INICJATYWA DOSKONAŁOŚCI BADAWCZEJ
POWRÓT DO MOBILNOŚCI
Cykl „Powrót do mobilności”
to relacje z wypraw badawczych
laureatów konkursu „Mobilność kadry”
dr hab. Łukasz Pawlik, prof. UŚ
Staż badawczy w Czechach oraz na Uniwersytecie Kolorado w Denver
Program „Mobilność kadry” wspierający krótkie staże badawcze pozwolił mi na spędzenie trzech miesięcy w Czechach – w Instytucie Ekologii Lasu w Brnie. Pobyt umożliwił mi zacieśnienie współpracy z grupą badawczą kierowaną przez dr. Pavla Šamonila, który od wielu lat analizuje procesy naturalne zachodzące w jednych z najlepiej zachowanych i najdłużej chronionych ekosystemów leśnych Europy: rezerwatach Razula, Žofin i Boubin.
Badania terenowe prowadziłem w rezerwacie Boubin, leżącym w obrębie Gór Szumawa, w południowo-zachodniej części Czech. Prace polegały na kartowaniu geomorfologicznym, a następnie stworzeniu mapy procesów powierzchniowych zachodzących na stoku zalesionym, w minimalnym stopniu przekształconym przez człowieka. Innym zagadnieniem realizowanym w trakcie pobytu była interpretacja danych geofizycznych i opracowanie artykułu naukowego.
Pobyt w Czechach był dla mnie nie tylko doświadczeniem naukowym, lecz również społeczno-kulturowym. Miałem możliwość z bardzo bliska, w zwykłej codzienności, przyjrzeć się, jak Czesi spędzają wolny czas, co ich absorbuje i jakie mają poglądy na szereg spraw dotyczących ich kraju, Europy i świata. W trakcie pobytu miałem także okazję zwiedzić najpiękniejsze jaskinie Morawskiego Krasu, m.in. słynną Jaskinię Punkevní, której część zwiedza się na łódce, płynąc podziemną rzeką.
W 2019 roku spędziłem cztery miesiące w Stanach Zjednoczonych w ramach stażu finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej. Stypendium przyznane zostało w programie im. Bekkera, a jednostką goszczącą był Instytut Biologii Uniwersytetu Kolorado w Denver. Pobyt pozwolił mi na rozwinięcie ścisłej współpracy z dr. Brianem Bumą, której wynikiem dotychczas są dwa opublikowane artykuły naukowe, jedno wystąpienie konferencyjne oraz współpraca w ramach grantu Opus Narodowego Centrum Nauki.
W trakcie pobytu zebrałem bogaty materiał badawczy w postaci rdzeni z przyrostami rocznymi drzew z obszaru osuwiskowego z masywu Colorado Front Range. Głównym celem badań jest określenie aktywności procesów powierzchniowych, takich jak obrywy skalne i osuwiska. Mimo wielu zadań związanych z pracami terenowymi miałem również możliwość poznania miejsc o szczególnych walorach przyrodniczych: parków narodowych i rezerwatów przyrody. Parki narodowe umożliwiają obcowanie nie tylko z przyrodą nieożywioną. Pod tym względem na pewno szczególne miejsce zajmuje Park Narodowy Yellowstone, gdzie pokaźnych rozmiarów bizony są dosłownie na wyciągnięcie ręki. Z kolei Park Narodowy Arches oszałamia posągowymi formami rzeźby, takimi jak spektakularne łuki skalne lub skamieniałe wydmy. Zupełnym ewenementem na mapie stanu Utah jest również Park Stanowy Dead Horse Point, gdzie z platformy widokowej, z wysokości 600 metrów, można podziwiać dolinę rzeki Colorado wcinającą się w podłoże piaskowcowe.
Pobyt w Stanach Zjednoczonych został również ubarwiony spotkaniami z różnymi ludźmi, począwszy od Amerykanów, których przodkowie wyemigrowali z krajów Europy pod koniec XIX lub na początku XX wieku, poprzez Meksykanów, Haitańczyków i Polaków, którzy znaleźli tu swoją drugą ojczyznę nie tak dawno temu, aż po stażystów, również z naszego kraju, zdobywających nowe doświadczenia na krótszych lub dłuższych pobytach naukowych w Denver i Boulder.
Jeden z łuków skalnych, symbol parku – Delicate Arch – w Parku Narodowym Arches | fot. prof. Łukasz Pawlik
