W piątek 11 maja 2018 roku o godz. 12.00 w auli Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego (Katowice, ul. Jordana 18) rozpocznie się uroczystość wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności. W imieniu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy odznaczenia wręczy prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek. W wydarzeniu udział weźmie JM Rektor UŚ prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk. Krzyże Wolności i Solidarności zostaną pośmiertnie przyznane m.in. osobom związanym z Uniwersytetem Śląskim:
- prof. Irenie Bajerowej (1921–2010) – wybitnej badaczce historii języka polskiego, współorganizatorce katowickiej polonistyki, prorektor UŚ ds. studenckich (1981–1982), doktor honoris causa Uniwersytetu Śląskiego (2008), przewodniczącej Rady Naukowej Instytutu Języka Polskiego PAN (1988–1992), krzewicielce idei miłości do języka i ziemi ojczystej jako wartości podstawowych. Prof. Irena Bajerowa w czasie II wojny światowej pracowała w Polskim Czerwonym Krzyżu, była związana z ruchem konspiracyjnym i Związkiem Walki Zbrojnej. W sposób istotny przyczyniła się do powstania i rozwoju „Solidarności” na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego;
- prof. Augustowi Chełkowskiemu (1927–1999) – wybitnemu fizykowi, który wniósł znaczący wkład w rozwój fizyki dielektryków i fizyki ciała stałego, rektorowi Uniwersytetu Śląskiego (1981–1982), współtwórcy „Solidarności” na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ. Po wprowadzeniu stanu wojennego rektor prof. August Chełkowski i prorektor prof. Irena Bajerowa zostali internowani (był to jedyny w całym kraju przypadek internowania urzędujących władz uczelni). Angażował się w działalność Wszechnicy Górnośląskiej, był uczestnikiem strajków ostrzegawczych. Pełnił m.in. funkcje: senatora RP z listy Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” (1989–1999), członka senackiej Komisji Edukacji, wiceprzewodniczącego Komisji Gospodarki oraz marszałka Senatu (1991–1993);
- prof. Walerianowi Pańce (1941–1991) – wybitnemu profesorowi nauk prawnych specjalizującemu się w prawie rolnym oraz zagadnieniach prawnych związanych z gospodarką przestrzenną, ekspertowi m.in. w dziedzinach: organizacji terytorialnej kraju, restrukturyzacji gospodarki i ochrony środowiska regionu śląskiego. Prof. Walerian Pańko był działaczem opozycji demokratycznej w okresie PRL-u, w 1991 roku pełnił funkcję prezesa Najwyższej Izby Kontroli, w 1980 roku został członkiem „Solidarności” jako jeden z pierwszych samodzielnych pracowników naukowych Uniwersytetu Śląskiego. Aktywnie działał w związku i włączał się w prace związane z dążeniem do zmian ustrojowych w Polsce.
Krzyże Wolności i Solidarności to odznaczenie ustanowione w 2010 roku, przyznawane działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 roku do 4 czerwca 1989 roku, z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 roku do 12 grudnia 1981 roku, byli aktywnymi członkami zorganizowanych – politycznych, związkowych bądź nielegalnych – struktur opozycji antykomunistycznej lub prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności. Odznaczenie po raz pierwszy przyznano w czerwcu 2011 roku.
Lista osób odznaczonych dostępna jest na stronie: www.ipn.gov.pl.