Uniwersytet Śląski w Katowicach

W semestrze letnim roku akademickiego 2025/2026 na kierunku sztuka pisania odbędą się obowiązkowe rejestracje w systemie USOSweb.

Termin rejestracji na przedmioty obowiązkowe: 18.09.2025 r. od godz. 16:00 – do 29.09.2025 r. do godz. 23:59

W1-PIS1-OB2-25/26Z– 1 semestr

W1-PIS1-OB4-25/26Z – 3 semestr

W1-PIS1-OB6-25/26Z – 5 semestr

Termin rejestracji na przedmioty wybieralne:  18.09.2025 r. od godz. 16:05 – do 29.09.2025 r. do godz. 23:59

W1-PIS1-WYB -25/26Z – 1,3 i 5 semestr

Szanowni Państwo, proszę przy logowaniu na przedmiot wybieralny NIE LOGOWAĆ się na przedmiot, który już Państwo zaliczyli w poprzednich semestrach. Zalogowanie się na ten sam przedmiot wybieralny po raz drugi, będzie skutkować brakiem zaliczenia przedmiotu.

Niezalogowanie się na przedmiot będzie skutkowało brakiem Studenta na liście uczestników zajęć, a więc i niemożnością uzyskania dostępu do właściwego zespołu w MS Teams oraz otrzymania wpisu w systemie USOS.

Przedmiot do wyboru (obejmuje lata I-II-III) – konwersatorium 30

Prof. Aleksander Nawarecki

Minimalizm – literatura, estetyka i świat książki

Czy na pewno MAŁE JEST PIĘKNE?

Czy prawdziwa jest zasada IM MNIEJ TYM LEPIEJ?

Czy przyszłość świata zależy od postępu mikronauk i nanotechnologii?

Nasze dociekania obracać będą się w kręgu podobnych dylematów, ale zaczniemy od aktualnej dziś propozycji zmiany stylu życia wedle zasady – mniej kupować, mniej zużywać, mniej wyrzucać… A także od osobistego pytania – czy podoba nam się minimalistyczny sposób urządzania mieszkań, wzornictwo, moda, kuchnia?

Słuchać będziemy muzyki mikrotonowej i minimal music, oglądać minimalistyczne dzieła sztuki i architektury, czarno-białe filmy. Rozważymy estetyczny aspekt ciszy, milczenia, bieli, przezroczystości, czystości, ujmowania, ascezy. Przypomnimy klasycystyczny ideał prostoty i historię stylu attyckiego. Spróbujemy wyjaśnić tak intrygujące pojęcia jak miniatura, obrazoburstwo, hezychazm.

I wreszcie literatura i jej mikrologiczne kategorie: litota, zdrobnienie, fragment, ułamek, mała forma literacka, nowela, fraszka, sentencja, haiku, puenta, poetyka codzienności, itp. Inspiracji szukać będziemy w Podróżach Guliwera, w Miniaturze Bachelarda, w tomie Przybosia Najmniej słów, mikrogramach Roberta Walsera, Białych kwiatach Norwida, Mikrotykach Sołtysa, aforyzmach Leca itp.

Dr Magdalena Kokoszka

Zmysły i literatura

Proponuję analizę poetyki dzieł literackich skupioną na sensorycznych aspektach utworów. Omawiane będą literackie reprezentacje zmysłów (zapisy doświadczeń multisensorycznych, jak i doznań odnoszących się do poszczególnym zmysłów, w tym klasycznych pięciu modalności: dotyku, węchu, smaku, słuchu i wzroku). Przedmiotem oglądu będzie również sama literatura – literatura jako forma zmysłowej komunikacji, widziana na tle innych sztuk. Ćwiczenia wychodzące od analiz uwzględniających różne przestrzenie percepcyjnej wrażliwości – zarówno poszczególnych autorów, jak i odbiorców dzieł, będą też w zamierzeniu sposobnością do doskonalenia warsztatu pisarskiego.

Dr Maria Janoszka

Romantyczna fantastyka: od grozy do wizji narkotycznych

Celem kursu jest analiza różnorodnych tekstów (przede wszystkim z literatury światowej, lecz także polskiej) zaliczających się do rodzącej się na przełomie XVIII i XIX wieku nowoczesnej fantastyki. Obiektem zainteresowania staną się rozmaite konwencje i motywy literackie tego nurtu (m.in. gotycyzm, groza, frenezja, oniryzm, wizje narkotyczne, obrazy obłędu) wraz z klasycznym repertuarem bohaterów (upiorami i demonami, wampirami, sztucznymi ludźmi, automatami, sobowtórami itd.).

Na liście lektur znajdą się utwory m.in. A. Radcliffe, M.G. Lewisa, M.

Shelley, E.T.A. Hoffmanna, E.A. Poego, V. Hugo, G. Nervala, T. Gautiera, Z. Krasińskiego i J.B. Dziekońskiego.

Dr Monika Lubińska

Redakcja tekstu literackiego

Przedmiot poświęcony będzie doskonaleniu umiejętności redakcji językowej. Skoncentrujemy się na tekstach literackich (mogą pojawić się również publicystyczne), dlatego praca polegać będzie nie tylko na wyłapywaniu i poprawianiu błędów językowych czy edycji tekstów w Wordzie, ale też na zagadnieniach bardziej złożonych. Osoby uczestniczące w zajęciach przyjrzą się więc takim aspektom literatury jak spójność stylu literackiego, stylizacje językowe, logiczny przebieg fabuły, opis, budowanie scen, dialogi czy zagadnienia psychologii postaci – tym razem nie w roli odbiorców czy autorek, ale redaktorów i redaktorek. Praca podczas zajęć polegać będzie wyłącznie na redagowaniu (grupowym bądź indywidualnym) konkretnych tekstów oraz wspólnym omawianiu poszczególnych kwestii redakcyjnych.

Mgr Klaudia Węgrzyn

Od ego do eko: gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy i czy tam dotrzemy

Zajęcia zapraszają do krytycznej i warsztatowej refleksji nad transformacją współczesnego myślenia – od antropocentrycznego „ja” do ekologicznego „my”. Przyjrzymy się, jak polska proza i poezja, a także fotografia, grafika i sztuka, portretują kryzys klimatyczny, wymieranie gatunków i zmieniające się relacje między człowiekiem a naturą. Będziemy analizować artystyczne wizje przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, zastanawiając się, czy ludzkość ma szansę dotrzeć do bardziej zrównoważonego świata. To interdyscyplinarne spojrzenie pomoże nam zrozumieć złożoność antropocenu i wyzwania posthumanizmu oraz ich wcielenia we współczesnych tekstach kultury.

Opiekunowie lat 2024/2025

I rok – dr Mikołaj Marcela (e-mail: mikolaj.marcela@us.edu.pl)

II rok  – dr hab. Monika Ładoń, prof. UŚ (e-mail: monika.ladon@us.edu.pl)

III rok  – dr hab. Agnieszka Nęcka-Czapska, prof. UŚ (e-mail: agnieszka.necka@us.edu.pl)

Koordynatorami modułowymi na kierunku sztuka pisania są dyrektorzy dydaktyczni:

dr hab. Grzegorz Olszański, prof. UŚ (e-mail:grzegorz.olszanski@us.edu.pl)

dr Mikołaj Marcela (e-mail:mikolaj.marcela@us.edu.pl)

2025/2026

dr hab. Miłosz Piotrowiak, prof. UŚ

Seminarium licencjackie w roku 2025/2026 poświęcone będzie studiom nad przebywaniem w stanach granicznych. W obrębie tego terminu mieszą się zarówno wielkie uogólnienia tj. konflikty zbrojne, wojny, jak i partykularne doświadczenia – choroba, samotność. Zapisane w kodzie literatury, czy szeroko rozumianej kultury, reakcje na sytuacje graniczne staną się podstawą namysłu w przygotowywanych pracach licencjackich. Osobną propozycję pozostaje „włoski trop” w literaturze i kulturze polskiej i, oczywiście, własne propozycje studentek i studentów sztuki pisania.

dr Kasper Pfeifer 

Zapraszam na seminarium licencjackie, w ramach którego zajmiemy się relacjami estetyki i polityki. Proponuję opiekę naukową nad pracami badającymi teksty kultury jako laboratoria alternatywnych wizji świata lub narzędzia sprawowania władzy.

W obszarze Państwa zainteresowań mogą znaleźć się rozmaite gatunki literackie i transmedialne: począwszy od awangardowych i postmodernistycznych eksperymentów, po fikcję spekulatywną czy popularną literaturę gatunkową. Interesować będą nas także gry, filmy i seriale. Zastanowimy się, w jaki sposób nowe media rewolucjonizują sposoby wyrażania sprzeciwu. Zbadamy, jak praktyki artystyczne rozmaitych grup mniejszościowych mogą destabilizować status quo, proponując alternatywne modele relacji społecznych i konstruując nowe tożsamości czy sposoby bycia razem. Wreszcie przeanalizujemy, jak estetyka problematyzuje i przepracowuje kwestie klasy, rasy i płci oraz zastanowimy się nad jej możliwościami krytycznymi w dobie antropocenu. Podsumowując, podczas seminarium pomogę Państwu znaleźć odpowiedzi na pytania, w jaki sposób sztuka uczestniczy w życiu zbiorowym, wikłając się w spektrum makro- i mikropolityki.

dr hab. Tomasz Kaliściak, prof. UŚ

Ni pies ni wydra, coś na kształt… queera – odmieńczość natury a humanistyka nieantropocentryczna  

Czy queer jest traktowany jako człowiek z pełnią przynależnych mu praw? Czy zdehumanizowany, zezwierzęcony, wygnaniec natury skazany na śmiertelnie piętno grzechu „przeciwko naturze” został współcześnie zrehabilitowany i włączony do Natury? Co zadecydowało o włączeniu jednych do świata Natury, a wykluczeniu innych? Czy osoby queer/nieheteronormatywne, doświadczające dyskryminacji i ucisku, są bardziej uwrażliwione na eksploatację środowiska naturalnego i łamanie praw zwierząt? Czy w świecie gatunków nie-ludzkich też istnieją płciowi odmieńcy? Dlaczego u niektórych gatunków motyli istnieją osobniki, które mogą mieć jedno skrzydło męskie a drugie źeńskie? Czy homofobia/transfobia istnieją w świecie przyrody? Czy potrzebujemy dzisiaj podziału na ludzką kulturę i zwierzęcą naturę? Podziału na naturalne i nienaturalne seksualności? Czy zwierzęta też wytwarzają swoje kultury?

Wraz z osobami, chętnymi do poszukiwania odpowiedzi na te i podobne pytania, chciałbym zastanowić się nad obecnością osób queer nie tylko w Kulturze, ale i w Naturze. W ramach seminarium będziemy czytać i omawiać różnorodne prace z zakresu teorii queer, humanistyki środowiskowej, ekofeminizmu itp. Do wyboru możliwe są tematy z literatury/kultury współczesnej, jak i dawniejszej.

Pytania można kierować pod adresem tomasz.kalisciak@us.edu.pl

dr Piotr Piekutowski

Literatura i inne media w perspektywie środowiskowej

Jak środowisko naturalne funkcjonuje w światach alternatywnych i fantastycznych, i co mówi to o naszej sytuacji? Dlaczego opowieść osadzona we współczesności milczy o kryzysie klimatycznym? Jak różne podmioty nie-ludzkie działają w prozie, w tym literaturze gatunkowej, filmie, grze wideo? Jakimi środkami formalnymi poszczególne media determinują inne perspektywy? Odpowiedzi na te i pokrewne pytania chciałbym poszukać w trakcie seminarium.

Kurs seminaryjny wykorzystywać będzie metody interdyscyplinarne ze szczególnym uwzględnieniem ekokrytyki, humanistyki środowiskowej, posthumanizmu, ekonarratologii, animal studies. Powstałe prace licencjackie skupiać się będą na analizie i interpretacji wybranego przez studenta/studentkę tekstu kultury najnowszej bądź porównaniu danego tematu, problemu czy zjawiska w różnych mediach. Możliwa tematyka prac pozostaje szeroka, choć powinna oscylować wokół kwestii środowiskowych. Oprócz przygotowania do samodzielnej pracy analityczno-interpretacyjnej, w czasie trwania seminarium przybliżona zostanie metodologia oraz metodyka pracy badawczej (wprowadzająca do konstrukcji tekstu naukowego oraz wykorzystywanych narzędzi).

Proces dyplomowania

Stałe grono interesariuszy zewnętrznych współpracuje z zespołem dydaktycznym sztuki pisania. Współpraca kierunku z instytucjami zewnętrznymi odbywa się w ramach umów bilateralnych, umów partnerskich, działań cyklicznych oraz inicjatyw incydentalnych. Działania te realizują różne cele: zwiększanie możliwości rozwoju kadry, dbanie o wielostronne kształcenie studentów, budowanie wizerunku uczelni, ale przede wszystkim – odpowiadanie na potrzeby środowiska zewnętrznego.

Charakter tej współpracy wynika przede wszystkim z artystycznego ukierunkowania studiów i polega m.in. na inicjowaniu otwartych debat, konferencji oraz wykładów, organizowaniu warsztatów. Z takimi jednostki edukacyjnymi i kulturalnymi jak: Katowice Miasto Ogrodów, Pałac Młodzieży w Katowicach, Centrum Kultury Katowic im. Krystyny Bochenek, Instytucja Kultury Ars Cameralis pracownicy prowadzą stałą współpracę, która wiąże się z organizowaniem wspólnych inicjatyw kulturalnych oraz wzajemną wymianą doświadczeń dot. polityki kulturowo-artystycznej. Jednocześnie sformalizowano współpracę z redakcjami prasowymi gazet („Dziennik Zachodni”, „Gazeta Wyborcza”, kwartalnik kulturalny „Opcje”), redakcjami portali internetowych (np. „Granice.pl; artpapier.com), rozgłośniami radiowymi („Radio Katowice”) oraz z mieszącymi się na Śląsku wydawnictwami („Sonia Draga”, „Videograf”).

Dla studentów kierunku organizowane są cykliczne spotkanie z ważnymi postaciami życia literackiego w Polsce i za granicą, pisarkami/poetkami i pisarzami/poetami: Darkiem Foksem, Piotrem Sommerem, Grażyną Bochenek, Katarzyną Tubylewicz, Ingą Iwasiów, Grażyną Plebanek, Iwoną Mickiewicz. Dzięki takim spotkaniom i warsztatom studenci mają okazję skonfrontować się realnymi warunkami uczestniczenia w kulturze. Stałą współpracowniczką (jako wykładowca i animator życia kulturalnego) jest również Anna Cieplak.

Na uwagę zasługuje także działalność popularyzatorska pracowników, prowadzona w naszym regionie – wykłady, odczyty dla instytutów i stowarzyszeń naukowych, współpraca z regionalnymi rozgłośniami radiowymi i telewizyjnymi (Radio Katowice), współpraca z Biblioteką w Sosnowcu oraz współpraca z Biblioteką Śląską (prowadzenie spotkań autorskich, paneli dyskusyjnych, prelekcje), udział w spotkaniach odbywających się w ramach festiwalu Ars Cameralis.