Przed nami trzecia edycja Nagrody im. Kazimierza Kutza. Laureata poznamy 16 lutego 2023 roku, dokładnie w dniu 94. urodzin patrona nagrody. Wśród nominowanych w tym roku znaleźli się: rysowniczka Marta Frej, reżyserka Maja Kleczewska, architekt Robert Konieczny, aktorka Maja Ostaszewska i malarz Henryk Waniek.
Nagroda im. Kazimierza Kutza z jednej strony upamiętnia zmarłego w grudniu 2018 roku znakomitego, niepokornego artystę, do samego końca zaangażowanego w szeroko pojęte sprawy społeczne, lecz także honoruje nietuzinkowe postaci, które swoją postawą, działalnością i codzienną pracą w jakiś sposób przypominają Kutza. Organizatorami Nagrody są Miasto Katowice, Uniwersytet Śląski w Katowicach i Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach.
Nagrodę po raz pierwszy wręczono w 2021 roku – otrzymała ją wtedy Anna Dymna, wybitna aktorka teatralna i filmowa (także Kazimierza Kutza), od 2003 roku prezes Fundacji „Mimo wszystko”. Głównym celem prowadzonej przez Dymną Fundacji jest pomoc dorosłym osobom z niepełnosprawnością intelektualną, wspieranie ich leczenia, rehabilitacji i edukacji. Druga edycja Nagrody w 2022 roku to sukces Szczepana Twardocha, pisarza i publicysty, autora wielu bestsellerowych tytułów, m.in. „Dracha”, „Morfiny”, „Króla”, „Królestwa” i „Pokory”. Wtedy też po raz pierwszy wręczono wyróżnienie „Ambasador Śląska” – otrzymał je prof. Tadeusz Sławek, wybitny literaturoznawca, tłumacz, prozaik, rektor Uniwersytetu Śląskiego w latach 1996–2002.
Nagroda im. Kazimierza Kutza 2023 – nominowani
W tej edycji do Nagrody kapituła nominowała pięcioro artystów:
- Marta Frej jest rysowniczką, ilustratorką, malarką i autorką memów. W swojej pracy artystycznej porusza takie kwestie jak prawa kobiet i feminizm, prawa mniejszości, a także problem wykluczenia i nietolerancji. Dorastała w Częstochowie, od kilku lat związana jest z Gdynią, gdzie mieszka i prowadzi pracownię. W 2017 roku została wyróżniona nagrodą O!Lśnienia za „nadanie memom rangi artystycznego dzieła”;
- Maja Ostaszewska jest jedną z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich aktorek. Znana z ról teatralnych, filmowych i serialowych. Laureatka Paszportu „Polityki” oraz dwóch Orłów – Polskich Nagród Filmowych. Od wielu lat walczy o prawa zwierząt. Gdy w Polsce rozpoczął się kryzys uchodźczy, aktywnie włączyła się w pomoc na granicy polsko-białoruskiej. Od wybuchu wojny w Ukrainie skutecznie i z pełną determinacją działa na rzecz uchodźców z tego kraju;
- Maja Kleczewska to jedna z najznamienitszych polskich reżyserek teatralnych, rozpoznawalna i ceniona także za granicą – jej spektakle prezentowano m.in. w Seulu, Paryżu, Tbilisi czy Madrycie. Wielokrotnie nagradzana i doceniana na polskich i międzynarodowych festiwalach teatralnych (m.in. Srebrny Lew na Biennale w Wenecji). Jej dzieła budzą zainteresowanie krytyków teatralnych, a na tytuły, które zrealizowała, często trudno kupić bilety – spektakle w jej reżyserii ściągają do teatrów widzów z odległych zakątków kraju, powodują ożywione dyskusje i skłaniają do refleksji;
- Robert Konieczny jest architektem o międzynarodowej renomie. Hans Ibelings, autor prestiżowej publikacji „European Architecture since 1980”, jako jedyną polską pracownię, która wniosła wkład w rozwój architektury europejskiej, wymienił właśnie biuro prowadzone przez Roberta Koniecznego – KWK PROMES. Jest autorem słynnej Arki, w której mieszka, a także m.in. Domu Aatrialnego, Domu Kwadratowego, bloku UNIKATO i wielokrotnie nagradzanego Centrum Dialogu „Przełomy” w Szczecinie;
- Henryk Waniek jest malarzem, grafikiem, pisarzem, tłumaczem i eseistą. W centrum jego zainteresowań znajdziemy zagadnienia związane z ezoteryką, fantastyką, alchemią i magią. Urodził się w Oświęcimiu, dorastał w Katowicach, studiował w Krakowie. Dzięki stypendiom artystycznym tworzył i mieszkał między innymi w Nowym Jorku i we Florencji. Ma na koncie około 100 wystaw indywidualnych i tyle samo zbiorowych. Jego działalność literacka skupia się na szeroko pojętym Śląsku – jak w tytule jednej z książek Wańka, „od Oświęcimia do Zgorzelca”.
Nagroda im. Kazimierza Kutza – kapituła
O tym, kto w 2023 roku otrzyma Nagrodę Kutza, w styczniu zdecyduje kapituła, w której skład wchodzą: Halina Bieda, prof. dr hab. Antoni Cygan, dr hab. Krystyna Doktorowicz, prof. UŚ, prof. dr hab. Andrzej Gwóźdź, dr Jerzy Illg, Aleksandra Klich, Dariusz Kortko, prof. dr hab. Ryszard Koziołek, dr Marcin Krupa, Olgierd Łukaszewicz, Ewa Niewiadomska, dr Jacek Siebel, Edyta Sytniewska, Iwona Świętochowska-Kutz, Robert Talarczyk (przewodniczący) i Piotr Zaczkowski. Warto przypomnieć, że na samą nagrodę składa się 50 000 zł oraz statuetka autorstwa Ksawerego Kaliskiego projektu Erwina Sówki – jest to jedna z ostatnich prac artysty z Grupy Janowskiej.
Tegoroczna gala wręczenia
Nagroda im. Kazimierza Kutza zostanie wręczona 16 lutego 2023 roku podczas gali w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Wydarzenie rozpocznie się o godz. 18.00 na Dużej Scenie. Później tradycyjnie zaprezentowany zostanie spektakl „Piąta strona świata” na podstawie bestsellerowej, debiutanckiej powieści Kutza w reżyserii Roberta Talarczyka, nagrodzony m.in. Złotą Maską za spektakl roku.
Prof. Ryszard Koziołek o nagrodzie
Dzięki Nagrodzie im. Kazimierza Kutza Kapituła co roku przemierza terytoria polskiej kultury współczesnej w poszukiwaniu artysty, który niesie, najczęściej nieuświadamiane, dziedzictwo Patrona Nagrody. Szukamy wybitnego artysty, którego osoba lub dzieło, lub pospołu sprawiają, że jako społeczeństwo żyjemy ze sobą mądrzej, bardziej świadomie, skłonni do myślenia o dobru wspólnym, a nie tylko osobistym, rodzinnym czy plemiennym. Nie mają znaczenia dyscypliny i gatunki sztuk; sam Kazimierz Kutz uprawiał ich wiele. Tegoroczna lista znakomitych nazwisk dowodzi społecznego zaangażowania polskiej kultury oraz potwierdza wyjątkowość tej nagrody pośród wszystkich wyróżnień, jakimi honorujemy naszych artystów.
Członkowie kapituły Nagrody im. Kazimierza Kutza wraz z laureatami drugiej edycji | Fot. Przemysław Jendroska / Teatr Śląski w Katowicach