Harmonogram XVI Święta Liczby Pi
Wszystkie aktywności w ramach XVI Święta Liczby Pi mają charakter online.
Wykłady z każdej dyscypliny – w tym wykład inauguracyjny – będą dostępne w otwartej transmisji na żywo na kanale Youtube.
Równolegle do transmisji będą odbywały się zajęcia w „klasach”. Do wyboru:
- klasa matematyczna
- klasa ścisło-techniczna
Zajęcia w klasach – warsztaty i wykłady – zaplanowane są na platformie Zoom, gdzie obowiązują zapisy. Limity miejsc są uzależnione od charakteru wydarzenia, limit miejsc na wykładzie to 90 osób, na warsztatach limity ustalane są indywidualnie i zależą od prowadzącego.
Zapisy rozpoczynają się 3 marca 2022 r. o godz. 15.00. Udział w wydarzeniach jest bezpłatny.
Do pobrania:
Transmisja otwarta na kanale YouTube od 8.50 do 15.00.
8:50 - 9:30 Leśna matematyka. Wykład
Prowadzący:
dr Andrzej Tomski
Matematyka
Opis:
Matematyka kojarzy nam się z wzorami, równaniami i figurami geometrycznymi, jednak mało kto potrafi podać przykład faktycznego jej zastosowania w przyrodzie. Wykład ma na celu przekonać słuchaczy, że matematykę można odnaleźć nawet na leśnych ścieżkach i że warto ją studiować, gdyż stanowi ona niezaprzeczalnie bezpośrednie zaplecze jednej z najbardziej dynamicznych współcześnie, nowych dziedzin nauki – nauki o danych. Będzie również o tym, co do tego mają huragany i jelenie.
9:30 - 9:40 Przywitanie
Prowadzący:
prof. dr hab. Maciej Sablik
dr Łukasz Dawidowski
9:42 - 10:25 Sztuka generatywna, czyli czy AI jest twórcza. Wykład inauguracyjny
Prowadzący:
prof. dr hab. Urszula Boryczka
Informatyka
Opis:
Nowe algorytmy, a w szczególności te, które tworzą sztuczną inteligencję, w znaczący sposób zmieniają charakter procesów twórczych. To krok w kierunku rozumienia i modelowania tych procesów (zachodzących w mózgu). Komputery dziś bez wątpienia odgrywają bardzo ważną rolę w działaniach twórczych, takich jak muzyka, architektura, sztuki piękne i nauka (np. programowania), jako współtwórcy lub wręcz samodzielni twórcy. Rzeczywiście, algorytm staje się tym, co poprowadzi pędzlem, instrumentem muzycznym, orkiestrą, piórem powieściopisarza itd. Uważny obserwator zachodzących zmian zauważy jednak, że musimy dążyć do bardziej dopracowanych relacji między komputerami a twórczością. Zamiast postrzegać komputer jako narzędzie pomagające ludzkim twórcom, moglibyśmy widzieć go jako twórczą jednostkę, samostanowiącą o sobie. Pogląd ten zapoczątkował powstanie nowej subdziedziny sztucznej inteligencji, zwanej kreatywnością obliczeniową (Computational Creativity). Niniejszy wykład porusza kwestię możliwości osiągnięcia kreatywności obliczeniowej na przykładzie programów komputerowych zdolnych do odtworzenia aspektów twórczego zachowania artystycznego.
10:30 - 11:10 Katalizatory – magiczne pałeczki w rękach chemików. Wykład
Prowadzący:
prof. dr hab. Grzegorz Mlostoń (Uniwersytet Łódzki) oraz prof. dr hab. inż. Stanisław Krompiec (Uniwersytet Śląski)
Chemia
Opis:
Wykład będzie poświęcony katalizatorom reakcji chemicznych – „magicznym” substancjom, dzięki którym niemożliwe staje się możliwe. Słuchacze dowiedzą się, że bez katalizatorów nie byłoby życia na Ziemi (fotosynteza), nie oddychalibyśmy (hemoglobina), nie strawilibyśmy obiadów i kolacji (enzymy), nie moglibyśmy napić się wina (też enzym). Dowiedzą się także, co może być katalizatorem (że prawie wszystko) i które są pochodzenia naturalnego, a które wytwarza człowiek (chemicy). Ponadto, na wybranych przykładach, uczestnicy zostaną wtajemniczeni w mechanizm działania owych „magicznych pałeczek”. No cóż, okaże się, że to nie magia, a czysta chemia i fizyka – czyli nauka! Zobaczą również, że kataliza to fundament istnienia i rozwoju cywilizacji – bez katalizatorów nie byłoby wielu leków, nowoczesnych materiałów, nawozów sztucznych, nowoczesnych paliw, ekologicznych silników samochodowych i źródeł energii.
11:15 - 11:55 Matematyka w konstrukcji odzieży. Wykład
Prowadzący:
dr Łukasz Dawidowski i Kinga Woźniak
Matematyka
Opis:
Krawiectwo jest bardzo użyteczną dziedziną, formą sztuki użytkowej wymagającą zdecydowanie więcej matematyki niż mogłoby się wydawać. Chcemy pokazać, gdzie jest jej miejsce w projektowaniu odzieży. Postaramy się to osiągnąć poprzez opisanie jak wygląda proces produkcji ubrań oraz dokładny jej przebieg na przykładzie bluzki stworzonej od zera przez prowadzącą – od projektu przez konstrukcję w pełni funkcjonalnego wykroju do gotowego fragmentu odzieży. Jest to bardzo czasochłonna praca wymagająca wielu konstrukcji odcinków, rzutów oraz krzywych, a także ogromu liczenia. W trakcie spotkania dwie osoby: przyszła projektantka mody i studentka inżynierii wzornictwa przemysłowego oraz zawodowy matematyk porozmawiają na temat wykorzystania matematyki (przede wszystkim geometrii) w praktyce. Spróbują odpowiedzieć dlaczego w tworzeniu ubrań nie można się obejść bez tej dziedziny.
12:00 - 12:40 Na tropie sprawcy - kryminalne zagadki z polimerem w roli głównej. Wykład
Prowadzący:
dr Justyna Jurek-Suliga
Inżynieria materiałowa
Opis:
W tym krótkim śledztwie z polimerem w roli głównej, poznamy materiały polimerowe, które pomogą Nam ustalić powiązania przestępcy ze zdarzeniem oraz metody jego działań. Dowiemy się także w jaki sposób się identyfikuje i określa właściwości fizykochemiczne polimerów znalezionych na miejscu zbrodni, jak również zapoznamy się z zadaniami ekspertów pracujących w laboratoriach kryminalistycznych, których rolą jest dostarczanie jak najwięcej informacji na temat zabezpieczonego materiału.
12:45 - 13:25 Zastosowania termowizji w bezpieczeństwie i życiu codziennym. Wykład
Prowadzący:
dr Mariusz Marzec
Inżynieria biomedyczna
Opis:
W czasie prezentacji zostaną omówione kamery termowizyjne oraz ich możliwości na podstawie kamer stacjonarnych i mobilnych. Będą też przedstawione przykładowe rozwiązania wykorzystujące termowizję w połączeniu ze światłem widzialnym do zwiększenia bezpieczeństwa pracowników i ludzi niepełnosprawnych.
13:30 - 14:10 Świet(l)ne oczy. Wykład
Prowadzący:
dr hab. Jerzy Kubacki
Fizyka
Opis:
Światło – dociera do nas z najdalszych zakątków otaczającego nas wszechświata w postaci fali elektromagnetycznej. Poznanie wartości prędkości światła umożliwiło określenie wieku wszechświata oraz oszacowanie jego wielkości. Jego obserwację prowadzi się za pomocą teleskopów w zakresie światła widzialnego i podczerwieni. Ilość światła docierającego do naszej planety definiuje linię horyzontu dla prowadzonych badań.
Z drugiej strony prowadzone są badania materii w coraz mniejszych skalach. Ludzkie oko rejestruje i przetwarza falę elektromagnetyczną w zakresie światła widzialnego. Obserwacja takich obiektów jak komórki i bakterie wymaga zastosowania mikroskopów. Do obserwacji jeszcze mniejszych obiektów musimy wykorzystać fale o mniejszej długości niż z zakresu światła widzialnego. W tym celu korzystamy z fal materii, np. elektronu, którego własności falowe zostały wykorzystane przy budowie mikroskopu elektronowego. W dużych urządzeniach zwanych synchrotronami możliwe jest wytworzenie szerokiego spektrum fali elektromagnetycznej wykorzystywanej do badania bardzo małych struktur materii, z której zbudowany jest nasz świat na Ziemi.
Na wykładzie przedstawione zostaną przykłady wykorzystania światła do obserwacji wszechświata oraz obiektów w nanoskali. Określona zostanie także rola elektronu w procesie wytwarzania promieniowania elektromagnetycznego.
14:15 - 14:55 Błędy w nauce. Wykład
Prowadzący:
red. Wiktor Niedzicki
Opis
Nie myli się tylko ten, kto nic nie robi. Uczeni, którzy odkrywają tajemnice świata także się mylą. Galileusz, Newton, Einstein i wielu innych błądziło, zanim znaleźli właściwe rozwiązanie. Dziś jesteśmy mądrzejsi ich doświadczeniem. Dziwimy się, jak oni mogli?! A może nie było innej możliwości? Wbrew pozorom, nauka to nie jest nieprzerwany ciąg sukcesów. Jej istotą są błędy i pomyłki. Czasem uczeni przez stulecia żywią fałszywe przekonania o świecie. Trwają w błędzie. Bywa, że pomysłowy pomiar całkowicie zmienia rozumienie przyrody. Sprawdzanie, poprawianie wyników i dążenie do prawdy to mozolne powiększanie naszej wiedzy! Dlaczego oszukiwali najwięksi uczeni? Jak poszukiwano najcięższych pierwiastków? Skąd się wzięła największa pomyłka Einsteina i dlaczego tak trudno było określić, czym jest światło? Kto był największym oszustem w dziejach nauki? I czy dziś zdarzają się spektakularne oszustwa? w jaki sposób błędy stawały się motorem postępu. Dlaczego, mimo pomyłek, a czasem zwykłej nieuczciwości, nauka rozwija się i z każdym rokiem wiemy więcej o budowie materii i budowie Wszechświata?
Klasa matematyczna
8:00 - 8:30 Pączki i równania. Wykład
Prowadzący:
dr Joanna Kubieniec
Opis:
W trakcie wykładu skupimy się w szczególności na rozwiązaniu następującego zadania: Ile jest takich rozwiązań równania x+y+z+t=25, że x,y,z,t ∈ N (należą do zbioru liczb naturalnych)
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
8:40 - 9:30 O metrykach, czyli jak mierzyć odległość. Wykład
Prowadzący:
dr Anna Rzepka
Opis:
Nietrudno zauważyć, że w życiu codziennym odległość między dwoma punktami nie zawsze można traktować jako długość odcinka łączącego te punkty. W trakcie wykładu opowiem, jak ogólniej możemy definiować odległość i jakie przykładowe metody wyznaczania odległości stosujemy. Pokażę też, że dla matematyka kula nie zawsze jest okrągła, a prosta nie zawsze jest linią prostą.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
10:30 - 11.30 Góry, chmury, tekstury - o składaniu funkcji. Wykład
Prowadzący:
dr hab. Przemysław Koprowski, prof. UŚ
Opis:
W trakcie prezentacji pokażę jak wykorzystać się czysto matematyczne pojęcie składania funkcji do stworzenia kreacji cyfrowych. Tak zwane „shadery” – bo to o nich mowa – są powszechnie wykorzystywane w grafice trójwymiarowej; zarówno w grach komputerowych, jak też wysoko-budżetowych produkcjach filmowych. W trakcie wykładu zobaczymy, jak składające ze sobą stosunkowo proste funkcje matematyczne (tworzące cegiełki naszego shadera), można otrzymać intrygujące obrazy cyfrowe.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
11:00 - 11.45 Zaobserwuj zaprogramuj - Pływające rodzynki. Warsztat
Prowadzący:
dr Jolanta Sobera
Opis:
Zajęcia z programowania w Scratchu, w czasie których napiszemy program
na podstawie przeprowadzonego wcześniej eksperymentu. Zajęcia
przeznaczone dla uczniów klas V-VI szkół podstawowych. Do eksperymentu
uczeń może przygotować: szklankę wody mineralnej mocno gazowanej i garść
małych rodzynek.
Na wydarzenie na platformie MS Teams obowiązują zapisy
11:40 - 12:20 Czy nawiasy są potrzebne w matematyce? Wykład
Prowadzący:
prof. dr hab. Michał Baczyński
Opis:
Od pierwszych klas szkoły podstawowej uczeni jesteśmy stosować zapis matematyczny, w którym oprócz symboli (tzn. liczb i zmiennych) oraz znaków działań (+, -, *, /, itd.) występują różnego rodzaju nawiasy. Są one niezbędne, aby ustalić inną niż domyślna kolejność wykonywania operacji. W trakcie wykładu opowiemy o innych sposobach zapisu wzorów matematycznych i wyjaśnimy też dlaczego są one istotne z punktu widzenia obliczeń na komputerach i kalkulatorach.
Grupa docelowa: uczniowie szkół średnich
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
12:00 - 12:45 Zaobserwuj zaprogramuj - Lilie wodne. Warsztat
Prowadzący:
dr Jolanta Sobera
Opis:
Zajęcia z programowania w Scratchu, w czasie których napiszemy program
na podstawie przeprowadzonego wcześniej eksperymentu. Zajęcia
przeznaczone dla uczniów klas V-VI szkół podstawowych. Do eksperymentu
uczeń może przygotować: talerz wody (zwykłej) i kartkę papieru oraz
nożyczki.
Na wydarzenie na platformie MS Teams obowiązują zapisy
12:30 - 13:15 Rangowanie w statystyce. Warsztaty
Prowadzący:
dr Agnieszka Kulawik
Opis:
W czasie warsztatów uczestnicy poznają sposób badania korelacji między dwiema cechami z wykorzystaniem pewnej metody opartej o rangowanie (współczynnik korelacji rangowej Spearmana). Po krótkiej części teoretycznej pojawi się szereg przykładów ukazujących w praktyce rolę współczynnika w badaniu zależności.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
13:25 - 13:55 O kontinuach. Wykład
Prowadzący:
dr hab. Andrzej Kucharski
Opis:
Podczas odczytu przedstawione zostaną podstawowe informacje o kontinuach. Odczyt ma zachęcić do studiowania topologii, a w szczególności teorii kontinuów
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
14:05 - 14:35 Rachunek prawdopodobieństwa w źrenicy oka. O modelowaniu stochastycznym w biologii. Wykład
Prowadzący:
dr Radosław Wieczorek
Opis:
W wykładzie opowiem, co to są procesy stochastyczne (losowe). Pokażę przykłady prostych procesów losowych, a następnie przykłady – już nie takich prostych – procesów losowych, które modelują pewne zjawiska biologiczne, w szczególności rozwój naczyń krwionośnych w oku.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
14:40 - 15.15 Problemy optymalizacyjne i symulowane wyżarzanie. Wykład
Prowadzący:
dr Piotr Idzik
Opis:
Truizmem jest stwierdzenie, że problemy optymalizacyjne stanowią ważną gałąź zastosowań matematyki. Algorytm symulowanego wyżarzania jest powszechnie stosowaną metodą przybliżonego rozwiązywania takich problemów. Podczas referatu zostanie przedstawiony sam algorytm jak i przykład jego wykorzystania. Nie będzie to „ciężki referat z dowodami i twierdzeniami”, a raczej niezobowiązujący spacer po okolicznych wzgórzach w celu znalezienia najwyższego z nich.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
15:20 - 16:00 Czy paradoksy mają korzyści? O sprzecznościach pozornych bądź nie. Wykład
Prowadzący:
Nicole Meisner
Opis:
Jesteśmy zgodni co do tego, że jedną z ról matematyki jest opis naszego świata. Staramy się pojąć to, co nas otacza, czy to za pomocą liczb, czy poszukując związków, które nam ten świat porządkują; jakichś wzajemnych jednoznaczności. Wydaje się zatem sprzeczne z tą ideą istnienie w matematyce paradoksów. Przedstawię kilka z nich, a potem postaram się opowiedzieć jak i dlaczego powstały oraz czy można je jakoś rozwiązać. Zakończymy nieco filozoficznym pytaniem — czy można matematykę uprawiać tak, aby tych paradoksów uniknąć?
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
Pilionerzy - zabawa
Prowadzący:
Studenci z Kół Naukowych Matematyki
Odbędzie się 6 serii zabawy:
- 9:00 – 9:45
- 10:00 – 10:45
- 11:00 – 11:45
- 12:00 – 12:45
- 13:00 – 13:45
- 14:00 – 14:45
Zabawa oparta na formule programu „Milionerzy”
Limit miejsc: 20 osób w każdej turze zabawy.
Grupa docelowa: od 4 klasy szkoły podstawowej.
Na wydarzenie na platformie Google Meet obowiązują zapisy
Klasa ścisło-techniczna
8:00 - 8:40 Materiały w służbie dentystom. Warsztaty
Prowadzący:
mgr inż. Izabela Matuła
Inżynieria materiałowa
Opis:
Prawie 120 milionów Amerykanów straciło co najmniej jednego zęba, a więc zapotrzebowanie na dentystów jest ogromne. Każdy dentysta by wykonywać swoją pracę potrzebuje specjalnych materiałów. Materiały stomatologiczne oraz pomocnicze muszą być bezpieczne i trwałe. Podczas zajęć poznamy część z tych materiałów i spojrzymy na nie ze strony inżyniera materiałowego i będziemy mieli okazję popracować z sztucznymi zębami.
Grupa docelowa: 4-8 klasa szkoły podstawowej + szkoła średnia
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
8:50 - 9:30 Materiały magnetyczne. Warsztaty
Prowadzący:
dr Magdalena Szklarska
Inżynieria materiałowa
Opis:
Przeprowadzone doświadczenia pozwolą w przyjemny i ciekawy sposób wprowadzić uczestników w niezwykły świat materiałów wykazujących właściwości magnetyczne i elektryczne. Uczestnicy dowiedzą się dlaczego niektóre materiały się przyciągają lub odpychają oraz co jest odpowiedzialne za przewodnictwo w materiale.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
10:30 - 11:10 Warsztaty z programowania w Pythonie. Warsztaty
Prowadzący:
dr Paulina Trybek
Informatyka
Opis:
Na zajęciach poznamy podstawy języka Python – jednego z najbardziej popularnych obecnie języków programowania. Omówimy kilka ciekawych problemów, których rozwiązanie byłoby niemożliwe bez użycia komputerów. Zaprogramujemy 'Grę w Chaos’, sprawdzimy, czy rzut kostką rzeczywiście jest losowy i dlaczego liczba PI to w przybliżeniu 3,14.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
11:20 - 12:00 Zostań programistą. Warsztaty
Prowadzący:
dr Paulina Trybek
Informatyka
Opis:
Na zajęciach dowiemy się, co znaczy 'programować’ i dlaczego warto się tego uczyć. Poznamy podstawy języka Python i zobaczymy, czym zajmują się informatycy. Stworzymy samodzielnie prostą grę komputerową i nauczymy się, jak w szybki sposób rozwiązywać zadania domowe z matematyki!
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
12:10 - 12:50 Neutrina - cząstki elementarne, których jest bardzo dużo i są wszędzie. Wykład
Prowadzący:
prof. dr hab. Jan Kisiel
Fizyka
Opis:
W trakcie wykładu przybliżę własności neutrin i omówię źródła neutrin. Zobaczymy, że neutrina mogą się zmieniać (oscylować) w trakcie podróży z miejsca ich produkcji do miejsca detekcji. Słuchacze będą się mogli także dowiedzieć o pracy fizyków z Uniwersytetu Śląskiego w eksperymentach neutrinowych ICARUS, T2K i Hyper-Kamiokande.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
13:00 - 13:40 Zbiory i systemy rozmyte. Wykład
Prowadzący:
dr inż. Przemysław Kudłacik
Informatyka
Opis:
Człowiek w sposób naturalny przetwarza dane nieprecyzyjne oraz niepewne, czego nie można powiedzieć o systemach komputerowych. Komputer przetwarza tyko liczby, czyli dane bardzo precyzyjne. Z tego powodu inżynierowie stworzyli różne metody działania, pozwalające zapisać i wykorzystać dane nieprecyzyjne i niepewne, takie jak np. „ciepła woda”, czy „trochę cukru”. Jednym z takich podejść jest idea zbiorów rozmytych, które przez swoją elastyczność oraz małe skomplikowanie od lat z powodzeniem stosowane są w informatyce i elektronice cyfrowej. Celem wykładu jest przedstawienie podstaw zbiorów i systemów rozmytych w prosty i przystępny sposób.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
13:50 - 14:30 Fotogrametria. Wykład
Prowadzący:
dr Grzegorz Machnik
Informatyka
Opis:
Fotogrametria to innymi słowy skanowanie 3D przedmiotów, budynków, a nawet całych miast. Wykorzystuje się ją we współczesnych filmach i grach. Na wykładzie wytłumaczę jak działa i od czego zacząć, a także zademonstruje przykłady jej wykorzystania.
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy
14:40 -15:20 Trochę poważniej o grach komputerowych. Wykład
Prowadzący:
dr Bartosz Dziewit
Informatyka
Opis:
Gry komputerowe są elementem kultury masowej. Jednocześnie są one powiązane z wieloma dziedzinami nauk i sztuki. Podczas wykładu przyjrzymy się temu fenomenowi nie tylko z perspektywy gracza ale również ich projektanta jak i badacza.
Grupa docelowa: licea lub starsi
Na wydarzenie na platformie ZOOM obowiązują zapisy