Światowy Dzień Słuchu obchodzony jest 3 marca. To dobra okazja, by dowiedzieć się, w jaki sposób pomóc osobom z problemami słuchu.
Niepełnosprawność słuchu bardzo utrudnia normalne funkcjonowanie. Ludzie często się jej wstydzą i ukrywają, że czegoś nie słyszą. Stopniowo izolują się od społeczeństwa, wydarzeń kulturalnych, aktywności naukowej oraz zawodowej. Tak być nie musi!
Podpowiemy, co każdy członek wspólnoty akademickiej Uniwersytetu Śląskiego może zrobić, by zwiększyć dostępność dla osób z wadami słuchu.
Problemy ze słuchem dotyczą większej liczby ludzi, niż mogłoby się wydawać. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że mamy już do czynienia ze światową epidemią niedosłuchu, która spowodowana jest głównie przez wzrost hałasu, w jakim żyjemy i postępujące starzenie się społeczeństwa. Szacuje się, że do roku 2050 liczba osób z różnymi problemami ze słuchem wzrośnie do ponad 2,5 miliarda. Dysfunkcja słuchu dotknie co czwartą osobę, a co czternasta osoba dla normalnego funkcjonowania będzie korzystała ze wsparcia technologii wspomagających słuch – aparatów lub implantów słuchowych.
Co trzeba wiedzieć, by skuteczniej wspierać osoby z niedosłuchem?
Osoby z niedosłuchem mogą funkcjonować w społeczeństwie w dwojaki sposób: jako osoby Głuche (pisane dużą literą, bo sami uważają się za mniejszość kulturową i językową), czyli komunikujące się w języku migowym lub jako osoby słabosłyszące – komunikujące się w języku polskim, ale potrzebujące wsparcia technologii. Głusi zwykle urodzili się z niedosłuchem, a osoby słabosłyszące straciły słuch na którymś etapie swojego życia, dlatego język polski jest im znany. Dobranie odpowiednich form wsparcia wymaga poznania preferencji komunikacyjnych osoby z niepełnosprawnością słuchu.
Jak wspierać dostępność dla Głuchych
Jeśli jesteś pracownikiem uczelni, pamiętaj, że student komunikujący się w języku migowym ma prawo do tłumacza języka migowego. Zapytaj o dostępność tego typu usług w Centrum Obsługi Studentów mieszczącym się w rektoracie UŚ (Bankowa 12). Na razie korzystamy ze wsparcia tłumaczy zewnętrznych i trzeba ich zamawiać z wyprzedzeniem, ale już wkrótce będą dostępni tłumacze w administracji uczelnianej.
Organizując wydarzenia naukowe i kulturalne, warto pomyśleć o zaangażowaniu tłumacza języka migowego. Zwiększamy w ten sposób dostępność.
Czy wiesz, że?
Na Uniwersytecie Śląskim działa „Niemy” Chór? To bardzo cenna inicjatywa, która przyczynia się do zmniejszenia wykluczenia społecznego osób komunikujących się wyłącznie w języku migowym.
Osoby słabosłyszące na uczelni
Stanowią większość w grupie osób z niepełnosprawnością słuchową i na pewno się z nimi spotkałeś. Często ukrywają swój niedosłuch i dlatego trudno ich wyłapać i skutecznie im pomóc. Ważne, by być uważnym na problemy tych, którzy mogą nie słyszeć i dyskretnie je wspierać w procesie komunikacji.
- Jeśli obsługujesz administracyjnie słabosłyszącego studenta zadbaj o czystość komunikacji – mów wolno, wyraźnie, weryfikuj pytaniami zamkniętymi, czy zostałeś zrozumiały. Staraj się obsługiwać osoby z niedosłuchem, ograniczając hałasy otoczenia. Warto przejść do pustego gabinetu, zamknąć okno, ograniczając dźwięki dobiegające z zewnątrz, wyłączyć radio itp.
- Jeśli uczysz osoby z niedosłuchem lub współpracujesz z nimi w projektach naukowych, bądź cierpliwy i uważny. Zadbaj, by treści wypowiadane głosowo dostępne były również w formie pisanej – notatki, prezentacje. Na konferencjach naukowych lub seminariach można zamówić usługi napisów na żywo – wtedy wszystko, co mówią prowadzący wyświetla się na ekranie lub urządzeniach mobilnych osób, które potrzebują takiego wsparcia.
- W czasie egzaminów ustnych lub zajęć dyskusyjnych daj osobie słabosłyszącej więcej czasu na odpowiedź i pamiętaj, że niedosłuch wymaga ogromnego wysiłku, by zrozumieć werbalne komunikaty. Nie myśl, że opóźnienie w odpowiedzi wynika z ograniczenia inteligencji. Ono wynika z trudności w usłyszeniu i przetworzeniu przez mózg komunikatów werbalnych.
- Zadbaj o dobre technologie przekazywania dźwięku – na zajęciach zdalnych mów zawsze do mikrofonu ustawionego blisko ust, na zajęciach stacjonarnych korzystaj z nagłośnienia i sprzętów wspomagających przekaz dźwięku (np. systemy FM i pętle indukcyjne). O dostępność tych technologii można zapytać Annę Nawrot – koordynatora dostępności na Uniwersytecie Śląskim (e-mail: nawrot@us.edu.pl, nr tel. 32 359 1910).
- Tworząc filmy, uzupełniaj ścieżkę dźwiękową o napisy. Do tego zobowiązuje nas ustawa o dostępności cyfrowej z dnia 4 kwietnia 2019 roku.
W celu pogłębienia świadomości na temat dostępności dla osób słabosłyszących zapraszamy do obejrzenia w serwisie YouTube wykładów nagranych w ramach kampanii społecznej „Świadomy UŚ. Otwartość”.
Na wykładzie „Dostępność dla osób słabosłyszących” nagranym 1 marca 2022 roku Lidia Smolarek Best opowiada o technologiach wspierających osoby słabosłyszące.
Z kolei 22 lutego 2022 roku Krzysztof Wostal podczas wykładu „Dostępność dla osób głuchoniewidomych” mówił o dostępności dla osób z jednoczesnym uszkodzeniem wzroku i słuchu.
