Fot. archiwum prywatne
„Postępy w oscylacyjnych reakcjach katalitycznych”
Liczne procesy znane w chemii fizycznej i w naukach pokrewnych zachodzą cyklicznie, z następującymi po sobie zmianami w czasie. Reakcje te, powszechnie znane jako reakcje oscylacyjne, są badane jako zjawiska nieliniowe, lecz potencjalne możliwości ich zastosowań zostały rozpoznane stosunkowo niedawno, tj. po upływie prawie 100 lat od odkrycia pierwszej reakcji oscylacyjnej zachodzącej w układzie homogenicznym.
W wykładzie przedstawione zostaną wyniki współczesnych badań z zakresu zastosowaniach reakcji oscylacyjnych do projektowania nowych materiałów, nowych urządzeń i nowych technologii. Utlenianie CO na powierzchni platyny stanowi znakomity przykład szeroko zakrojonych badań nad reakcjami oscylacyjnymi biegnącymi w układach heterogenicznych. W tym zakresie zostały przeprowadzone próby wykorzystania reakcji oscylacyjnych do wykrywania śladowych ilości CO w powietrzu przy pomocy specjalnej technologii sensorowej. Podobnie zostały opracowane liczne zastosowania reakcji oscylacyjnych do celów analitycznych, m.in. do niezawodnej i wysoce czułej oceny zawartości substancji farmaceutycznie aktywnych. Istnieją doniesienia o korzyściach płynących ze stosowania ogniw paliwowych z wykorzystaniem systemów utlenienia elektrokatalitycznego w reżymie oscylacyjnym. Opracowano samo-oscylujące żele wykorzystywane jako komponenty mikrourządzeń (tj. aktuatorów) do kontrolowanego, okresowego podawanie leków. W chwili obecnej reakcje oscylacyjne zajmują też centralną pozycję w próbach stworzenia chemicznych systemów komputerowych jako urządzeń do szybkiego, równoległego przetwarzania informacji.
Prof. dr Željko Čupić
Instytut Chemii, Technologii i Metalurgii, Uniwersytet Belgradzki, Belgrad, Serbia
Prof. dr Željko Čupić jest pracownikiem Uniwersytetu Belgradzkiego. Od roku 1990 nieprzerwanie pracuje naukowo w zakresie chemii fizycznej w Centrum Katalizy i Inżynierii Chemicznej Instytutu Chemii, Technologii i Metalurgii (ICTM) Uniwersytetu Belgradzkiego. Od roku 2010 pełni funkcję Przewodniczącego Komitetu Naukowego ICMT.
Jego zainteresowania naukowe plasują się w obszarze procesów nieliniowych oraz katalizy, a bardziej szczegółowo, zajmuje się on modelowaniem reakcji oscylacyjnych, chaosu oraz innych chemicznych procesów złożonych. Jest członkiem oraz sekretarzem naukowym Serbskiej Akademii Nauk Nieliniowych, członkiem Towarzystwa Naukowego Serbii, członkiem zarządu Serbskiego Towarzystwa Chemii Fizycznej (gdzie pełni funkcję sekretarza naukowego), a także został wyróżniony nagrodą członka-emeryta Serbskiego Towarzystwa Chemii Fizycznej. Ponadto jest członkiem rady naukowej czasopisma Chemical Industry, wydawanego przez Stowarzyszenie Inżynierów Chemików Serbii, a także rady naukowej czasopisma Reaction Kinetics, Mechanisms and Catalysis, wydawanego wspólnie przez węgierskie wydawnictwo Akadémiai Kiadó oraz przez wydawnictwo Springer Nature. Ostatnio prof. dr Željko Čupić pełnił gościnną funkcję redaktora (guest editor) zeszytu Advances in Oscillating Reactions, w ramach czasopisma Frontiers in Chemistry.