Piąta edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE już za nami. Była to edycja z wielu powodów wyjątkowa: przede wszystkim po raz pierwszy festiwal miał swoją część plenerową – zaaranżowane nad Rawą miasto nauki odwiedziło w niedzielę 10 października ponad 30 tysięcy osób. I za tę znakomitą frekwencję bardzo Wam dziękujemy! Po raz pierwszy także tak wiele aktywności było dostępnych – dzięki telewizji festiwalowej – w formule online.
Słowo „festiwal” pochodzi od łacińskiego festivus oznaczającego ‘radosny, wesoły, świąteczny’ i choć zawsze ŚFN był świętem śląskiej nauki, to ostatnia odsłona była – w naszym przekonaniu – wyjątkowo radosna. Pojawienie się festiwalu w przestrzeni miejskiej przełożyło się na jego „przystępność”: ogromną popularnością – i to większą niż w poprzednich latach – cieszyły się wykłady, a przecież odbywały się łącznie aż na 14 scenach, rozległość festiwalowej przestrzeni generalnie zachęcała do jej eksplorowania i poznawania tego, co znajdowało się w kolejnych obszarach wiedzy mieszczących się w halach namiotowych.
Znakomicie sprawdziło się plenerowe miasto nauki nad Rawą, rozciągające się od katowickiego rynku przez ulice: Teatralną, Szkolną, Moniuszki i Pańki, kampus Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przy ulicy Bankowej aż po parking za Wydziałem Prawa i Administracji UŚ. Cieszymy się, że ŚFN tak mocno zaakcentował swoją obecność w przestrzeni miejskiej. Jest nam niezmiernie miło, że festiwal w takiej formie przyciągnął do siebie osoby, które znalazły się tego dnia – czasem może nawet trochę przypadkowo – w centrum Katowic, i zainteresował je na tyle, że zostały w naszym mieście nauki na dłużej. Cieszymy się, że w Katowicach mamy już Strefę Kultury i bardzo chcemy dopełnić ją Strefą Nauki. Poprzez przearanżowanie przestrzeni miejskiej oraz uniwersyteckiej ŚFN pokazał, w jakim kierunku powinno pójść myślenie
Plenerowe miasto nauki zostało zbudowane wokół i wzdłuż Rawy, która była głównym bohaterem uroczystej gali otwarcia, również po raz pierwszy odbywającej się na świeżym powietrzu. Bardzo zależało nam, aby poprzez ŚFN zwrócić uwagę naszej lokalnej społeczności na jej przeszłość, teraźniejszość i przyszłość (i to się nam udało) oraz aby zapoczątkować – w porozumieniu z władzami Katowic – zmianę wizerunkową Rawy i urbanistyczną wokół Rawy (wierzymy, że to również nam się udało!). Warto zwrócić uwagę, że wystarczyło tylko trochę „pograć” odpowiednim światłem w jej korycie na wysokości ulicy Moniuszki, aby nadać Rawie w tym miejscu niezwykłego uroku i klimatu – to ważny i pierwszy jak dotąd tak wyraźny krok na drodze do pozytywnej zmiany tej przestrzeni.
Śląski Festiwal Nauki KATOWICE to inspirujące spotkania z niezliczoną liczbą osób: wystawcami, wykładowcami, prowadzącymi warsztaty oraz gośćmi specjalnymi – polskimi i zagranicznymi. Podczas piątej edycji odwiedziły nas – fizycznie lub wirtualnie – postacie, takie jak (w kolejności alfabetycznej): Artur Andrus (jego koncert na zakończenie plenerowego dnia ŚFN był strzałem w dziesiątkę!), Katarzyna Błażejewska-Stuhr, prof. Robin Dunbar, Arkady Paweł Fiedler, prof. Avi Loeb, Wojciech Orliński, prof. David Price, prof. Michał Rusinek, Emilia Skirmuntt, Mikołaj Sokół, Jolanta Wadowska-Król, Łukasz Wilczyński i kilkudziesięciu innych interesujących gości ze świata nauki i nie tylko.
Jednym z nowych elementów w programie festiwalu była strefa dostępności. Chcieliśmy, aby ludzie, którzy ją odwiedzą, mogli w pewnej mierze doświadczyć trudnej rzeczywistości osób z niepełnosprawnościami. Staraliśmy się, by ŚFN był całościowo jeszcze bardziej dostępny, dlatego poza możliwością asysty tłumacza migowego dla osób niesłyszących wprowadziliśmy w tym roku opcję wspomagania w postaci pętli indukcyjnej. Dostępność dotyczy również osób wykluczonych społecznie, w tym będących w kryzysie bezdomności. Z myślą o nich przygotowaliśmy, wraz z przedstawicielami Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach, strefę wsparcia nazwaną „Cztery kąty bezdomności”, a w tłumie festiwalowym działali streetworkerzy. W strefie tej z bezpłatnego ciepłego posiłku, możliwości skorzystania z sanitariatu oraz pomocy psychologicznej i prawnej skorzystało 66 osób w kryzysie bezdomności.
Ogromnym docenieniem idei Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE było zaproszenie przez władze naszego województwa do roli jego ambasadora podczas wystawy światowej Expo 2020, która rozpoczęła się w Dubaju 1 października i potrwa do 31 marca przyszłego roku. Cieszymy się, że uznano ŚFN za przedsięwzięcie, które dobrze ilustruje zmianę, jaką obecnie przechodzi Śląsk i województwo śląskie, a transformacja ta polega na uczynieniu nauki nowym przemysłem naszego regionu. Bardzo cenimy sobie również współpracę z osobami zaangażowanymi w przygotowanie Pawilonu Polskiego podczas Expo 2020, a kilkoro z nich gościliśmy na festiwalu – byli to Jan Pomierny, Łukasz Alwast, dr Andrzej Kotarba, dr Milena Ratajczak, Jack Lenk, prof. Pedro Russo, Mateusz Wolski oraz Maciej Siuda.
W tym roku festiwal trwał praktycznie cały tydzień, a pięć dni, podczas których aktywności – wykłady, pokazy i warsztaty – dostępne były w internecie, było kapitalnym uzupełnieniem plenerowego miasta nauki nad Rawą. Wykłady i pokazy były nadawane w telewizji festiwalowej, a w warsztatach można było uczestniczyć za pośrednictwem platformy Zoom. Nauczyciele ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych byli bardzo zadowoleni z faktu, że w aktywnościach festiwalowych mogli brać udział wraz z całymi klasami, a warsztaty na Zoomie cieszyły się niebywałą popularnością: odbyło się łącznie 39 warsztatów, na które zarejestrowało się 1950 osób.
Śląski Festiwal Nauki KATOWICE to naprawdę – bez fałszywej skromności – wydarzenie pod wieloma względami nietuzinkowe, niezależnie od tego, czy odbywa się pod dachem, czy na otwartym powietrzu. Zdaniem specjalistów z branży eventowej nie ma w Polsce drugiego takiego festiwalu (poza tymi muzycznymi), w trakcie którego aranżowana byłaby tak rozległa przestrzeń i który wymagałby takiej infrastruktury. A kolejna edycja ŚFN już w 2022 roku – już teraz o niej myślimy!
Najważniejsze liczby 5. ŚFN KATOWICE
| 4 | strefy specjalne do dyspozycji festiwalowej publiczności: strefa Lema, strefa dostępności, strefa miasta i wody oraz strefa rodzinna | |
| 6 | namiotów warsztatowych (nazwanych Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz i Neptun) | |
| 9 | uczelni z terenu województwa śląskiego organizujących ŚFN (na czele z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach jako pomysłodawcą i liderem całego przedsięwzięcia) | |
| 13 | ambasadorów ŚFN (przed ostatnią edycją dołączyli do nich Jan Pomierny i Łukasz Wilczyński) | |
| 14 | scen, w tym 5 scen obszarowych, na których odbywały się wykłady i spotkania z gośćmi specjalnymi festiwalu | |
| 24 | wystawy artystycznie, które można było oglądać w budynkach: Wydziału Humanistycznego UŚ, Centrum Informacji Naukowej i Bibliotece Akademickiej oraz Wydziału Prawa i Administracji UŚ | |
| 39 | warsztatów online przeprowadzonych przez pięć dni programu online (od 11 do 15 października) | |
| 66 | osób w kryzysie bezdomności, które uzyskało pomoc w przestrzeni „Cztery kąty bezdomności” | |
| 70 | gości specjalnych z Polski i zagranicy wystąpiło (na miejscu i online) podczas piątej edycji ŚFN | |
| 117 | warsztatów łącznie odbyło się podczas 5. ŚFN | |
| 183 | stanowiska pokazowe dostępne dla publiczności w pięciu obszarach wiedzy | |
| 285 | wykładów wysłuchała publiczność festiwalu zarówno w mieście nauki nad Rawą, jak i w trakcie programu online | |
| 1934 | osoby skorzystały z kuponów na darmowy przejazd środkami komunikacji ZTM (jednego z partnerów ŚFN) w niedzielę 10 października | |
| 30000 | według szacunków tyle liczyła publiczność, która odwiedziła plenerowe miasto nauki nad Rawą |
Spot podsumowujący 5. ŚFN KATOWICE
Grafika promująca 5. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE