Dziś, w ramach cyklu „Najważniejsze osiągnięcia badawcze 2020 r.”, zapraszamy do zapoznania się z monografią pt. „Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989” dr Anety Borowik z Instytutu Nauk o Sztuce.
Park Śląski w Chorzowie
Monografia „Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989” została wydana w 2020 r. przez warszawskie wydawnictwo „Neriton” dzięki środkom Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaprezentowano w niej dzieje, urbanistykę oraz architekturę Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Katowicach, czyli dzisiejszego Parku Śląskiego w Chorzowie. Publikacja została podzielona na dwie części; w pierwszej omówiono projekty z okresu socrealizmu (1950-1955), w drugiej – z okresu po Odwilży (1956-1989). WPKiW był największą inwestycją związaną ze spędzaniem wolnego czasu zrealizowaną w Polsce po II wojnie światowej. Park stał się wzorem i punktem odniesienia dla innych założeń tego typu. Na jego obszarze zrealizowano wiele wartościowych zespołów urbanistycznych i architektonicznych, zarówno socrealistycznych, jak i późnomodernistycznych. Tworzyli je wybitni urbaniści, architekci i projektanci zieleni, między innymi Władysław Niemiec vel Niemirski, Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried czy Othmar Ruthner, na zlecenie ówczesnych władz reprezentowanych na szczeblu wojewódzkim przez Jerzego Ziętka, inicjatora i budowniczego Parku. W książce zaprezentowano kilkadziesiąt projektów i realizacji, w tym prawdziwe ikony architektoniczne takie jak: Planetarium, Hala Kwiatów, szklarnia wieżowa czy pawilon C-G z Ośrodka Postępu Technicznego. Publikacja została bogato zilustrowana unikatowymi fotografiami pochodzącymi ze zbiorów archiwalnych, na których często można zobaczyć obecnie już nie istniejące lub bardzo przekształcone obiekty. W pracy wykorzystano źródła archiwalne, liczne artykuły prasowe oraz publikacje zwarte. Dokumenty związane z Parkiem znajdują się w archiwach: Państwowym w Katowicach, Urzędu Miasta Katowice, Akt Nowych w Warszawie, Stowarzyszenia Architektów Polskich w Warszawie, Parku Śląskiego w Chorzowie, Fundacji dla Śląska, Instytutu Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej oraz w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej.
To pierwsza monografia urbanistyki i architektury Parku Śląskiego w Chorzowie. Zaprezentowano w niej wiele wybitnych obiektów architektonicznych i rzeźbiarskich, często unikatowych pod względem formy i konstrukcji w skali całej Polski, zasługujących na to, aby je przywrócić zbiorowej pamięci i po rewaloryzacji, objąć ochroną konserwatorską. Zawarty w książce materiał może stanowić podstawę do podjęcia takich działań. Z uwagi na to, że publikacja ukazała się w wolnym dostępie w Śląskiej Bibliotece Cyfrowej oraz na stronie Uniwersytetu w Heidelbergu, na podkreślenie zasługuje jej potencjał promocyjny dotyczący nie tylko Parku, ale także architektury powojennej.
The Silesian Park in Chorzów
The monograph Park Śląski w Chorzowie. Projekty i realizacje z lat 1950-1989 [The Silesian Park in Chorzów. Designs and realizations from 1950-1989] was published in 2020 by the Warsaw Publishing House “Neriton”, having been funded by the University of Silesia in Katowice. It presents the history, urban planning and architecture of the Provincial Park of Culture and Recreation in Katowice, i.e. today’s Silesian Park in Chorzow. The publication consists of two parts: the first one discusses projects from the socialist realism period (1950-1955) and the second one those from 1956-1989. The Provincial Park was the largest leisure-related investment in Poland after the Second World War and has become a model and reference point for similar facilities. Many valuable urban and architectural complexes, both socialist realist and late modernist, have been built in its area. Prominent urban planners, architects and landscape designers created them, including Wladysław Niemiec vel Niemirski, Henryk Buszko, Aleksander Franta, Jerzy Gottfried and Othmar Ruthner. They worked for the voivodeship authorities represented by Jerzy Zietek, the initiator and builder of the Park.
The book presents dozens of projects and implementations, including real architectural icons such as the Planetarium, Flower Hall, tower greenhouse or Pavilion C-G from the Technical Progress Centre. The publication is illustrated by unique photos from the archives, in which one can see often non-existent or significantly transformed objects. In the book, archival sources, numerous press articles and compact publications were used. Documents related to the Park are available from the following archives: The State Archive in Katowice, Katowice City Hall, Modern Records in Warsaw, Association of Polish Architects in Warsaw, Silesian Park in Chorzow, Foundation for Silesia, Institute of Architecture Documentation of the Silesian Library and at the Main Library of the Warsaw University of Technology.
The book is the first monograph of the urban planning and architecture of the Silesian Park in Chorzow. It presents many outstanding architectural and sculptural objects, often unique in terms of form and structure in Poland, deserving to be restored to collective memory and, after restoration, to be subject to conservation protection. The material contained in the book can be a starting point for such activities. The publication was released in free access in the Silesian Digital Library and on the University of Heidelberg’s website, which contributed to promoting the Park and post-war architecture in Poland.
