fot. Kenny Eliason | Unsplash
W związku z coraz częstszym wykorzystywaniem zarówno przez studentów, jak i dydaktyków oraz naukowców, narzędzi opartych na algorytmach i tzw. sztucznej inteligencji oraz wieloma pytaniami środowiska akademickiego w tym zakresie, zespół naukowców ze Śląskiego Centrum Inżynierii Prawa, Technologii i Kompetencji Cyfrowych CYBER SCIENCE przygotował rekomendacje w zakresie generatorów treści, które przesyłam poniżej.
Rekomendacje dla studentów, doktorantów pracowników dydaktycznych, dydaktyczno-badawczych i badawczych w związku z wykorzystywaniem algorytmów, tzw. AI oraz innych, typu ChatGPT i podobnych.
Na potrzeby niniejszych rekomendacji przyjmuje się definicję „generatorów treści” typu ChatGPT jako aplikację, która jest w stanie, po zadaniu jej odpowiednich kryteriów, samodzielnie wygenerować treść w formie tekstu, obrazu lub inną treść, która może sprawiać wrażenie stworzonej przez człowieka.
- Uczelnie gwarantują otwartość naukową, ale także dydaktyczną na nowoczesne narzędzia informatyczne. Swoboda w korzystaniu z różnych narzędzi informatycznych, w tym takich jak generatory treści wpisuje się w otwartość naukową nauki i dydaktyki.
- Uczelnie zalecają krytyczne podejście do źródeł internetowych, a także wiedzy pozyskanej z generatorów treści z niezweryfikowanych baz wiedzy, wykorzystywanych w procesie badawczym oraz dydaktycznym. Konieczne jest doskonalenie wśród badaczy, dydaktyków, studentów i doktorantów umiejętności samodzielnego, krytycznego myślenia oraz weryfikacji źródeł informacji.
- Wykorzystanie generatorów treści w pracy badawczej oraz dydaktycznej wymaga konieczności wskazania ich wykorzystania, w sposób wyraźnie odróżniający samodzielność badań i transparentne wykorzystanie technologii, z powołaniem się na źródła pozyskania wiedzy oraz wyników pozyskanych z generatorów treści.
- Korzystanie z narzędzi informatycznych, algorytmów oraz generatorów treści wymaga poszanowania zasad etycznych, ale także praw autorskich i innych obowiązujących praw.
- Uczelnie wskazują na konieczność krytycznego podejścia do wyników uzyskanych przez generatory treści oraz uwzględniania ryzyka stronniczości wyników, podatności na wadliwość źródeł, błędy w generowanych odpowiedziach. Osoba wykorzystująca generatory treści ponosi osobiście odpowiedzialność za dane opublikowane, a wcześniej wygenerowane przez generator.
- W pracy badawczej oraz dydaktycznej propaguje się różnorodność źródeł i treści.
- Treść wygenerowana przez generatory treści, niezależnie czy jest to tekst, algorytm, oprogramowanie, czy obraz bądź muzyka, nie uznaje się za autorstwo studenta, doktoranta, pracownika naukowego itd., który użył tego narzędzia. Dla poprawności naukowej czy dydaktycznej należy podawać źródło ich wygenerowania.
- W tworzeniu testów, egzaminów oraz form zaliczenia przedmiotu należy uwzględnić możliwość wykorzystywania przez studentów generatorów treści, a co za tym idzie konieczność kształtowania testów, egzaminów itp. w sposób umożliwiający weryfikację rzeczywistej wiedzy studentów.
- Propaguje się wykorzystywanie detektorów treści tworzonych przez generatory treści i innych tego typu narzędzi do weryfikacji prac przedłożonych przez studentów, w tym zaliczeniowych oraz dyplomowych oraz losowe wybieranie prac do weryfikacji.
- Konieczne jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji studentów, doktorantów oraz pracowników naukowych lub dydaktycznych w zakresie wykorzystywania generatorów treści z krytycznym uwzględnieniem rezultatów ich wykorzystania.
- Konieczne jest propagowanie wiedzy o narzędziach typu generator treści oraz zasad etycznych i prawnych ich wykorzystania w procesie naukowym, dydaktycznym.
- Konieczne jest przeciwdziałanie nadużyciom wykorzystania w pracy naukowej, dydaktycznej, czy też w zakresie zaliczania wiedzy przez studentów, narzędzi typu generator treści w sposób sprzeczny z przepisami prawa, przepisami wewnętrznymi uczelni oaz zasadami etycznymi oraz niniejszymi wytycznymi.
W skład zespołu, który opracował powyższą rekomendację wchodzą naukowcy z NASK, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach oraz Politechniki Śląskiej.