Uniwersytet Śląski w Katowicach

Istotną rola regeneracji sportowców wytrzymałościowych na przykładzie kolarzy – wyjaśnia dr inż. Teresa Kasprzyk-Kucewicz.

Rower jest jedną z najbardziej popularnych dyscyplin sportu uprawianych przez ludzi. Oczywiście w większości przypadków na rowerze jeździmy rekreacyjnie, aby zapewnić naszemu organizmowi zdrową dawkę jakże potrzebnego nam do dobrego samopoczucia ruchu.

Aktywność fizyczna, która ma na celu poprawę naszego samopoczucia i utrzymanie ciała i ducha w dobrej kondycji to jednak nie to samo co trening sportowca zawodowego, np. kolarza. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje bowiem aktywność fizyczną jako „ruch ciała wywołany przez mięśnie szkieletowe, który wymaga energii”. Pojęcie treningu natomiast wymusza na zawodniku przesuwanie granic swojego ciała, co ma na celu wpłynąć na poprawę jego kondycji fizycznej, zoptymalizować procesy fizjologiczne i przełożyć się na osiąganie coraz lepszych wyników sportowych.

Oczywiście należy pamiętać, że już w samej dyscyplinie kolarstwa zróżnicowanie typów rywalizacji przekłada się na różnorodność metod treningowych. Istotna jest tutaj periodyzacja roku treningowego, czyli podzielenie go na okresy, w których trening będzie się charakteryzował zróżnicowaną intensywnością i specyfiką wykonywanej aktywności fizycznej. Charakter wysiłku w kolarstwie przekłada się na obciążanie dużych grup mięśni, usprawnianie działania układu krążenia i oddechowego. Należy bowiem pamiętać, że objętość konsumowanego tlenu wzrasta wraz z intensywnością ćwiczeń, co w konsekwencji przekłada się także na wzrost przepływu krwi.

Oczywiście parametry zarówno oddechowe, jak i te związane z układem krążenia stanowią swoisty wyznacznik poziomu wytrenowania zawodnika. W tym celu kolarze poddawani są testom wydolnościowym organizmu, które pozwalają ocenić możliwości konkurencyjne zawodników czy zbadać strategie żywieniowe. To właśnie na podstawie testów wydolności i wyznaczenia parametrów organizmu trenerzy mogą zaplanować plan treningowy, który będzie bezpieczny i uchroni zawodnika przed zjawiskiem przetrenowania.

Niestety, intensywne treningi przeprowadzane przez długi okres mogą prowadzić do osłabienia procesów regeneracji organizmu, co może przełożyć się m.in. na wzrost ryzyka odniesienia kontuzji czy osłabienie wyników sportowych. W obecnych czasach poza podstawową metodą regeneracji, jaką jest odpoczynek i sen, jest szereg metod z zakresu odnowy biologicznej, które wspierają kolarzy w regeneracji ciała. Można tutaj wyróżnić np. masaż sportowy, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, elektrostymulację, presoterapię czy krioterapię. Ta ostatnia polega na krótkotrwałym działaniu na tkanki niskimi temperaturami rzędu -150°C, co powoduje uruchomienie szeregu procesów fizjologicznych reakcji na zimno i przyspiesza przywrócenie homeostazy organizmu.

Wpływ zimna na organizm ludzki można doskonale badać z wykorzystaniem termografii w podczerwieni. Metoda ta pozwala na gromadzenie danych dotyczących temperatury powierzchni ciała i szacowanie zmian metabolizmu na podstawie dynamiki zmian temperatury. Powiązanie ze sobą parametrów termicznych oraz fizjologicznych niesie szereg informacji dotyczących funkcjonowania organizmu osłabionego przez ekstremalny wysiłek fizyczny i może stać się metodą wspomagającą tworzenie planów treningowych oraz oceny efektywności stosowanych metod regeneracji.