30 grudnia 2023 roku zakończyła się realizacja projektu badawczo-dydaktycznego pt. „Analiza procesu kształcenia oraz badań naukowych i designu w kontekście odpowiedzi na potrzeby społeczne, ekologii oraz partnerów biznesowych z udziałem dr. Jordana Laceyego z Uniwersytetu RMIT w Melbourne (Australia)”. Dr Jordan Lacey odwiedził Uniwersytet Śląski na zaproszenie dr Małgorzaty Kądzieli oraz Zespołu Badawczego Teorii i Historii Kultury z Instytutu Nauk o Kulturze UŚ.
Dr Jordan Lacey jest praktykiem i badaczem transdyscyplinarnym, specjalizującym się w teorii dźwięku oraz tworzeniu publicznych, artystycznych instalacji dźwiękowych. W trakcie swojej kariery akademickiej dał się poznać jako innowator w zakresie projektowania miejskich krajobrazów dźwiękowych. Jego książka pt. „Sonic Rupture: a practice-led approach to urban soundscape design” (2016) wywarła znaczący pływ na myślenie i praktykę w dziedzinie projektowania miejskich krajobrazów. W drugiej książce pt. „Urban Roar: a psychophysical approach to the design of affective environments” (2022) dr Jordan Lacey rozwinął nowe, filozoficzne podejście do praktyki artystycznej, integrując teorię afektu i badania dźwięku ze „zwrotem Jungowskim” u Deleuze’a.
Naukowiec jest laureatem dwóch znaczących grantów badawczych: stypendium podoktorskiego prorektora (2016–2018) na Uniwersytecie RMIT, w ramach którego ukończył dwa projekty finansowane przez przemysł, mające na celu tworzenie miejsc dźwiękowych, a także australijskiej Nagrody Rady Naukowej DECRA (2019–2022), w ramach której rozwinął teorię i praktykę biofilnego projektowania dźwięku, badającego możliwości łączenia naturalnych dźwięków i roślin z instalacjami miejskimi. Był kuratorem wystawy „Translating Ambiance” w Yarra Sculpture Gallery (2019), projekcie z udziałem 12 artystów lokalnych i zagranicznych, testujących ideę translacji doświadczeń środowisk naturalnych na przestrzenie miejskie. Prace te stały się podstawą stałej miejskiej instalacji dźwiękowej „Sonic Gathering Place” w centrum Melbourne.
Dr Jordan Lacey jest zastępcą redaktora w „Journal of Sonic Studies”, stałym recenzentem wydawnictw akademickich Routledge, Rowman i Littlefield w Bloomsbury oraz szeregu czasopism akademickich, w tym wydawanego przez Uniwersytet Śląski „Loci Communes”.
Od 8 do 15 listopada 2023 roku dr Jordan Lacey gościł na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W czasie pobytu, wspólnie z pracownikami obu instytucji, dr Jordan Lacey uczestniczył w badaniach naukowych, których celem była wstępna weryfikacja metodologii projektowania obiektów i przestrzeni w zakresie ekologii dźwięku, w kierunku określenia istotnych dla użytkowników o specjalnych potrzebach (w tym nadwrażliwych, z dysfunkcjami kognitywnymi, ze spektrum autyzmu, ADHD, chorobami neurodegeneracyjnymi) cech środowiska dźwiękowego. Weryfikacja przygotowanych narzędzi badawczych prowadzona była ponadto w celu umożliwienia implementacji tychże przestrzeni w pozaeuropejskich kontekstach kulturowych. Metodologia weryfikowana jest na potrzeby planowanego wniosku grantowego, o zasięgu międzynarodowym, mającego na celu opracowanie projektów wdrożeniowych na potrzeby instytucji biznesowych (dr Jordan Lacey jest jednym z członków zespołu opracowującego). W związku z tym w procesie badawczym brali udział również przedstawiciele biznesu – potencjalni beneficjenci. Zaproponowano kolejne formy współpracy międzynarodowej w zakresie badań naukowych, procesu kształcenia oraz współpracy biznesowej.
Podczas konsultacji z pracownikami naukowymi oraz kadrą dydaktyczną Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej i Wydziału Humanistycznego UŚ analizowano plany zmian w programie kształcenia, związane z realizowaną w Uniwersytecie Śląskim reformą kształcenia, m.in. w zakresie wprowadzenia przedmiotów poświęconych praktykom muzycznym oraz dźwiękowym działaniom wspólnotowym, a także zagadnienia kształtowania prozdrowotnego oraz inkluzywnego środowiska dźwiękowego w przestrzeni zurbanizowanej.
Studenci obu instytucji uczestniczyli w seminarium poświęconym przygotowywanym pracom dyplomowym oraz w warsztatach, podczas których analizowano możliwości zastosowania multimediów do praktyk projektowania pejzaży dźwiękowych i gier komputerowych.
Wspólnie, z udziałem pracowników naukowych oraz studentów obu instytucji, przygotowano publikację poświęconą wyzwaniom stojącym obecnie przed szeroko pojętym projektowaniem. Praca pt. „Projektowanie: wizje, rewizje, wyzwania”, współredagowana przez dr. Jordana Laceyego, zostanie wydana przez Wydawnictwo Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej.
Część konsultacji przeznczonych dla pracowników oraz studentów instytucji uczestniczących w projekcie miała charakter zindywidualizowany i dostosowany do jednostkowych potrzeb.
16 listopada 2023 roku o godz. 13.00 odbył się wykład otwarty dr. Jordana Lacey’ego zatytułowany „A new materialist investigation of singing bowls”. Podczas wykładu badacz przedstawił dowody świadczące, że żadna z mis, o których mowa, nie ma ani dźwiękowych, ani duchowych korzeni. Zaprezentował performatywny proces badawczy, aktywujący dźwiękową materialność mis, ukazujący potencjał nowomaterialistycznych podejść do dyskursu duchowego.
Drugi wykład otwarty zatytułowany „Sonic rupture as a tool for urban placemaking”, odbył się w tym samym dniu o godz. 17.00. Podczas spotkania zaprezentowana została seria instalacji miejskich autora w kontekście transformacji pejzaży.
Projekt „Analiza procesu kształcenia oraz badań naukowych i designu w kontekście odpowiedzi na potrzeby społeczne, ekologii oraz partnerów biznesowych. Projekt we współpracy z dr. Jordanem Laceym (School of Design, RMIT Melbourne, Australia)” został sfinansowany przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię w ramach programu „Metropolitalny Fundusz Wspierania Nauki” w latach 2022–2024.
Dr Jordan Lacey z Uniwersytetu RMIT w Melbourne | fot. dr Małgorzata Kądziela