Katowice, 6 sierpnia 2018 r.
Szanowni Państwo Członkowie Społeczności Akademickiej Uniwersytetu Śląskiego,
uprzejmie informuję, że Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda podpisał ustawę z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawę z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Wejdą one w życie 1 października br. Teksty obu ustaw dostępne są na stronach internetowych Sejmu RP:
- tekst ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (pdf, 991 kB),
- tekst ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (pdf, 1 MB).
Równolegle Ministerstwo Nauk i Szkolnictwa Wyższego opublikowało projekty wielu rozporządzeń wykonawczych do tzw. „ustawy 2.0”, z których najważniejsze wydają się rozporządzenia dotyczące nowej ewaluacji jakości działalności naukowej oraz nowej klasyfikacji dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych. Są one dostępne na stronie Rządowego Centrum Legislacji: https://legislacja.rcl.gov.pl/lista?applicantId=31
Oznacza to konieczność przystosowania naszej Uczelni do zmieniającej się sytuacji prawnej. Najważniejszym zadaniem jest przygotowanie nowego Statutu Uniwersytetu Śląskiego, który, zgodnie z wymogami ustawowymi, musi zostać przyjęty przez Senat UŚ obecnej kadencji w terminie umożliwiającym jego wejście w życie 1 października 2019 r. Bardzo zależy mi na tym, aby w dyskusję o nim włączyli się członkowie naszej społeczności akademickiej.
Antycypując zmiany ustawowe, powołałem w lutym br. przy Kolegium Rektorskim specjalny Zespół ds. wdrożenia ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (ustawy 2.0), którego głównym dotychczasowym zadaniem było studiowanie kolejnych wersji projektów ustawy, analizowanie proponowanych tam rozwiązań prawnych i rozpoznawanie ich potencjalnych konsekwencji dla naszej Uczelni. Wzorem Uniwersytetu Warszawskiego, zdecydowałem się również powołać sześć zespołów roboczych ds. opracowania założeń do nowego Statutu UŚ, w zakresie: badań naukowych, kształcenia, szkół doktorskich, struktury uczelni, spraw kadrowych oraz administracji uczelni. Mają one za zadanie przygotować wstępne pomysły możliwych rozwiązań, które staną się przedmiotem dyskusji na szerokim forum społeczności akademickiej. Ich praca powinna zakończyć się wczesną jesienią. W dalszej kolejności planujemy organizację otwartych spotkań (wstępnie czterech – po jednym w każdym z miast uniwersyteckich), gdzie zostaną przedstawione i przedyskutowane koncepcje rozwiązań statutowych przygotowane przez wspomniane zespoły. Zakładamy, że odbędą się one w październiku i listopadzie br. i będą transmitowane na żywo za pośrednictwem telewizji internetowej UŚ. W oparciu o wyniki tej dyskusji zostanie opracowana kompleksowa koncepcja założeń do nowego Statutu, która będzie podstawą do przygotowania jego projektu przez Komisję Statutową. W trakcie prac nad tymi dokumentami przewidujemy dalsze spotkania z udziałem społeczności akademickiej. Ostateczny kształt nowego Statutu zostanie wypracowany na forum Senatu UŚ, co zapewne będzie miało miejsce w maju lub czerwcu 2019 r.
Będę zachęcał Państwa Dziekanów, aby równolegle do debaty na forum ogólnouczelnianym prowadzone były dyskusje na wydziałach. Wnioski z nich zostaną wzięte pod uwagę w pracach nad Statutem. Wszystkich Państwa zachęcam do aktywnego udziału w tej debacie, zarówno w ramach spotkań, jak i za pośrednictwem poczty elektronicznej. Na adres strategia@us.edu.pl można przesyłać swoje pomysły rozwiązań oraz uwagi do przedstawianych propozycji.
Powstaje również specjalna strona internetowa www.strategia.us.edu.pl, gdzie udostępnione zostaną najważniejsze informacje o pracach nad „ustawą 2.0” i jej aktami wykonawczymi, a która będzie systematycznie uzupełniana o materiały powstające w ramach prac nad Statutem.
Należy podkreślić, że obok nowej ustawy, ważnym czynnikiem przy wprowadzaniu zmian powinna być refleksja nad obecnym stanem Uniwersytetu i jego perspektywami na przyszłość, do której w naturalny sposób zachęcał nas niedawny jubileusz 50-lecia. Głównym celem strategicznym, jaki powinien przyświecać Uniwersytetowi, jest umocnienie pozycji naukowej, którą udało się nam osiągnąć w ostatniej ewaluacji jednostek naukowych. Siedem wydziałów otrzymało kategorię A, a pięć wydziałów kategorię B (w poprzedniej ewaluacji mieliśmy sześć ocen A i sześć B). Ta sytuacja umożliwia nam ubieganie się o środki w ramach pierwszej edycji programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. Każda z dziesięciu uczelni będących beneficjentem programu przez 6 lat otrzyma o 10% większą subwencję, co w przypadku Uniwersytetu Śląskiego dawałoby kwotę ok. 27 mln złotych rocznie. W dalszej perspektywie oznacza to jednak, że jeżeli będziemy chcieli pozostać w grupie uczelni uprawnionych do startowania w tym konkursie, każda z ewaluowanych dyscyplin naukowych w naszej Uczelni musi posiadać kategorię naukową min. B+, a co najmniej połowa z tych dyscyplin kategorię A+ lub A. Obecnie Uniwersytet Śląski znajduje się więc pomiędzy grupami uczelni badawczych i uczelni regionalnych, a to w której z tych grup znajdzie się na stałe, zadecyduje o naszej przyszłości.
Czeka nas rok ciężkiej pracy i poważnych dyskusji. Wierzę, że wspólnymi siłami wypracujemy rozwiązania, które pozwolą na wykorzystanie wszystkich szans, jakie daje nam nowa ustawa, co będzie skutkowało trwałym wzmocnieniem pozycji Uniwersytetu Śląskiego i umożliwi nam dalszy rozwój.
Z wyrazami szacunku
prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk
Rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach