W kosmetyce, medycynie, przemyśle spożywczym czy odzieżowym coraz większe znaczenie mają materiały wykazujące właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Takim dodatkiem, dzięki któremu tworzywa zyskują własności antybakteryjne, są na przykład nanocząstki srebra. W wyniku użytkowania różnych produktów dochodzi jednak do uwalniania jonów srebra, co z kolei może prowadzić do wyjaławiania środowiska naturalnego. Jest to szczególnie ważne w przypadku wciąż rosnącej liczby materiałów z domieszką tych nanocząstek.
Nie bez znaczenia są również badania oddziaływania jonów srebra na organizmy. Okazuje się, że wykazują one wiele cech cytotoksycznych m.in. w odniesieniu do ludzkich komórek. W związku z tym naukowcy poszukują nowych rozwiązań pozwalających otrzymywać materiały o przeciwdrobnoustrojowych właściwościach, o szerokim zastosowaniu w różnych branżach, w tym w medycynie, które będą jednak bardziej przyjazne dla środowiska naturalnego i organizmów oraz tańsze w produkcji.
Betulina, naturalny związek występujący w białej części kory brzozy, ma właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwzapalne
Jedną z alternatyw okazała się betulina. Jest to naturalnie występujący organiczny związek, którego duże ilości można znaleźć na przykład w zewnętrznej warstwie białej części kory brzozy. Betulina wykazuje aktywność biologiczną, między innymi przeciwbakteryjną, przeciwwirusową oraz przeciwzapalną, i jest możliwa do otrzymania w sposób niegenerujący znacznych kosztów produkcji nawet na skalę przemysłową, co czyni ją interesującym przedmiotem dalszych badań. Stanowi ponadto znakomitą podstawę do dokonywania modyfikacji chemicznych, w tym syntezy polimerów czy kopolimerów i może być stosowana nawet w przedmiotach, które mają kontakt z komórkami organizmów.
Betulinę i jej właściwości badali naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach oraz Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach. Efektem ich współpracy są opracowania nowych materiałów polimerowych wykazujących działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne i zbudowanych na strukturze polimerów termoplastycznych z dodatkiem betuliny. Wyniki prac obejmują również sposób otrzymywania takich materiałów. Dwa rozwiązania z tego zakresu zostały objęte ochroną patentową. Tak zaprojektowane materiały mają szerokie zastosowanie przede wszystkim w medycynie i biotechnologii. Co ciekawe, mogą być też wykorzystywane jako specjalne struktury w druku przestrzennym.
Autorami wynalazków są naukowcy związani z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach: dr hab. Andrzej Swinarew, prof. UŚ i mgr Tomasz Flak, a także ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach: prof. dr hab. Stanisław Boryczka , prof. dr hab. Urszula Mazurek, dr hab. Krzysztof Jasik oraz dr Beata Rozwadowska.
|oprac. Małgorzata Kłoskowicz|
Kontakt
dr hab. Andrzej Swinarew, prof. UŚ | Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych – andrzej.swinarew@us.edu.pl