Naukowcy zrzeszeni w Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych (OPMiM) przeprowadzili badania dotyczące m.in. wiedzy na temat funkcjonowania obszaru metropolitalnego w samorządach należących do Górnośląskiego Związku Metropolitalnego (GZM). Sprawdzili również oczekiwania samorządów względem Obserwatorium. Jednostka została utworzona przy Uniwersytecie Śląskim, a jej nadrzędnym celem jest prowadzenie badań nad procesami metropolitalnymi zachodzącymi na terenie konurbacji górnośląskiej. Jednym z zadań realizowanych w ramach OPMiM będzie stworzenie banku wiedzy nt. procesów metropolitalnych.
Autorzy raportu badań (od lewej): dr Krzysztof Bierwiaczonek, dr Agata Zygmunt,
dr hab. Tomasz Nawrocki oraz dr hab. Robert Pyka (przewodniczący komitetu sterującego, przewodniczący ds. badań OPMiM)
Badania zostały przeprowadzone techniką ankietową wśród radnych trzynastu miast należących do GZM. Socjologowie otrzymali ponad 100 wypełnionych kwestionariuszy, przeprowadzili również wywiady swobodne z prezydentami miast. – W naszych badaniach pytaliśmy zarówno radnych, jak i prezydentów miast GZM czy posiadają wiedzę na temat istnienia badań, ekspertyz i innych materiałów diagnozujących stan i potrzeby obszaru metropolitalnego. Okazało się, że wiedza na ten temat jest niewielka. Zatem nawet jeśli takie badania są prowadzone, wciąż brakuje ogólnodostępnej platformy, na której mogłyby one być publikowane. Radni i prezydenci miast uznali, że wyniki analiz oraz ekspertyzy powinny być udostępniane na stronach internetowych poszczególnych miast oraz publikowane na łamach prasy samorządowej – mówi dr Agata Zygmunt, współautorka raportu.
W ramach badań respondenci zostali poproszeni również o ocenę swojej wiedzy na temat funkcjonowania obszaru metropolitalnego. Niektórzy prezydenci posiadają znaczną wiedzę na ten temat. Wysoki poziom wiedzy deklaruje też 17,1% radnych, natomiast pozostali posiadają, co najwyżej, wiedzę subiektywnie określaną jako średnią. Z deklaracji radnych wynika, że żaden obszar wiedzy związany z funkcjonowaniem obszaru metropolitalnego nie jest w pełni rozpoznany i dobrze znany. Uzyskane dane świadczą o tym, że istnieje potrzeba upowszechnienia wiedzy na temat problemów specyficznych dla funkcjonowania całego obszaru metropolitalnego. Należy do nich między innymi zarządzanie obszarem metropolitalnym, spójność polityk publicznych realizowanych przez poszczególne miasta, flagowe funkcje miast w konurbacji czy zagospodarowanie przestrzenne.
– Naszą odpowiedzią na te zapotrzebowania byłoby stworzenie banku eksperckiego. Mamy zamiar publikować informacje na temat procesu metropolizacji, wyjaśniać, jak przebiega i w jaki sposób będzie oddziaływał na życie mieszkańców obszaru metropolitalnego. Chcemy również pełnić rolę moderatora rozmów prowadzonych przez samorządowców na tematy związane z obszarem metropolitalnym – komentuje dr Agata Zygmunt. Jak dodaje, najczęściej badania zlecane przez władze mają wymiar lokalny, dotyczą na przykład barometru nastrojów społecznych mieszkańców konkretnego miasta. Członkom tworzącym Obserwatorium zależy, aby przepływ informacji był bardziej dynamiczny, a same badania miały wymiar ponadlokalny. – Będziemy dbać również o formę publikacji przygotowywanych przez nas raportów. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom samorządowców chcielibyśmy, aby opracowania miały charakter syntetyczny i zawierały główne wnioski wypływające z badań. Zamierzamy również udostępniać pełne raporty z badań, co pozwoli zainteresowanym na pogłębienie wiedzy na dany temat – wyjaśnia socjolog.
Część radnych i prezydentów proponowała również organizowanie cyklicznych spotkań, podczas których mogliby się zapoznać z prowadzonymi badaniami. Obserwatorium byłoby odpowiedzialne za organizację sympozjów, warsztatów czy konferencji stanowiących przestrzeń dla dynamicznej wymiany informacji i omawiania najważniejszych kwestii związanych z funkcjonowaniem obszaru metropolitalnego.
Autorzy badań prosili respondentów, aby wypowiedzieli się również na temat sposobu funkcjonowania Obserwatorium. Zdecydowana większość badanych uważa, że samorządy powinny – przynajmniej w pewnym zakresie – włączać się w działalność jednostki badawczej. Ich rola mogłaby polegać na wskazywaniu obszarów i problemów, które wymagają zdiagnozowania, a także na służeniu głosem doradczym.
Jak pokazują wyniki przeprowadzonych badań, gotowość do finansowego wspierania inicjatyw badawczych podejmowanych przez Obserwatorium jest uwarunkowana zapotrzebowaniem władz danego miasta na konkretne analizy.
Zdaniem radnych najważniejszym sposobem wykorzystania wyników badań Obserwatorium byłoby określenie priorytetów polityki prowadzonej przez miasto, natomiast w pierwszej kolejności powinny zostać przeprowadzone analizy rynku pracy oraz tematów dotyczących komunikacji publicznej i transportu. Ważne jest również, aby realizowane przez Obserwatorium przedsięwzięcia badawcze obejmowały nie tylko problemy dotyczące poszczególnych miast, ale także te, które zachodzą w obrębie obszaru metropolitalnego, tj. między miastami tworzącymi konurbację.
Naukowcy w ramach przeprowadzonych badań zapytali respondentów również o możliwe formy współpracy z Uniwersytetem Śląskim. Zarówno radni, jak i prezydenci miast, którzy wzięli udział w badaniu, deklarują otwartość na współpracę z uczelnią poprzez przygotowywanie wspólnych projektów, działań promocyjnych, działalności ekspercko-badawczej oraz wspólnego pozyskiwania inwestorów.
Autorami raportu badań są: dr Krzysztof Bierwiaczonek, dr hab. Tomasz Nawrocki, dr hab. Robert Pyka (przewodniczący komitetu sterującego, przewodniczący ds. badań OPMiM) oraz dr Agata Zygmunt – pracownicy Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego.
Powiązane artykuły:
→ Pierwsze badania Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych
→ Uczelnie będą współpracować w ramach Obserwatorium Procesów Miejskich i Metropolitalnych