Polityka otwartego dostępu
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wszystkie publikacje naukowe prezentujące wyniki badań finansowanych z publicznych lub prywatnych grantów, udzielonych przez krajowe, regionalne czy międzynarodowe instytucje finansujące naukę, powinny być publikowane w formie otwartego dostępu w czasopismach, na platformach internetowych lub za pośrednictwem odpowiednich repozytoriów. Tak wynika z postanowień grupy pn. Koalicja S (ang. cOAlition S), która zrzesza 12 narodowych agencji finansujących badania naukowe, w tym Narodowe Centrum Nauki. W 2018 roku agencje połączyły siły, aby wprowadzić w Europie zasadę publikowania wyników badań naukowych w tak zwanym otwartym dostępie. Zasada ta obowiązuje od tego roku.
W związku z tym na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach podjęte zostały działania służące efektywnemu wdrażaniu polityki otwartego dostępu. Jednym z nich jest powołanie koordynatora ds. otwartego dostępu, który pełni także rolę data stewarda. Od 1 lutego 2021 roku funkcję tę sprawuje Natalia Galica z Działu Nauki UŚ.
Koordynator ds. otwartego dostępu
fot. Julia Agnieszka Szymala
Natalia Galica jest absolwentką Wydziału Nauk Społecznych UŚ oraz University College Dublin w Irlandii, stypendystką Anglia Ruskin University w Cambridge w Wielkiej Brytanii. Przez wiele lat zajmowała się koordynacją projektów na polskich i zagranicznych uczelniach. Obecnie pracuje w Dziale Nauki UŚ, jest doktorantką Szkoły Doktorskiej UŚ oraz uczestniczką pierwszej polskiej edycji Data Steward School.
Kontakt
e-mail: natalia.galica@us.edu.pl
Kim są data stewardzi?
Kluczowym zadaniem koordynatora ds. otwartego dostępu UŚ jest upowszechnianie wiedzy o wszystkich aspektach tak zwanej nauki otwartej. W tym celu na Uniwersytecie Śląskim powstanie społeczność data stewardów. Uruchomiona zostanie również specjalna strona internetowa oraz baza wiedzy Nauka Otwarta UŚ/UŚ Open Science, cykl artykułów eksperckich publikowanych w serwisie głównym uczelni. Organizowane będą także szkolenia dla naukowców oraz pracowników administracji centralnej i wydziałowej, zajmujących się wsparciem projektów badawczych.
Priorytetowym działaniem będzie utworzenie jedynej w swoim rodzaju społeczności data stewardów Uniwersytetu Śląskiego. Osoby te, reprezentujące dyscypliny naukowe UŚ, zaoferują wsparcie naukowcom i zespołom badawczym m.in. w kwestiach związanych z:
- zarządzaniem danymi badawczymi,
- metodami i technikami pozyskiwania danych pierwotnych i wtórnych,
- kontrolą jakości danych,
- tworzeniem metadanych,
- bezpieczeństwem, organizacją i przechowywaniem danych w czasie procesu badawczego i po jego realizacji,
- wyborem repozytoriów,
- rzetelnością naukową,
- regulacją dotyczącą danych osobowych, danych wrażliwych oraz własności intelektualnej,
- publikacją danych oraz publikacją w ramach open access.
Data stewardzi będą także współpracować z Działem Projektów i z wydziałowymi zespołami ds. projektów w zakresie przygotowania planów zarządzania danymi we wnioskach grantowych.
W sytuacjach nietypowych korzystać będą z konsultacji eksperckich z osobami reprezentującymi wyspecjalizowane komórki administracji centralnej UŚ, na przykład w zakresie praw autorskich czy też ochrony danych osobowych.
Ponadto dla każdej dyscypliny naukowej zostanie przygotowane i będzie aktualizowane narzędzie wspierające tworzenie planów zarządzania danymi w języku polskim i angielskim. Od roku narzędzie takie efektywnie wspiera działania Biura Ewaluacji i Obsługi Instytutów Wydziału Nauk Społecznych.