Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego otrzymała dofinansowanie ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki na realizację projektu pt. „Ochrona i zabezpieczenie zabytkowego księgozbioru Zofii i Zygmunta Żuławskich ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego”. Umowa dotycząca inicjatywy została podpisana 13 grudnia 2021 roku. Projekt, który będzie realizowany do 2023 roku, uzyskał dofinansowanie w wysokości 174 004 zł w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki”.
Celem przedsięwzięcia jest kompleksowe zabezpieczenie zagrożonego kwasową degradacją zabytkowego księgozbioru. Kolekcja Zofii i Zygmunta Żuławskich liczy blisko 1700 woluminów książek, natomiast projektem objęto niemal 1500 woluminów z lat 1801–1950.
W skład kolekcji książek wchodzą przede wszystkim polonika, dzieła ważne dla literatury, historii i kultury polskiej, w tym pierwsze wydania m.in. dzieł Adama Mickiewicza, a także edycje bibliofilskie. Walory księgozbioru podnoszą XIX-wieczne oprawy ze złoceniami na grzbietach oraz oprawy z I poł. XX wieku (część z nich powstało w cenionej krakowskiej pracowni Roberta Jahody). Zbiór stanowi piękny przykład prywatnej kolekcji oraz niezwykłe świadectwo epoki, w której żyli jego właściciele.
Koncepcja projektu została tak pomyślana, aby połączyć doświadczenie i potencjał pracowników biblioteki, współpracujących z fachowcami z zakresu zabezpieczania zbiorów i konserwacji, z działaniami prowadzonymi poza biblioteką w wyspecjalizowanych pracowniach.
Do kluczowych zadań przedsięwzięcia należą: analiza stanu zachowania dzieł, odkwaszanie ksiąg oraz prace renowatorsko-konserwatorskie. Istotnym rezultatem będzie opracowanie strategii wieloletniego planu ochrony zbioru.
Realizacja projektu umożliwi kompleksowe podejście do kolekcji uwzględniające całe spektrum działań dążących do optymalnego zabezpieczenia ksiąg dla przyszłych pokoleń użytkowników i badaczy.
Zabytkowy księgozbiór Zofii i Zygmunta Żuławskich | fot. Marzena Smyłła