Przed nami szósta edycja Nagrody im. Kazimierza Kutza. Laureat zostanie ogłoszony 16 lutego 2026 roku o godz. 18.00 w Teatrze Śląskim.
Nominowani
Prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek (Wydział Humanistyczny UŚ) – należy do grona historyków, którzy trwale zmienili sposób opisywania dziejów Górnego Śląska i polsko-niemieckiego pogranicza. Jego praca naukowa konsekwentnie skupia się na losach ludzi uwikłanych w wielką historię XX wieku – przede wszystkim w wojny i powstania oraz związane z nimi wybory tożsamościowe. Jego dorobek to przykład historii uprawianej nie tylko z naukową precyzją, ale także z wyraźną świadomością jej znaczenia dla tożsamości regionu i pamięci zbiorowej.
Monika Braun – aktorka, kulturoznawczyni, pisarka. Malarstwo, rzeźbę i grafikę czyta jak inscenizację; w teatrze – artystycznym i życia codziennego – wypatruje obrazów i plastycznych performansów; pisząc, używa dramaturgii sztuk wizualnych oraz wizualności dramatów. W sztuce i w życiu poruszają ją złożoność losów i nieoczywiste motywacje ludzkich działań. Uwaga wobec nich prowadzi ją poprzez tworzone teksty, pracę ze studentami i zaangażowanie społeczne.
Krzysztof Czyżewski – poeta i praktyk idei, eseista, tłumacz, redaktor, reżyser. Współtwórca Fundacji Pogranicze i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach oraz Międzynarodowego Centrum Dialogu w Krasnogrudzie. Jest inicjatorem programów dialogu międzykulturowego w Europie Środkowej, na Kaukazie, w Azji Środkowej, Indonezji, Bhutanie, Afryce Północnej, na Bliskim Wschodzie, w Stanach Zjednoczonych i na innych pograniczach świata.
Katarzyna Sobańska i Marcel Sławiński – tworzą jeden z najbardziej znaczących i rozpoznawalnych duetów artystycznych w historii współczesnej polskiej scenografii filmowej i teatralnej. Od blisko 20 lat wspólnie pracują nad filmami, spektaklami teatralnymi, operowymi i telewizyjnymi, budując konsekwentny, autorski język wizualny oparty na precyzji plastycznej, głębokim rozumieniu dramaturgii oraz wyjątkowej wrażliwości na przestrzeń, światło i materię obrazu.
Wojciech Smarzowski – jeden z najbardziej znanych polskich reżyserów i scenarzystów, członek Polskiej i Europejskiej Akademii Filmowej. Jest laureatem licznych nagród, a jego filmy spotykają się z uznaniem krytyków, profesjonalistów i publiczności. Najnowszy film w jego reżyserii – głośny „Dom dobry” – w trzy tygodnie od premiery obejrzało blisko 2 miliony widzów, co zapewniło tytułowi pozycję niekwestionowanego lidera polskiego box office.
Nagroda
Laureat zostanie ogłoszony na uroczystej gali, która tradycyjnie odbędzie się w Teatrze Śląskim w dniu urodzin patrona Nagrody – 16 lutego 2026 roku o godz. 18.00. Ponadto kapituła poinformowała, że ponownie zdecydowano o przyznaniu honorowego tytułu „Ambasador Śląska”. Nazwisko tegorocznego laureata tego wyróżnienia jak co roku pozostanie tajemnicą do dnia wręczenia Nagrody Kutza.
Organizatorami Nagrody im. Kazimierza Kutza są Miasto Katowice, Uniwersytet Śląski w Katowicach i Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Fundatorem nagrody jest Miasto Katowice. Nagroda ma charakter finansowy: laureat Nagrody im. Kazimierza Kutza otrzymuje 50 000 zł oraz odlaną z brązu statuetkę wykonaną przez Ksawerego Kaliskiego według pomysłu wybitnego śląskiego artysty Erwina Sówki – projekt statuetki był jednym z ostatnich dzieł twórcy z Grupy Janowskiej.
Laureatami Nagrody im. Kazimierza Kutza zostali dotychczas Anna Dymna (2021), Szczepan Twardoch (2022), Maja Kleczewska (2023), Agnieszka Holland (2024) i Adam Michnik (2025). Kapituła czterokrotnie przyznała honorowy tytuł „Ambasador Śląska” – nagrodzono nim Tadeusza Sławka (2022), Jerzego Buzka (2023), Jana Olbrychta (2024) i Joannę Wnuk-Nazarową (2025).
Więcej informacji na temat bieżącej i wcześniejszych edycji znajduje się na oficjalnej stronie internetowej Nagrody.
Wypowiedzi organizatorów
Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego:
Jak pięknie pomylił się pan Kazimierz Kutz, zarzucając Ślązakom, że są dupowaci i chcą jedynie przetrwać w miotającej nimi historii. Nie miał za to wątpliwości, że o przyszłości Śląska zadecyduje edukacja, nauka i kultura. Niezliczone inicjatywy artystyczne, kulturalne i naukowe, jakie tylko w ostatnich latach dzieją się regionie, są odpowiedzią na wyzwanie rzucone nam przez Śląskiego Proroka. Nie tak dawno, z mimowolną przekorą, połączyliśmy Jego Imię z nagrodą, która raz w roku czyni z Katowic stolicę sztuki zaangażowanej. Honorujemy nią wybitnych polskich artystów, których dzieło i osoba czynią nasze wspólne życie mądrzejszym i współczującym. Przed nami kolejny finał Nagrody im. Kazimierza Kutza. Wyobrażam sobie, że gdyby siedział z nami na widowni, zawołałby w pewnej chwili, jak Johann, bohater „Perły w koronie”: – Jeronie, to jo sie pomyloł.
Marcin Krupa, prezydent Katowic:
Jednym ze sposobów podtrzymania pamięci o Kazimierzu Kutzu jest przyznawanie, w dniu kolejnej rocznicy jego urodzin, nagrody imienia tego znakomitego artysty. Przed nami już szósta edycja nagrody promującej postawy bliskie Kazimierzowi Kutzowi. To przede wszystkim działalność artystyczna połączona z głębokim zaangażowaniem społecznym i publicystycznym, pobudzająca do dyskusji, bezkompromisowa i jednocześnie tolerancyjna. Nazwiska i dokonania dotychczasowych laureatów są tego najlepszym przykładem.
Robert Talarczyk, dyrektor Teatru Śląskiego, przewodniczący kapituły Nagrody im. Kazimierza Kutza:
Przed nami szósta edycja Nagrody im. Kazimierza Kutza, która zdążyła już na stałe wpisać się w ogólnopolski kalendarz kulturalny. Dzięki niej postać Kazimierza Kutza, wybitnego reżysera, społecznika i polityka oddanego sprawom Śląska, wciąż pozostaje żywa. Idee, które nim kierowały, charakterystyczna niepokorność, zaangażowanie w sprawy społeczne, indywidualność w wyborach artystycznych i szeroko rozumiana troska o lokalność – nie tylko śląską – także w tym roku znajdują kontynuację w życiu i działalności nominowanych wybranych przez kapitułę. Kto w tym roku zostanie uhonorowany tą wyjątkową nagrodą? Przekonamy się już 16 lutego, w dniu urodzin Kazimierza Kutza, na gali w Teatrze Śląskim.
