@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Dizajn w obszarach kultury.
słowa kluczowe: Bauhaus, design, sztuka, modernizm
dr Paweł Paszek
kontakt: pawel.paszek@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Antropologiczne konteksty doświadczenia (formy, reprezentacje, realizacje).
słowa kluczowe: forma życia; doświadczenie; biografia; literatura; sztuka
dr Joanna Aleksandrowicz
kontakt: joanna.aleksandrowicz@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Obrazy Andaluzji w kinie hiszpańskim.
słowa kluczowe: kino hiszpańskie, Andaluzja, kultura Hiszpanii, historia kina, kino współczesne
prof. dr hab. Andrzej Gwóźdź
kontakt: andrzej.gwozdz@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Dizajn w kulturach mediów.
słowa kluczowe: widzialność w kulturze, kultury designu, ideologie widzialności, technologie widzialności, Bauhaus i neoplastycyzm
prof. dr hab. Piotr Zawojski
kontakt: piotr.zawojski@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Czytanie (o) fotografii. Odkrywcy, klasycy, obrazoburcy.
słowa kluczowe: fotografia, teoria fotografii, obraz, obrazoznawstwo, kultura wizualna
dr hab. Magdalena Kempna-Pieniążek, prof. UŚ
kontakt: magdalena.kempna@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Kino najnowsze – autorzy, idee, gatunki, konteksty.
słowa kluczowe: kino najnowsze, filmowe pejzaże, filmowe adaptacje, filmowe autorstwo
dr Justyna Budzik
kontakt: justyna.budzik@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Teoria i praktyka edukacji medialnej wobec współczesnej humanistyki.
słowa kluczowe: edukacja filmowa, nowa humanistyka, widmontologia, ekokrytyka
dr hab. Barbara Kita, prof. UŚ
kontakt: barbara.kita@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Estetyczne i kulturowe konteksty obrazów – fotografia, film, nowe media.
słowa kluczowe: pejzaż filmowy, pamięć, fotografia, przestrzeń, Chris Marker
dr hab. Karina Banaszkiewicz-Sadowska
kontakt: karina.banaszkiewicz-sadowska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Realność i wirtualność jako wymiary ponowoczesnej kultury popularnej ze szczególnym uwzględnieniem tożsamości.
słowa kluczowe: wirtualność, podmiotowość kulturowa, prawo do patrzenia/tworzenia obrazów
dr hab. Jakub Zajdel, prof. UŚ
kontakt: jakub.zajdel@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Pragmatyczny model paleotelewizji.
słowa kluczowe: Historia krytyki filmowej, historia filmu, marksizm
dr Piotr Aptacy
kontakt: piotr.aptacy@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Kulturoznawcza rola komunikacji w środowisku cyfrowym.
słowa kluczowe: Technologie informacyjno-komunikacyjne, społeczeństwo informacyjne, cyberkultura
dr Wojciech Sitek
kontakt: wojciech.sitek@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Ideologiczny wymiar kina amerykańskiego.
słowa kluczowe: ideologia, neoliberalizm, późny kapitalizm, kino amerykańskie, filmoznawstwo
prof. dr hab. Ewa Wąchocka
kontakt: ewa.wachocka@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Pola kultury dźwięku we współczesnym dramacie i teatrze.
słowa kluczowe: przestrzeń subiektywna, doświadczenie ciała, gry z tożsamością, performans „ja”, język mówiącego ciała
dr hab. Grażyna Golik-Szarawarska, prof. UŚ
kontakt: grazyna.golik-szarawarska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
W kręgu refleksji kulturowej polskich filologów klasycznych (teatr i wychowanie).
słowa kluczowe: antyk grecko-rzymski; teatr; wychowanie; kultura; paradygmat
dr Anna Malinowska, prof. UŚ
kontakt: anna.malinowska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Technokultura i jej afekty.
słowa kluczowe: kultury emocji, technokultura, kultury robotów, nowe technologie
dr Małgorzata Grebowicz, prof. UŚ
kontakt: malgorzata.grebowicz@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Cultures of Wilderness.
słowa kluczowe: border studies; environmental humanities; critical animal studies
dr Agnieszka Tambor
kontakt: agnieszka.tambor@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Film, media, nowe technologie i ich perspektywy.
słowa kluczowe: film, kino, glottodydaktyka, edukacja, nauczanie zdalne
dr Agnieszka Kliś-Brodowska
kontakt: agnieszka.klis@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Kulturowe aspekty gier wideo.
słowa kluczowe: gry cyfrowe, branża GD, game design, game studies
dr Tomasz Bugaj
kontakt: tomasz.bugaj@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Mniejszości religijne – tradycje kulturowe, konteksty antropologiczne, pogranicza.
słowa kluczowe: mniejszości religijne, tradycja kulturowa, represje, 'oral history’, pogranicza
prof. dr hab. Lech Miodyński
kontakt: lech.miodynski@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Południowosłowiańskie tradycje kulturowe.
słowa kluczowe: tradycje kulturowe Słowian, słowiańskie teksty kultury, historia idei na Słowiańszczyźnie
dr Mikołaj Marcela
kontakt: mikolaj.marcela@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Modernizacje. Literatura-kultura-edukacja.
słowa kluczowe: edukacja, szkoła, popkultura, technologie cyfrowe
dr hab. Paweł Jedrzęjko, prof. UŚ
kontakt: pawel.jedrzejko@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Tranatlantyckie i hemisferyczne badania amerykańskie.
słowa kluczowe: Kultury amerykańskie, aksjologia, hermeneutyczna analiza produktów kultury, przepływ wartości, synchroniczne i diachroniczne badania nad kulturą
dr Joanna Derdowska
kontakt: joanna.derdowska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Współczesna kultura czeska w ujęciach antropologicznych.
słowa kluczowe: urban studies, antropologia pustki (anthropology of absence), exophony, translingualism
dr hab. Marta Zając, prof. UŚ
kontakt: marta.zajac@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Religia w kontekstach sekularnych i post-sekularnych.
słowa kluczowe: teologia kultury, konwersja, melancholia
dr Przemysław Piwowarczyk
kontakt: przemyslaw.piwowarczyk@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Struktury organizacyjne i komunikacyjne w chrześcijaństwie późnoantycznym.
słowa kluczowe: Egipt późnoantyczny, Święty Menas, gnostycyzm, literatura koptyjska, hagiografia
dr Agnieszka Łakomy-Chłosta
kontakt: agnieszka.lakomy@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Ruch Arts and Crafts w europejskiej kulturze XX wieku.
Specjalne usługi biblioteczne na rzecz kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego.
słowa kluczowe: kulturotwórcza rola bibliotek, biblioteki specjalne, specjalne usługi biblioteczne
dr hab. Anna Tokarska, prof. UŚ
kontakt: anna.tokarska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Historyczne zasoby jako dziedzictwo kulturowe w bibliotekach i w innych instytucjach kultury.
słowa kluczowe: dziedzictwo piśmiennicze w muzeach w Polsce; strategie marketingowe w sektorze kultury; zbiory specjalne w bibliotekach i muzeach w Polsce; bibliofilstwo
dr Marlena Gęborska
kontakt: marlena.geborska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Komunikacja społeczna i jej kulturowe uwarunkowania.
słowa kluczowe: działalność instytucji kultury, kody kultury, kultura popularna, media społecznościowe, promocja
dr Marta Nadolna
kontakt: marta.nadolna@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Książka religijna dla dzieci i młodzieży (1945–2025).
słowa kluczowe: literatura dla młodego odbiorcy, książka, kultura, instytucje kultury
dr hab. Bogusław Dziadzia, prof. UŚ
kontakt: boguslaw.dziadzia@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Faworyzowani i marginalizowani beneficjenci pola sztuki.
słowa kluczowe: uczestnictwo w kulturze, wartościowanie, edukacja kulturalna
dr Ewa Tomaszewska
kontakt: ewa.tomaszewska@us.edu.pl
temat zadania badawczego
W poszukiwaniu nieoczywistych form artystycznych w praktyce teatralnej.
słowa kluczowe: teatr, teatr lalek, teatr dla dzieci i młodzieży, edukacja teatralna, Jan Dorman
mgr Ewa Cudzich
kontakt: ewa.cudzich@us.edu.pl
temat zadania badawczego
IA Carpatia – pomiędzy tradycją a nowoczesnością. Koncepcja realizacji działań w obszarze dziedzictwa kulturowego z wykorzystaniem sztucznej inteligencji.
słowa kluczowe: dziedzictwo kulturowe, folklor, sztuczna inteligencja, innowacyjność, tradycja
dr hab. Mirosława Pindór, prof. UŚ
kontakt: miroslawa.pindor@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Czeski teatr na Śląsku. 1945–2015.
słowa kluczowe: teatr czeski, współpraca transgraniczna Cieszyn – Český Tĕšín, festiwale teatralne, Śląsk
dr hab. Agnieszka Pieńczak, prof. UŚ
kontakt: agnieszka.pienczak@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Polski Atlas Etnograficzny – stan badań, analiza wybranych materiałów źródłowych, perspektywy rozwojowe.
słowa kluczowe: nauki o kulturze i religii, dziedzictwo kulturowe, demonologia ludowa, Polski Atlas Etnograficzny, metoda etnogeograficzna
dr hab. Anna Drożdż, prof. UŚ
kontakt: anna.drozdz@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Polski Atlas Etnograficzny – nowe konteksty interpretacji.
słowa kluczowe: Polski Atlas Etnograficzny, kultura wsi polskiej, pamięć, przemiany kultury tradycyjnej
dr Remigiusz Kopoczek
kontakt: remigiusz.kopoczek@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Gry wideo w kulturze.
słowa kluczowe: gry tradycyjne, gry wideo, kultura i produkcja gier wideo, multimedia w dydaktyce i edukacji artystycznej
dr Magdalena Szalbot
kontakt: magdalena.szalbot@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Przedstawienia gier i zabaw w amatorskiej i profesjonalnej twórczości artystycznej (Śląsk Cieszyński, XIX–XX wiek).
słowa kluczowe: ludyczność, gry i zabawy tradycyjne, Śląsk Cieszyński, dziedzictwo kulturowe
dr hab. Jan Kajfosz, prof. UŚ
kontakt: jan.kajfosz@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Reifikacja i magia w medialnym konstruowaniu obrazów świata.
słowa kluczowe: strategie dyskursywne, perswazja, myślenie magiczne, urzeczowienie
dr hab. Marek Rembierz, prof. UŚ
kontakt: marek.rembierz@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Dziedzictwo kulturowe a sytuacja pogranicza – dynamika i dylematy kształtowania (się) relacji międzykulturowych i międzyreligijnych.
słowa kluczowe: relacje międzykulturowe, relacje międzyreligijnych, pogranicza, dziedzictwo kulturowe
dr Grzegorz Błahut
kontakt: grzegorz.blachut@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Codzienne praktyki społeczne i symboliczne wobec intensywnych procesów modernizacji – mutacje, transformacje, innowacje.
słowa kluczowe: przestrzeń, semiotyka, kultura współczesna, zmiana kulturowa
dr hab. Grzegorz Studnicki, prof. UŚ
kontakt: grzegorz.studnicki@us.edu.pl
temat zadania badawczego
Dzieciństwo na Śląsku Cieszyńskim a kultura pamięci: etnografia – biografia – przedmiot.
słowa kluczowe: kultura pamięci, Śląsk Cieszyński, pogranicze