Przejdź do treści

Uniwersytet Śląski w Katowicach

  • Polski
  • English
search
Logo Europejskie Miasto Nauki Katowice 2024

Śląsk, pamięć i granice | Działalność centra badawczego

12.07.2024 - 09:12 aktualizacja 01.08.2024 - 09:16
Redakcja: wc-a
Tagi: historia

| Autor: Tomek Grząślewicz |

Integracja naukowców z różnych dyscyplin, kulturowe badania nad granicami, promocja Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego na arenie międzynarodowej – to tylko niektóre z zadań, które realizuje istniejące od niedawna Śląskie Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną. Jego dyrektor prof. dr hab. Leszek Drong opowiada o zadaniach nowo powołanej jednostki. Tłumaczy też, skąd wziął się pomysł jej utworzenia.

– Pierwsza myśl pojawiła się wraz ze zmierzchem Centrum Badań nad Kulturami Mniejszymi – mówi prof. L. Drong. – Przestało istnieć w 2019 roku, w związku ze zmianą struktury organizacyjnej całej uczelni. Natomiast najważniejszym impulsem do tego, żeby takie centrum powołać, była chęć współpracy ze strony naukowców reprezentujących trzy wydziały naszej uczelni: Wydział Humanistyczny, Wydział Nauk Społecznych oraz Wydział Prawa i Administracji.

Podobnie jak większość centrów badawczych, również i Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną będzie realizować projekty badawcze finansowane ze źródeł zewnętrznych. Naukowiec z UŚ podkreśla, że kluczowe w tych działaniach będzie przekraczanie granic między dyscyplinami.

– Prawdziwą wartością we współczesnej nauce jest interdyscyplinarność – zauważa prof. L. Drong. – Mówiąc po piłkarsku: gra zespołowa, która będzie się wiązała na przykład z udziałem socjologa, politolożki, literaturoznawczyni i kulturoznawcy w jednym projekcie.

Obecność przedstawicieli różnych dyscyplin ma przyczynić się do stworzenia środowiska eksperckiego, które będzie wsparciem dla polityków i mediów zainteresowanych wnikliwą analizą tego, co się dzieje w regionie. Centrum będzie też dążyć do umiędzynarodowienia uczelni przez podpisywanie umów bilateralnych o współpracy naukowej oraz zapraszanie gości zagranicznych. W czerwcowym seminarium, które zainaugurowało działalność jednostki wziął udział dr Frank Ferguson z Ulster University.

– Dr F. Ferguson opowiadał o tym, jak jedno miasto, takie jak Belfast, może być podzielone murami – komentuje literaturoznawca z UŚ. – Na Górnym Śląsku tych ścian nie widać, ale istnieją podziały polityczne, społeczne i kulturowe, wynikające z historii regionu, z pewnego poczucia odrębności, być może odwołującej się do okresu autonomii Górnego Śląska po podziale na część niemiecką i polską w 1922 r.

Na październik zaplanowane jest seminarium z udziałem prof. Eve Patten z Trinity College Dublin, która również zajmuje się granicą irlandzką, ale z perspektywy południowej części wyspy. Trwają prace nad organizacją kolejnych spotkań, także z udziałem osób spoza środowiska akademickiego. Współpraca z ośrodkami, które zajmują się kulturowymi badaniami nad granicami (cultural border studies) wzbogaca działalność centrum o element komparatystyczny, umożliwiając nieco inne spojrzenie na odrębność i spuściznę kulturową Górnego Śląska jako regionu pamięci.

Przymiotnik „śląskie” w nazwie nie odnosi się jedynie do umocowania jednostki w strukturze Uniwersytetu Śląskiego.

– Moglibyśmy np. stworzyć transdyscyplinarny podręcznik do badań nad Śląskiem (Silesian studies) w języku angielskim. Wiele osób, m.in. Rada Języka Śląskiego robi bardzo dużo, żeby rozpropagować ideę odrębności śląskiego jako języka regionalnego, ale też Ślązaków jako społeczności regionalnej. My moglibyśmy wypełnić lukę w tym zakresie za granicą. Ilekroć opowiadałem o Górnym Śląsku na Sorbonie w Paryżu czy Dublinie, spotykało się to z naprawdę dużym zainteresowaniem – przekonuje prof. L. Drong.

Teren wokół Muzeum Śląskiego w Katowicach

Teren wokół Muzeum Śląskiego w Katowicach | Fot. Daniel z Unsplash

Seminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną. Na zdjęciu prof. dr hab. Leszek Drong i dr Frank Ferguson z Ulster University

Seminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną. Na zdjęciu od lewej: prof. dr hab. Leszek Drong i dr Frank Ferguson z Ulster University | fot. Kaja Strużyk-Wanat

Seminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną. Na zdjęciu prof. dr hab. Leszek Drong i dr Frank Ferguson z Ulster UnSeminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną | fot. Kaja Strużyk-Wanativersity

Członkowie centrum prowadzą interdyscyplinarne badania | fot. Kaja Strużyk-Wanat

Seminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną. Na zdjęciu prof. dr hab. Leszek Drong i dr Frank Ferguson z Ulster UnSeminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną | fot. Kaja Strużyk-Wanat

W centrum współpracują ze sobą naukowcy z trzech wydziałów UŚ: Wydział Humanistyczny, Wydział Nauk Społecznych oraz Wydział Prawa i Administracji | fot. Kaja Strużyk-Wanat

Seminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną. Na zdjęciu prof. dr hab. Leszek Drong i dr Frank Ferguson z Ulster UnSeminarium inaugurujące działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną | fot. Kaja Strużyk-Wanat

Uczestnicy seminarium inaugurującego działalność Śląskiego Centrum Badań nad Pamięcią Regionalną i Transgraniczną | fot. Kaja Strużyk-Wanat

return to top