Uniwersytet Śląski w Katowicach

Przyjęty cel strategiczny, jakim jest przekształcanie Uniwersytetu Śląskiego w uczelnię badawczą, nadaje kierunek zmianom, które dotyczą każdego z sześciu obszarów funkcjonowania uczelni.

Te obszary to: kadra, nauka, kształcenie, infrastruktura, współpraca z otoczeniem oraz widzialność.

Kadrę Uniwersytetu Śląskiego, zgodnie z zapisami nowego Statutu UŚ, tworzą nauczyciele akademiccy oraz pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi.

Nauczyciele akademiccy są zatrudniani w grupach pracowników badawczych, badawczo-dydaktycznych oraz dydaktycznych, natomiast grupę NNA stanowią pracownicy: administracyjni; biblioteczni oraz pracownicy dokumentacji i informacji naukowej; badawczo-techniczni i inżynieryjno-techniczni; pracownicy wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego, a także pracownicy obsługi (źródło: Statut Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, s. 33–34).

Zarówno nauczyciele akademiccy, jak i kadra szeroko rozumianego wsparcia, zobowiązani są do inicjowania i włączania się w działania służące osiągnięciu celu strategicznego. Z kolei uczelnia realizuje przedsięwzięcia, które mają wspierać wszystkie obszary strategiczne, w tym kadrę, w dążeniu do umacniania pozycji badawczej.

Zmiany wynikające z konieczności przystosowania Uniwersytetu Śląskiego do nowej rzeczywistości prawnej objęły nie tylko najważniejsze dokumenty, takie jak Statut UŚ czy strategię rozwoju uczelni, lecz również regulamin pracy oraz zasady pierwszej oceny okresowej nauczycieli akademickich. Podjęte działania służą dostosowaniu uniwersytetu do nowego modelu funkcjonowania i oceny jakości działalności naukowej na polskich uczelniach, opierającego się na ewaluacji poszczególnych dyscyplin naukowych.

W związku z tym wśród działań strategicznych wspierających obszar kadry znalazły się te, które przekładają się na indywidualne osiągnięcia pracowników, tj. modyfikacja systemu rekrutacji nauczycieli akademickich oraz pracowników administracyjnych i technicznych, rozwijanie programu rozwoju pracowników czy upowszechnianie wiedzy na temat kierunku rozwoju Uniwersytetu Śląskiego, tak ważne z perspektywy proponowanych i wprowadzanych zmian (źródło: Strategia rozwoju Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, s. 16).

Podejmowane działania mają służyć rozwijaniu polityki personalnej Uniwersytetu Śląskiego oraz kształtować określoną kulturę pracy w duchu wartości HR Excellence in Research.

źródło: www.gu.us.edu.pl

We wrześniu 2019 roku Uniwersytet Śląski w Katowicach uzyskał pozytywną odpowiedź od zespołu ekspertów Euraxess Rights Team w zakresie przyjęcia wewnętrznej oceny (Interim Assessment) i zrewidowanego planu działania na lata 2019–2021. Oznacza to, że Komisja Europejska zaakceptowała kierunek dotychczasowych działań zapewniających wdrożenie strategii HRS4R.

Przeprowadzenie oceny wewnętrznej oraz opracowanie nowego planu działania to kolejne zobowiązania uczelni wynikające z deklaracji poparcia zasad Karty Naukowca i Kodeksu postępowania podczas rekrutacji naukowców złożonej przez UŚ w 2016 roku. Karta i Kodeks są jednymi z podstawowych dokumentów europejskiej strategii na rzecz zwiększania atrakcyjności warunków pracy i rozwoju kariery naukowców w Europie. Przyznanie wyróżnienia HR Excellence in Research może przyczynić się do podniesienia poziomu atrakcyjności zatrudnienia na uczelni, która stwarza przyjazne środowisko pracy naukowej i respektuje transparentne zasady przy rekrutacji pracowników. Uzyskane wyróżnienie przekłada się także na premiowanie uczelni w międzynarodowych konkursach grantowych KE oraz krajowych konkursach NCN i NCBiR.

Za koordynowanie działań związanych z wdrożeniem strategii HRS4R odpowiada Dział HR i Komunikacji z Pracownikami.

Opracowanie: Dział HR i Komunikacji z Pracownikami UŚ

13 września 2019 roku w Biuletynie Informacji Publicznej Uniwersytetu Śląskiego zostało opublikowane zarządzenie nr 117 Rektora UŚ w sprawie wprowadzenia Regulaminu pracy Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Regulamin pracy określa organizację i porządek w procesie pracy w uniwersytecie oraz związane z tym prawa i obowiązki zarówno pracodawcy, jak i pracowników. Poszczególne rozdziały dokumentu dotyczą m.in.:

• obowiązków pracodawcy,
• obowiązków pracownika,
• systemów i rozkładów czasu pracy ustalonych dla poszczególnych grup pracowniczych oraz przyjętych okresów rozliczeniowych,
• zasad usprawiedliwiania nieobecności i spóźnień w pracy,
• zasad udzielania urlopów wypoczynkowych i urlopów bezpłatnych,
• zasad udzielania urlopów naukowych, zagranicznych urlopów szkoleniowych i urlopów dla poratowania zdrowia,
• warunków wypłaty wynagrodzenia za pracę,
• przepisów porządkowych i odpowiedzialności porządkowej pracowników,
• zasad stosowania monitoringu w miejscu pracy,
• zasad ochrony pracy kobiet i pracowników młodocianych.

Regulamin obowiązuje wszystkich pracowników bez względu na zajmowane stanowisko oraz podstawę nawiązania stosunku pracy. Większość zapisów regulaminowych wchodzi w życie 1 października 2019 roku.

Źródło: www.bip.us.edu.pl.

Ocena okresowa stanowi jedno z podstawowych narzędzi realizowania uprawnień pracodawcy w zakresie weryfikowania poziomu wypełniania obowiązków przez pracowników.

Zapisy nowego statutu śląskiej Alma Mater, przyjętego przez Senat Uniwersytetu Śląskiego 28 maja 2019 roku, jednoznacznie wskazują, że ocena dotyczy pracowników wszystkich grup.

W przypadku nauczycieli akademickich we wrześniu 2019 roku została zakończona ocena okresowa przeprowadzona na starych zasadach. Ramy nowej oceny okresowej nauczycieli akademickich wyznacza Ustawa 2.0, a w kwestii szczegółów ustawa odsyła do statutów uczelni i innych uregulowań wewnętrznych. Takie odesłanie stanowi wyraz uznania autonomii szkół wyższych. Obserwacja praktyki polskich uczelni pokazuje, że zaplanowanie optymalnego systemu oceny okresowej nie jest proste. Chodzi bowiem o stworzenie takiego systemu, który z jednej strony zapewnia zrównoważony rozwój pracowników nauki i tworzy pozytywny klimat wokół oceny, a z drugiej umożliwi kontrolę poziomu zaangażowania nauczycieli akademickich w realizację zadań badawczych, dydaktycznych i organizacyjnych na rzecz uczelni.

Obowiązująca od 1 października 2018 roku Ustawa 2.0 wprowadza niewielkie zmiany w stosunku do poprzednich regulacji. Zgodnie z art. 128 ust. 1 nauczyciele akademiccy podlegają ocenie okresowej, w szczególności w zakresie wykonywania obowiązków (art. 115):

dydaktycznych – związanych z kształceniem i wychowywaniem studentów oraz uczestniczeniu w kształceniu doktorantów,

• badawczych – związanych z prowadzeniem działalności naukowej,
• organizacyjnych – związanych z wykonywaniem prac na rzecz uczelni,
• w zakresie uczenia się – stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Ocena okresowa dokonywana jest nie rzadziej niż raz na cztery lata (art. 128 ust. 2), a jej kryteria i tryb przeprowadzenia w poszczególnych grupach pracowników i rodzajach stanowisk określa rektor po zasięgnięciu opinii Senatu, związków zawodowych, samorządów studenckich i doktorantów.

Najistotniejsza zmiana pod rządami nowej ustawy dotyczy kryteriów oceny. Zgodnie z art. 128 ust. 3 in fine kryteria nie mogą dotyczyć obowiązku uzyskania stopnia doktora, stopnia doktora habilitowanego lub tytułu profesora.

Ustawa 2.0 określa, że wynik oceny może być pozytywny lub negatywny, co różni się od zapisów poprzedniej ustawy, która przewidywała także ocenę warunkowo-pozytywną.

W Uniwersytecie Śląskim w Katowicach ocena okresowa nauczycieli akademickich będzie dokonywana przez ogólnouczelnianą komisję oceniającą co 2 lata lub na wniosek rektora. Proces będzie przebiegał w dwóch etapach. W przypadku negatywnego wyniku oceny okresowej następna ocena dokonywana jest nie wcześniej niż 12 miesięcy od zakończenia poprzedniej, chyba że rektor podejmie decyzję o rozwiązaniu stosunku pracy. Pracownikowi przysługuje prawo odwołania się od negatywnej oceny do rektora.

Przy dokonywaniu oceny okresowej nauczycieli akademickich uwzględniony zostanie stopień, w jakim ich działania dotyczące wypełniania obowiązków badawczych i organizacyjnych przyczyniły się do realizacji strategii. W zakresie wykonywania obowiązków dydaktycznych, komisja weźmie również pod uwagę wynik ewaluacji działalności dydaktycznej dokonywanej przez studentów i doktorantów.

Z kolei pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi będą podlegali ocenie bieżącej dokonywanej przez bezpośrednich przełożonych, co zostało wskazane zarówno w Statucie UŚ, jak i w projekcie nowego regulaminu organizacyjnego uczelni.

Opracowanie: Dział HR i Komunikacji z Pracownikami UŚ