Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach będą realizować badania na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) podczas misji z udziałem polskich astronautów. Kontrakt został podpisany pomiędzy uczelnią a Europejską Agencją Kosmiczną (ESA).
Eksperci z UŚ wezmą udział w dwóch eksperymentach, które prowadzone są w ramach Polskiej Misji na ISS. Są to AstroMentalHealth oraz Yeast TardigradeGene.
AstroMentalHealth
Celem projektu AstroMentalHealth jest sprawdzenie wpływu izolacji kosmicznej na zdrowie psychiczne człowieka. Naukowcy będą analizować interakcję ze środowiskiem, zmiany w stanie emocjonalnym i efektywności pracy, co może przyczynić się do opracowania lepszych systemów wsparcia psychologicznego dla załóg kosmicznych.
Zespołem psychologów działających w ramach AstroMentalHealth kieruje dr Agnieszka Skorupa z Instytutu Psychologii Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W prace zaangażowani są również inni psycholodzy z instytutu – dr Dagna Kocur oraz dr Mateusz Paliga, prof. UŚ. Projekt będzie realizowany w latach 2024–2025.
W skład grupy badawczej wchodzą również naukowcy z innych ośrodków: prof. dr hab. Dariusz Galasiński z Centrum Interdyscyplinarnych Badań nad Zdrowiem i Chorobą Uniwersytetu Wrocławskiego, dr hab. Justyna Ziółkowska z Uniwersytetu SWPS oraz mgr Konrad Opaliński z Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zespół zasilają również przedstawiciele spółki z o. o. Space is Moore, mgr inż. arch. Leszek Orzechowski i mgr inż. arch. Agata Mintus, która zarządza analogowym habitatem kosmicznym Lunares, w którym będą testowane procedury pomiarowe oraz będzie zorganizowana misja lustrzana do właściwej misji badawczej na ISS.
Projekt realizowany jest w ramach Kampanii Badawczej Europejskiej Agencji Kosmicznej: Call for Polish activities to fly on ISS; Innovation Area: Human and Robotic Exploration.
Yeast TardigradeGene
Celem drugiego projektu Yeast TardigradeGene, realizowanego na ISS z udziałem pracowników UŚ, jest przetestowanie przeżywalności zmodyfikowanych genetycznie drożdży (wzbogaconych białkiem niesporczaków) w warunkach mikrograwitacji. Efektem ma być określenie możliwości ich użycia jako biofabryk zarówno podczas podróży kosmicznych, jak i na Marsie czy na Księżycu. Eksperyment odbędzie się w ramach konsorcjum trzech uczelni, w skład którego wchodzą Uniwersytet Szczeciński (lider), Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytet Śląski w Katowicach.
Ze strony Uniwersytetu Śląskiego prace prowadzi dr hab. Izabela Poprawa z Wydziału Nauk Przyrodniczych UŚ. Pozostali naukowcy działający w zespole to prof. dr hab. Ewa Szuszkiewicz oraz dr hab. Franco Ferrari z Uniwersytetu Szczecińskiego, a także prof. dr hab. Hanna Kmita, dr hab. Nina Antos-Krzemińska, dr hab. Łukasz Kaczmarek i dr hab. Andonis Karachitos z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Wszystkie eksperymenty realizowane na ISS są częścią Polskiej Misji na ISS, która otworzyła nowe możliwości dla rozwoju polskiej nauki i polskich technologii kosmicznych. Projekty obejmują m.in. badanie wpływu długotrwałego pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne człowieka, działanie zaawansowanych jednostek AI w warunkach niskiej grawitacji, monitorowanie poziomu hałasu na ISS, czy wykorzystanie mikroglonów w przyszłych misjach kosmicznych i medycynie kosmicznej.
Szczegóły dotyczące również pozostałych eksperymentów znajdują się na stronie Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA).
ISS | fot. NASA z Unsplash
AstroMentalHealth – projekt realizowany przez UŚ we współpracy z ESA