WIEDZA
BADANIA I POPULARYZACJA NAUKI ORAZ SZTUKI
Naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim prowadzą badania, które często są odpowiedzią na największe cywilizacyjne wyzwania. Podejmowane tematy dotyczą m.in. skutków zmian klimatycznych czy aktualnych problemów w Europie i na świecie, takich jak pandemia koronawirusa czy agresja rosyjska w Ukrainie.
Dla wielu z nich inspiracji do podejmowanych tematów badawczych dostarcza region – interesują się nim specjaliści i specjalistki w takich dziedzinach, jak: nauki humanistyczne, społeczne, przyrodnicze, ścisłe i techniczne czy sztuka.
Bardzo ważne są również działania popularyzujące naukę i sztukę. Wyniki badań nie są publikowane wyłącznie w periodykach naukowych, lecz są prezentowane w nieco lżejszej formie podczas festiwali, spotkań, w czasopismach popularnonaukowych uczelni czy cyklach takich, jak Śląski badawczy czy Patenty Uniwersytetu Śląskiego. Z przyjemnością prezentujemy także działalność artystyczną naszych pracowników i pracowniczek.
Na zdjęciach:
- Bohaterka Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE – jednego z flagowych działań służących popularyzacji wiedzy, którego liderem jest Uniwersytet Śląski | fot. Wojtek Korpusik.
- Hałda w Czerwionce-Leszczynach – miejsce, które zainspirowała dr. Piotra Siupkę do prowadzenia badań nad mikroorganizmami żyjącymi w ekstremalnych warunkach | fot. Piotr Siupka.
- Fragment okładki czasopisma popularnonaukowego UŚ „No Limits”, w którym naukowcy prezentują wyniki swoich badań | fot. materiały UŚ.
INSPIRUJĄCY REGION
OBSERWATORIUM PROCESÓW MIEJSKICH I METROPOLITALNYCH
dr hab. ROBERT PYKA, prof. UŚ
fot. materiały UŚ
Województwo Śląskie odznacza się niezwykłym bogactwem społeczno-kulturowym wynikającym ze złożonej i burzliwej historii oraz krzyżowania się na jego terytorium wpływów wielu kultur, w tym kultury czeskiej, niemieckiej oraz dominującej w tożsamości Ślązaków kultury polskiej. Bogactwo Śląska to specyficzna tożsamość jego mieszkańców, gwara śląska, a zatem kulturowa różnorodność właściwa Europie, która sprawia, że obcokrajowcy czują się na Śląsku jak u siebie za sprawą gościnności i życzliwości jego mieszkańców. Nie można zapominać, że Śląsk to wciąż najprężniejszy ośrodek przemysłowy w kraju, gdzie miejsce przemysłu ciężkiego, zajęły nowoczesne branże, w tym automotive, ale także nowoczesne usługi i przemysły kreatywne, co czyni ten region wzorcowym przykładem udanej transformacji przemysłowej i doskonałym miejsce do studiowania i rozwoju kariery zawodowej. Przemysłowa przeszłość, kiedyś obciążenie, dziś stanowi źródło dumy mieszkańców, część ich DNA, o czym świadczy rewitalizacja wielu zachowanych i odznaczających się niezwykłą architekturą budynków poprzemysłowych. Obiekty te zyskują nowe życia i funkcje, stanowiąc unikatową w skali tej części Europy industrialną atrakcję turystyczną. Śląskie posiada także liczne walory przyrodnicze, w tym jeziora, lasy i pobliskie góry. Katowice, stolicę regionie w blisko 50% pokrywają tereny zielone. Tutaj, na Śląsku, czeka na Ciebie niezwykły region i niesamowita opowieść o drodze, jaką pokonał, która uczyniła jego mieszkańców Europejczykami na długo przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej.
fot. materiały UŚ
dr hab. Robert Pyka, prof. UŚ – pracuje na stanowisku profesora w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Śląskiego. Jest założycielem i przewodniczącym Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych (OPMiM). W swoich badaniach mieszczących się w obrębie socjologii i antropologii polityki skupia się głównie na problematyce związanej z kondycją i przyszłością państwa oraz ewolucji jego struktur terytorialnych w perspektywie globalizacji oraz metropolizacji. W ostatnich latach skoncentrował swoje badania przede wszystkim na funkcjonowaniu obszarów metropolitalnych w Polsce, we Francji oraz w Kanadzie. Jest autorem dwóch monografii Metropolizacja a lokalne governance. Globalne wyzwania państwa narodowego na przykładzie V Republiki Francuskiej (Wydawnictwo UŚ, 2014) oraz Globalizacja – sprawiedliwość społeczna – efektywność ekonomiczna (Wydawnictwo UŚ, 2008).
ŚLĄSKI FESTIWAL NAUKI KATOWICE
EUROPEJSKIE MIASTO NAUKI KATOWICE 2024
DYREKTOR WYKONAWCZA ŚFN KATOWICE
JUSTYNA SZOSTEK-AKSAMIT
fot. Kacper Trzeciak
Nasza Uczelnia to dobro publiczne. Dobro wytwarzane przez specjalistów i odpowiadające na ważne potrzeby. To też instytucja, o nieprzeciętnym poczuciu odpowiedzialności wobec wieloletnich zaniedbań środowiskowych, które w naszym regionie mają niebagatelne znaczenie dla jakości życia i zdrowia mieszkańców. W Uniwersytecie Śląskim wiele czasu poświęcamy myśleniu o tym jak nauka może sprostać wyzwaniom obecnych czasów.
Jednym z działań w tym obszarze jest Śląski Festiwal Nauki KATOWICE, który stanowi dla nas przestrzeń współpracy, twórczości i motywacji, a dla odbiorców miejsce poznawania rodzimej nauki. Poprzez różnorodne formy wystąpień z pogranicza art&science, naukowcy i dydaktycy mają okazję w niebanalny sposób pokazać społeczeństwu czym zajmują się w swojej codziennej pracy. W ciągu kilku lat ŚFN stał się marką rozpoznawalną w Europie i wielokrotnie nagradzaną – nasze wspólne społeczne zaangażowanie jest dostrzegane i doceniane, ale przede wszystkim istotne i poważne.
Uniwersytet Śląski jest też założycielem oraz jedną z 7 uczelni wchodzących w skład Konsorcjum Akademickiego Katowice – Miasto Nauki. Wspólnie z najważniejszymi instytucjami regionu oraz pozostałymi uczelniami publicznymi, w oparciu o fundamenty nauki i edukacji budujemy strategię Miasta Nauki. Miasta, w którym działalność akademicka przenika się z tkanką miejską i rozpoczyna konieczną transformację regionu. W 2024 r. wspólnie zrealizujemy obchody tytułu Europejskiego Miasta Nauki.
fot. Kacper Trzeciak
Justyna Szostek-Aksamit, MBA – dyrektor Gabinetu Rektora Uniwersytetu Śląskiego oraz dyrektor wykonawcza Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE. Psycholog i psychoterapeuta o zainteresowaniach naukowych związanych z kryminalistyką i procesami poznawczymi oraz psychologią zeznań świadków.
POPULARYZACJA NAUKI I SZTUKI
ZASTĘPCA KIEROWNIKA CENTRUM KOMUNIKACJI MEDIALNEJ UŚ
TOMASZ GRZĄŚLEWICZ
fot. Małgorzata Dymowska
W lipcu 2021 roku zostałem poproszony o nagranie podcastu z dr. Karolem Pyką. Inspiracją od rozmowy była premiera jego płyty „Matemorfozy”. Miałem pewne szerokie wyobrażenie o tym, co mogę na niej usłyszeć: muzykę chóralną, nowe interpretacje muzyki symfonicznej, aranżacje big bandowe… Absolutnie nie spodziewałem się tego, że przywita mnie ostry riff gitarowy. Przez następne tygodnie, w każdej wolnej chwili, słuchałem „Metamorfoz” i odkrywałem ze zdumieniem kolejne warstwy dźwiękowe i tematyczne tego projektu. Nad płytą unosi się duch klasycznego rocka progresywnego z lat 70. – Pink Floyd, Genesis, Rush… To muzyczny język, w którym udało nam się z dr. Pyką porozumieć i w trakcie naszego pierwszego w życiu spotkania nagrać podcast „na setkę”, za jednym podejściem.
fot. Małgorzata Dymowska
Tomasz Grząślewicz – zastępca kierownika Centrum Komunikacji Medialnej UŚ, tłumacz języka angielskiego, zagłębiowski regionalista i przewodnik, redaktor portalu I Like Zagłębie, współautor publikacji popularnohistorycznych o Sosnowcu. Wielki fan muzyki – od klasycznej, przez jazz, po post punk.
WARTO POSŁUCHAĆ
dr Karol Pyka | fot. archiwum prywatne
Tomasz Grząślewicz | fot. archiwum prywatne
dr Karol Pyka | fot. archiwum prywatne
Tomasz Grząślewicz | fot. archiwum prywatne
Dr Karol Pyka z Instytutu Sztuk Muzycznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w ramach konkursu pn. „Swoboda badań” przygotował oratorium „Metamorfozy”. Premiera płyty odbyła się 20 grudnia 2021 roku. Album dostępny jest w takich serwisach streamingowych, jak: Spotify, Tidal, Deezer, Apple Music, You Tube Music.
Rozmowy z dr. Karolem Pyką na temat nowej płyty można wysłuchać na uniwersyteckim kanale Spotify. Wywiad przeprowadził Tomasz Grząślewicz.
REDAKTOR NACZELNA „GAZETY UNIWERSYTECKIEJ UŚ” i „NO LIMITS”
dr AGNIESZKA SIKORA
fot. Julia Szymala
„No Limits” zrodził się z potrzeby przewartościowania naszego myślenia o nauce i o tym, co naukowcy robią na Uniwersytecie. Zapomnieliśmy, że uczelnie nie są samotnymi wyspami. Są częścią społeczeństwa, miasta, regionu, Polski. Obecnie większość poważnych badań naukowych prowadzi się w dużych, interdyscyplinarnych i międzyuczelnianych zespołach. Pracują w nich naukowcy z uczelni i instytutów badawczych z całego świata. Stąd pomysł powołania do życia nowego – i w zasadzie pierwszego – popularnonaukowego pisma na Uniwersytecie Śląskim, które będzie w sposób interesujący przekazywać informacje o badaniach, w których biorą udział naukowcy z naszej uczelni. Idea jest prosta – ma być interesująco, chcemy zaciekawiać, skłaniać do myślenia i do własnych poszukiwań. Chcemy docierać przede wszystkim do nienaukowców, chcemy przekraczać granice – stąd pismo od pierwszego numeru ukazuje się w dwóch wersjach językowych – polsko- i anglojęzycznej.
fot. Julia Szymala
dr Agnieszka Sikora – redaktor naczelna „Gazety Uniwersyteckiej UŚ” i czasopisma popularnonaukowego „No Limits”.