W tym tygodniu Państwa uwadze polecamy monografię Polskie wyrażenia o funkcji dopowiedzeniowej – historia i współczesność autorstwa dr hab. Magdaleny Pastuch, prof. UŚ.
Autorka książki stawia pytanie: jak odpowiadamy w polszczyźnie na pytanie o rozstrzygnięcie? Jaka jest geneza tych wyrażeń, których używamy, aby potwierdzić, zaprzeczyć bądź wyrazić swoją niepewność czy wahanie?
W zasobie leksykalnym polszczyzny jest wiele, poza tak, nie i chyba, jednostek, którym można przypisać te wartości.
Materiał poddany analizie wywodzi się zarówno ze źródeł dawnych (staropolskie dramaty, słowniki historyczne, korpusy polszczyzny dawnej), jak i współczesnych (głównie Narodowy Korpus Języka Polskiego). Wszelkich ustaleń dokonuje się zatem na podstawie materiału współczesnego i historycznego. Takie podejście daje możliwość czynienia pewnych uogólnień odnoszących się do polszczyzny w ogóle, nie tylko do wybranego poziomu synchronicznego. Opisywany zbiór wyrażeń nie stanowi kategorii w sensie językoznawczym, stanowi jednak klasę, która pełni w komunikacji językowej określoną funkcję, i można stworzyć ogólną charakterystykę semantyczną podzbiorów, które wchodzą w jej skład. To właśnie funkcja stała się podstawowym wyznacznikiem pozwalającym włączyć dane wyrażenie do opisywanego zbioru.
W polskiej literaturze językoznawczej sporo miejsca poświęcano dotychczas strukturze i funkcji pytań, nie ma natomiast pracy o odpowiedziach.
Monografia porusza również ważne problemy metodyczne i metodologiczne językoznawstwa historycznego, wskazując, jak, w sytuacji braków materiałowych, można prowadzić rozważania o charakterze diachronicznym czy wręcz panchronicznym. Książka wpisuje się w trwające już od kilkudziesięciu lat zainteresowanie metatekstowym poziomem języka, czyli tym, który nie odnosi się w sposób bezpośredni do obiektów rzeczywistości pozajęzykowej, ale który stanowi niezwykle ważny element naszych wypowiedzi, pozwalający ową rzeczywistość komentować, wyrażać nasze przekonania i sądy.
Więcej o publikacji tutaj.
