„Neuroróżnorodność na polskich uczelniach. Doświadczenia osób studiujących: w spektrum autyzmu, z ADHD i z dysleksją” to książka, której współautorką jest dr Anna Pyszkowska.
Wersja elektroniczna książki jest obecnie dostępna za darmo:
Neuroróżnorodność to zjawisko coraz wyraźniej obecne w życiu społecznym. Jego istotę stanowi zróżnicowanie ludzkiej populacji pod względem przebiegu rozwoju i działania mózgu oraz związanych z tym sposobów doświadczania świata i funkcjonowania w szkole, na uczelni, w pracy czy związkach interpersonalnych. Źródłami tej różnorodności są zarówno zmienność genetyczna, jak i czynniki środowiskowe. Szacuje się, że do grupy osób ze zdiagnozowaną neuroatypowością należy około 15–20% populacji, w tym osoby w spektrum autyzmu, z ADHD/ADD (attention-deficit/hyperactivity disorder / attention deficit disorder), dysleksją, dyskalkulią, dyspraksją czy zespołem Tourette’a (Doyle, 2020). Osób niezdiagnozowanych, przejawiających jednak neuroatypowe charakterystyki w stopniu istotnie wpływającym na ich sytuację, może być znacznie więcej.
Raport składa się z 10 rozdziałów. W rozdziale 1 scharakteryzowano formę badania, procedurę i wykorzystane narzędzia, a w rozdziale 2 zamieszczono szczegółowy opis uczestniczących w projekcie grup studentów. Rozdziały 3–9 zawierają prezentację uzyskanych w badaniu informacji na temat sytuacji studentów w różnych obszarach życia akademickiego w ich percepcji. Zamykający całość rozdział 10 stanowi podsumowanie uzyskanych wyników i przedstawia wnioski oraz zestaw rekomendacji sformułowanych na ich podstawie. Książkę uzupełnia załącznik techniczny, w którym zostały zebrane opisy analiz statystycznych z poszczególnych rozdziałów.
Uzyskane w tym projekcie badawczym informacje tworzą pesymistyczny obraz sytuacji studentów neuroatypowych na polskich uczelniach. Mimo rosnącej w środowisku akademickim świadomości neuroróżnorodności oraz związanych z nią potrzeb poszczególnych grup osób rzeczywiste warunki studiowania rzadko owe potrzeby uwzględniają. W świetle badania nieneurotypowy student to osoba doświadczająca wielu trudności w związku z zajęciami i egzaminami, mająca problem z organizacją i planowaniem studiowania, a także źle czująca się w przeładowanej bodźcami i nieprzyjaznej sensorycznie przestrzeni uczelni. To ktoś przeciążony studiowaniem, często samotny, mający poczucie nierównego traktowania, doświadczający depresji, lęku i stresu. Jeżeli dodać do tego brak zrozumienia i bardzo ograniczony zakres wsparcia otrzymywanego od różnych grup akademickiej społeczności, to szeroko relacjonowane w literaturze przedmiotu porzucanie studiów lub wręcz rezygnacja z ich rozpoczynania nie mogą zaskakiwać.
