Centra badawcze | Wydział Humanistyczny | Uniwersytet Śląski w Katowicach

Centra badawcze

Śląskie Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną

Badania prowadzone wspólnie w gronie badaczy skupionych wokół Centrum sytuują się na przecięciu trzech nadrzędnych kategorii takich jak: 1) badania regionalne; 2) badania nad granicami i 3) pamięć zbiorowa. Profil badawczy centrum nie ogranicza się do zagadnień związanych z Górnym Śląskiem i Zagłębiem Dąbrowskim, jednak bazuje w dużym stopniu na wiedzy lokalnej i regionalnym kontekście jako punkcie wyjścia do badań komparatystycznych, które stanowią nasz wkład we współpracę międzynarodową (transgraniczną).

CELE BADAWCZE CENTRUM OBEJMUJĄ:

Prowadzenie badań podstawowych o charakterze interdyscyplinarnym odpowiadających na pytanie, jak przejawy pamięci zbiorowej definiują społeczności/wspólnoty w obszarach przygranicznych, strefach migracji i etnicznie złożonych środowiskach społecznych.
Rozwijanie powiązanej siecią międzynarodowych kontaktów badawczych współpracy, która bazuje na perspektywach porównawczych (dwustronnych i wielostronnych) w odniesieniu do terenów przygranicznych. Głównym partnerem zagranicznym dla Centrum jest Saarland University jako lider konsorcjum T4E, a jednostką bezpośrednio zaangażowaną we współpracę będzie tamtejsze Center for Border Studies.
Badania nad konsekwencjami zastosowania perspektywy regionalnej do opisania ewolucji kategorii narodowych, a także klasyfikacji oraz ram społecznych i kulturowych w różnych dyscyplinach (realizując postulat decentralizacji i denacjonalizacji polityki wiedzy). Cel ten obejmuje także wsparcie eksperckie dla inicjatyw regionalnych związanych z upodmiotowieniem społeczności lokalnej na obszarze Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.
Rozwijanie i promowanie a) metodologii zorientowanych na interdyscyplinarne pojęcia i kategorie badawcze oraz b) lokalnie definiowanego podejścia do zjawisk społecznych i kulturowych badanych w kontekście innym niż krajowy/narodowy. Centrum ma na celu opracowanie nowych narzędzi i nowej optyki dla transdyscyplinarnych badań nad granicami i terenami przygranicznymi poprzez redefinicję tych kategorii i – m.in. przy pomocy instrumentów cyfrowych opartych na technologiach związanych ze sztuczną inteligencją – wypracowanie praktycznych konkluzji dotyczących społeczeństw przyszłości.

TRANSDYSCYPLINARNOŚĆ:

Istotą badań prowadzonych w ramach Centrum jest interdyscyplinarność, a także transdyscyplinarność, która zakłada brak wyraźnie zarysowanych rozgraniczeń między dyscyplinami. Badacze skupieni wokół Centrum reprezentują następujące dyscypliny naukowe: historia, nauki o sztuce, literaturoznawstwo, nauki o polityce i administracji, nauki socjologiczne, nauki prawne.

WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM:

Działalność Centrum zakłada ścisłą współpracę z otoczeniem społecznym, popularyzację wyników badań, organizację ogólnodostępnych seminariów i wykładów (w tym wykładów gościnnych licznych badaczy z takich krajów jak Niemcy, Hiszpania, Wielka Brytania, Irlandia, czy USA deklarujących współpracę z Centrum). Dalekosiężne plany Centrum zakładają formy aktywizacji społecznej, aktywne uczestnictwo w debatach, dyskusjach, wydarzeniach artystycznych, festiwalach nauki czy konsultacjach eksperckich pozwalających mieć nadzieję na wywarcie realnego wpływu na społeczeństwo regionu i całego kraju.

BADACZKI I BADACZE TWORZĄCY CENTRUM:

Centrum Badań nad Bizancjum

W ramach centrum mają być prowadzone badania dotyczące kultury, historii oraz literatury Cesarstwa Bizantyńskiego (330–1453), ze szczególnym uwzględnieniem animal studies, enviromental studies oraz ekokrytycyzmu.

Biznatynistyka jako nauka interdyscyplinarna obejmuje tematy badane m.in. przez literaturoznawców, ale też historyków sztyki czy zooarcheologów. Zespół będzie dążył do włączenia w swoje szeregi przedstawicieli także innych dyscyplin.

Dotychczas w Uniwersytecie Śląskim prowadzono już badania nad Bizancjum. W uczelni organizowano konferencje międzynarodowe poświęcone temu zagadnieniu, w których uczestniczyli także zagraniczni eksperci. Powstanie centrum ma na celu zwiększenie międzynarodowej widzialności naukowców zajmujących się Bizancjum oraz umożliwić dalszy rozwój prowadzonych badań.

Współpraca: dyrektor prof. dr hab. Przemysław Marciniak (przemyslaw.marciniak@us.edu.pl)

Centrum Badań Groznawczych

Zakres badań planowanych przez centrum dotyczy nieistniejącej w Polsce dyscypliny, jaką w kręgach międzynarodowych stanowi groznawstwo (ang. game studies), które ma charakter właściwy dla interdyscyplinarnych czy transdyscyplinarnych i szeroko rozumianych inicjatyw określanych mianem „studies”, jak gender studies, porn studies, postcolonial studies.

Centrum obejmuje zatem w zasadzie większość dziedzin naukowych. W refleksji groznawczej uczestniczą w równej mierze historycy, jak i wirusolodzy, filozofowie, socjologowie, psycholodzy, literaturoznawcy, pedagodzy, medioznawcy, narratolodzy, terapeuci, artyści, a także inżynierowie i informatycy. Centrum ma z założenia stanowić przestrzeń dialogu między każdą osobą zainteresowaną badaniem gier – specyfika studiów groznawczych pozwala na nietypowe rozwiązania i powiązania, rewolucjonizujące dotychczasowe myślenie o sztywnych podziałach dziedzinowych czy dyscyplinowych.

Do zakresu działania centrum należy:

prowadzenie badań nad grami na przecięciu różnych dziedzin i dyscyplin naukowych;
tworzenie i podtrzymywanie przestrzeni dialogu między osobami studiującymi na UŚ oraz osobami skupiającymi się w swoich badaniach nad szeroko pojętą problematyką groznawczą;
wsparcie dydaktyki akademickiej poprzez inicjatywy wynikające z prowadzonych badań groznawczych;
dążenie do organizacji wydarzeń naukowych (konferencji, seminariów), których celem jest zwiększenie prestiżu badań groznawczych prowadzonych na UŚ oraz upowszechnianie wiedzy groznawczej;
dążenie do konsolidacji działalności badawczej w ramach zespołowych projektów grantowych;
pomnażanie osiągnięć naukowych w ramach międzynarodowej współpracy inter- i transdyscyplinarnej;
współpraca z instytucjami badawczymi i artystycznymi oraz krajowymi i międzynarodowymi partnerami;
realizacja przedsięwzięć badawczych, organizacyjnych, wdrożeniowych oraz projektów w ramach podjętej współpracy.

Współpraca: dr hab. Michał Kłosiński prof. UŚ (dyrektor)
michal.klosinski@us.edu.pl

Centrum Badań Krytycznych nad Technologiami

Centrum Badań Krytycznych nad Technologiami (Centre For Critical Technology Studies – CCTS) prowadzi badania nad technologiami w perspektywie humanistycznej. Celem działania Centrum jest inicjowanie oraz podtrzymywanie dialogu pomiędzy nauką, kulturą i sztuką w obrębie technosfery, a także łączenie inicjatyw lokalnych z globalną myślą naukową w ramach współpracy z otoczeniem.

Współpraca: dr hab. Michał Krzykawski, prof. UŚ (dyrektor)
michal.krzykawski@us.edu.pl

Zobacz stronę CCTS

Centrum Badań Nordystycznych i Staroangielskich

Naukowcy zrzeszeni w Centrum Badań Nordystycznych i Staroangielskich zajmują się historią i kulturą średniowiecznej Skandynawii oraz Anglii. W dobie średniowiecza oba te obszary łączyły silne więzi polityczne, gospodarcze, kulturowe i językowe. Badania nad dziejami Skandynawii i Anglii stanowią ważny wkład w lepsze poznanie europejskich wieków średnich.

Centrum Badań Nordystycznych i Staroangielskich jest pierwszą tego typu jednostką w Polsce, działającą nie tylko na geograficznym przecięciu badanych obszarów, lecz również na styku historii i literaturoznawstwa.

Współpraca: dr hab. Jakub Morawiec, prof. UŚ (dyrektor)
jakub.morawiec@us.edu.pl

Zobacz stronę CBNS

Interdyscyplinarne Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną

Idea, jaka kryje się za powstaniem Interdyscyplinarnego Centrum Badań nad Edukacją Humanistyczną, to prowadzenie badań naukowych i tworzenie nowych form opisu świata oraz poszukiwanie praw i prawidłowości nim rządzących.

Głównym celem realizowanym przez Centrum jest integrowanie prac badawczych specjalistów dydaktyk humanistycznych i glottodydaktyków w zakresie współczesnych metodologii służących harmonijnemu, spójnemu i nowoczesnemu kształceniu nauczycieli poszczególnych przedmiotów.

Centrum jest otwarte na współpracę z otoczeniem instytucjonalnym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w tym z instytucjami edukacyjno-oświatowymi i kulturalnymi oraz z krajowymi i europejskimi organizacjami akademickimi.

Współpraca: prof. dr hab. Bernadeta Niesporek-Szamburska (dyrektor)
bernadeta.niesporek-szamburska@us.edu.pl

Zobacz stronę ICBEH