W prestiżowym czasopiśmie „Muzeológia a kultúrne dedičstvo”, wydawanym przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie, ukazał się artykuł dr. Artura Kolbiarza z Instytutu Nauk o Sztuce Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach pt. „From Świdnica to Bratislava: the sculpture of Christ the Saviour from the collection of the Slovak National Gallery”.
Publikacja, ujęta w wykazie ministerialnym za 200 punktów, dostępna jest w Repozytorium Uniwersytetu Śląskiego (RE-BUŚ): rebus.us.edu.pl.
| dr Artur Kolbiarz |
Studium omawia jedno z najznakomitszych dzieł śląskiego baroku – figurę Chrystusa Salwatora znajdującą się obecnie w zbiorach Galerii Narodowej w Bratysławie, wyrzeźbioną w 1702 roku przez świdnickiego artystę Georga Leonharda Webera (ok. 1672–1739). Rzeźba – dotychczas niemal zupełnie zapomniana i pomijana przez badaczy – wykonana została jako tzw. dzieło popisowe przez młodego mistrza, niedługo po rozpoczęciu kariery zawodowej, wchodzącego dopiero na rynek artystyczny. Z tego względu nie tylko prezentuje wyjątkowo wysoki poziom wykonania, lecz także posiada wyeksponowaną sygnaturę artysty, zapewniającą odpowiednią „autoreklamę”.
Znacząca część artykułu poświęcona została rekonstrukcji genezy formalnej, jaka znalazła się u podstaw opracowania pomysłu na bratysławską figurę. Wskazuje zarówno antyczne inspiracje, znane artyście za pośrednictwem nowożytnych grafik, jak i wpływ rzeźbiarzy miejscowych, szczególnie Johanna Riedla, jezuity wykształconego m.in. w Lyonie i Paryżu. W przypadku bratysławskiej figury udało się także odnaleźć (w zbiorach Muzeum Śląskiego w Opawie) wymodelowany w terakocie niewielki szkic, tzw. bozzetto, ukazujący wstępną koncepcję artystyczną, uwiecznioną przez Webera przed wykonaniem rzeźby Salwatora w pełnej skali. Zachowanie do naszych czasów zarówno szkicu, jak i ostatecznej realizacji należy do rzadkości w skali nowożytnej rzeźby na Śląsku.
W dalszej części artykułu ukazany został również liczny zbiór późniejszych prac pochodzących z warsztatu Webera lub rzeźbiarzy z jego kręgu, twórczo rozwijających koncepcje zawarte w figurze z bratysławskiej galerii. Rekonstrukcja zarówno genezy formalnej rzeźby Salwatora, jak i jej wpływu na sztukę regionu, obejmująca m.in. dzieła przechowywane w galeriach i muzeach na Słowacji, w Czechach i w Polsce – poza znaczeniem czysto naukowym – może stanowić znakomity pretekst dla międzynarodowych projektów wystawienniczych. Dzieła omówione w artykule potencjalnie mogą stać się ozdobą niejednej wystawy, poświęconej nadal modnym zagadnieniom kreacji artystycznej.
Dr Artur Kolbiarz z Instytutu Nauk o Sztuce Uniwersytetu Śląskiego | fot. archiwum dr. A. Kolbiarza