4 września 2024 roku odbyła się inauguracja działalności Rady ds. Wdrożenia Edukacji Klimatyczno-Środowiskowej w województwie śląskim przy Śląskim Kuratorze Oświaty. Nowo powołany organ ma na celu opracowanie i wdrożenie kompleksowego programu edukacji klimatyczno-środowiskowej w szkołach podstawowych na terenie regionu. W skład Rady wchodzą m.in. naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach:
- dr Magdalena Ochwat,
- dr hab. Małgorzata Wójcik-Dudek, prof. UŚ,
- prof. dr hab. Piotr Skubała,
- dr Agnieszka Skorupa,
- dr Joanna Godawa,
- dr Magdalena Christ,
- prof. dr hab. Ewa Łupikasza.
Jednym z pierwszych działań Rady jest rozpoczęcie pilotażowego programu dla nauczycieli wszystkich przedmiotów, który rusza już w grudniu. W ramach tego programu planowany jest nabór 16 szkół podstawowych, z których każda oddeleguje czterech nauczycieli: dwóch z klas 1–3 oraz dwóch z klas 5–7. Kluczowym elementem programu będzie tworzenie tandemów nauczycielskich, łączących specjalistów z różnych dziedzin, takich jak nauki humanistyczne, społeczne oraz przyrodnicze.
W ramach pilotażu, który obejmie około 70 nauczycieli i nauczycielek, zaplanowano intensywne szkolenia w styczniu, lutym i marcu 2025 roku. Nauczyciele zostaną wyposażeni w kompetencje klimatyczno-środowiskowe, które będą wspierać ich w realizacji programu edukacyjnego. W trakcie szkoleń nauczyciele wezmą udział w zajęciach z zakresu edukacji terenowej, m.in. „kąpieli leśnych”, warsztatów opartych na „mozaice klimatycznej” oraz seansach w „Kinie z Klimatem”.
Istotnym elementem jest model edukacji klimatycznej, który zostanie wypracowany i wdrożony. Będzie on oparty na nowym „języku żywiołów”, ponieważ w obliczu kryzysu klimatycznego żywioły domagają się nowych interpretacji, opowieści i spojrzenia. Na przykład o wodzie będziemy mówić w kontekście suszy, deszczy nawalnych, topnienia lodowców, podwyższania poziomu mórz i oceanów, zalewania terenów przybrzeżnych, a także uchodźstwa klimatycznego. Każdy z tych żywiołów otwiera nowe obszary rozmowy o problemach środowiskowych.
Członkowie Rady chcą wprowadzić wiedzę klimatyczno-środowiskową oraz koncepcję „żywiołów” do wszystkich przedmiotów szkolnych. Program obejmie każdy przedmiot – od języka polskiego, przez historię, biologię i geografię, aż po wychowanie fizyczne i religię. Wraz z nauczycielami będzie tworzona unikatowa baza informacji, danych i scenariuszy lekcji, które zostaną dostosowane do treści nauczania. Te scenariusze, oparte na żywiołach, będą integrować zagadnienia środowiskowe i klimatyczne z każdym przedmiotem, wzbogacając program edukacyjny o kluczowe tematy związane z ochroną naszej planety.
Celem programu jest nie tylko poszerzenie wiedzy nauczycieli, ale również stworzenie nowatorskich scenariuszy lekcji, które zostaną zaimplementowane w szkołach biorących udział w projekcie. Model edukacji klimatyczno-środowiskowej oparty będzie na podejściu interdyscyplinarnym, uwzględniającym różnorodne aspekty ekologiczne w skali globalnej i lokalnej. Program zakłada także rozwój empatii, aktywnej nadziei i nowej definicji dobrego życia, z uwzględnieniem perspektywy międzypokoleniowej oraz wyzwań związanych z granicami planetarnymi.
Dzięki temu projektowi Śląsk staje się pionierem w dziedzinie edukacji klimatyczno-środowiskowej w Polsce, kładąc nacisk na holistyczne podejście do nauczania, które wychodzi poza tradycyjne ramy i stawia czoła współczesnym wyzwaniom klimatycznym.
