Od 19 do 21 października 2017 roku w Ustroniu odbywa ć się będzie konferencja naukowa pt. „Dlaczego tłumaczymy? Praktyka, teoria i metateoria przekładu”, której organizatorem jest Zakład Teorii Literatury i Translacji Instytutu Filologii Słowiańskiej.
Wydarzenie będzie okazją do spotkania filologów różnych specjalności, praktyków, krytyków, teoretyków translacji próbujących odpowiedzieć na pytanie „dlaczego tłumaczymy?”. Problem celowości przekładu jest bowiem fundamentalny zarówno dla naukowej refleksji nad przekładem, jak i dla podejmowania wysiłku translatorskiego przez poszczególnych tłumaczy. Ze względu na zasadnicze przyczyny istnienia zjawiska przekładu, uczestnicy konferencji będą mogli skoncentrować uwagę na jego aspektach:
- komunikacyjnym: m. in. na intersubiektywności i intertekstowości w perspektywie międzyludzkiej i międzykulturowej;
- poznawczym: przekład odkrywa nieznane (lub słabo znane) obszary rzeczywistości, przeżywania, doznawania, myślenia i wyobraźni, będąc jednocześnie przedstawieniem z przedstawienia, konceptualizacją z konceptualizacji;
- kształcącym w zakresie języka i postrzegania świata na drodze transgresji i transwersji;
- estetycznym: ujawnia nieznane w kulturze rodzimej sposoby ekspresji doznań i emocji, dostarczając nowych przeżyć estetycznych, źródeł przyjemności czytelniczej; często przekład rozpoczyna nowe kierunki i nurty literackie (por. awangardowość);
- pragmatycznym w podwójnym znaczeniu: odpowiedzi na potrzeby kultury rodzimej oraz umacniania dominacji bądź podległości.
Wśród poruszanych zagadnień znaleźć się może także rozwój i przemiany w teoriach przekładu, w zakresie, w jakim koncentrują się one na kwestii celowości przekładu: od teorii skopos K. Reiss po translation studies i koncepcje będące efektem zwrotu kulturowego w przekładoznawstwie, zainteresowania kategoriami antropologicznymi, literaturoznawczymi, wpływem ideologii i władzy na przekład, a także będące wynikiem inspiracji filozoficznych, dzięki którym można odpowiedzieć na pytania typu: Jakie miejsce zajmuje przekład na literackiej mapie docelowej (peryferie czy centrum)? Czy przekład jest zagarnięciem/wchłonięciem obcej kultury, czy też formą porozumienia międzykulturowego? Jak postrzegają przekład filozofowie?