20 lipca 2022 roku wyruszyła 58. wyprawa polarna Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen (Svalbard). Czteroosobowy zespół w składzie: dr Michał Ciepły, prof. dr hab. Jacek Jania, mgr Aleksandra Osika i mgr Dawid Saferna będzie kontynuował wieloletni monitoring zanikania lodowców w rejonie Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie pod wpływem intensywnego ocieplania klimatu Arktyki. Naukowcy będą także realizowali badania nad rekonstrukcją zasięgu lodowców w ciepłych okresach niedawnej przeszłości (w okresie holocenu – ostatnie ponad 11 tys. lat). Wyniki tego projektu, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w programie PRELUDIUM 20, pozwolą lepiej prognozować skutki ocieplania południowego Spitsbergenu. Projektem kieruje mgr Aleksandra Osika, doktorantka Międzynarodowej Środowiskowej Szkoły Doktorskiej przy Centrum Studiów Polarnych w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, której asystuje mgr Dawid Saferna.
Dr Michał Ciepły i prof. Jacek Jania specjalizują się w problematyce lodowców uchodzących do morza, które są szczególnie wrażliwe na zmiany klimatu. Badają m.in. procesy „cielenia” lodowców (odrywania się gór lodowych). Zespół podejmuje nowe zagadnienie ewolucji takich lodowców z „morskich” w kończące się na lądzie. Prace te są dofinansowane w ramach konkursu „Widzialność centrów badawczych” Inicjatywy Doskonałości Badawczej oraz z Małych Projektów 2022 Instytutu Nauk o Ziemi.
Szczególnie ważnym zadaniem wyprawy są rekonesansowe badania i spotkania z przedstawicielami instytucji norweskich na Svalbardzie w celu przygotowania przyszłorocznych międzynarodowych warsztatów terenowych, realizowanych w ramach projektu „Interdisciplinary Polar Studies (IPS-2023) Modular Meeting: Arctic Amplification-Glaciers-Environment”. Przedsięwzięcie jest prowadzone z programu „Doskonała nauka” Ministerstwa Edukacji i Nauki (DNK/SP/513817/2021) pod kierunkiem dr Elżbiety Łepkowskiej.
Wyprawę na Spitsbergen zorganizowało Centrum Studiów Polarnych, a kieruje nią prof. Jacek Jania, który w tym roku będzie obchodził 50-lecie rozpoczęcia swoich badań w Arktyce. Kolejna wyprawa polarna Uniwersytetu Śląskiego na Spitsbergen wyruszy jesienią 2022 roku w celu kontynuowania monitoringu zmian środowiska polarnego, w tym oszacowania spływu wody słodkiej do fiordu Hornsund jako nośnika metali ciężkich (dofinansowanie z Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 20).
Latem mała łódź motorowa umożliwia dotarcie z Polskiej Stacji Polarnej do odległych zakątków fiordu Hornsund. Ekipa Uniwersytetu Śląskiego w zatoce Vestre Burgerbukta. W tle wodospad „Źródła Puliny”, który wypływa z jaskini krasowej | fot. archiwum Centrum Studiów Polarnych UŚ
Skaning naziemny zasięgu czoła lodowca Paierlbreen | fot. archiwum Centrum Studiów Polarnych UŚ