Dr inż. Agnieszka Drobniak | archiwum prywatne A. Drobniak
| Weronika Cygan |
Biomasa to dość szerokie pojęcie, zyskujące w ostatnim czasie coraz większą popularność. Od lat pozyskiwane z niej paliwa bada dr inż. Agnieszka Drobniak – geolog, która po ponad 20 latach pracy w Stanach Zjednoczonych przyjechała do Polski, by jako członkini i współzałożycielka Centre for Biomass Energy Research and Education (CBERE) Uniwersytetu Śląskiego realizować projekt finansowany w ramach programu „Polskie Powroty 2021” Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA).
Odnawialne źródło energii
– Z biomasą można robić wiele rzeczy. Nie tylko się nią pali, ale można ją również zgazować – mówi dr inż. A. Drobniak. Zwraca uwagę na jej zalety, a zwłaszcza fakt, że jest odnawialnym źródłem energii. To cecha szczególnie pożądana we współczesnym świecie, zmagającym się ze zmianami klimatu. Badaczka podkreśla przy tym, że badania nad paliwami z biomasy są wciąż młodą dziedziną, która jednak prężnie się rozwija.
Samo pojęcie biomasy to pojemny worek, w jakim mieści się wiele różnych elementów. Łączy je to, że ulegają biodegradacji i najczęściej pochodzą z odpadów m.in. produkcji rolnej, leśnej czy różnych gałęzi przemysłu. Do biomasy zaliczyć zatem możemy pozostałości z tartaków, gdzie przerabiane jest drewno czy odchody zwierząt hodowlanych. Zwłaszcza w tym ostatnim przypadku ukazują się dodatkowe zalety korzystania z tego zasobu – oprócz dostarczania energii rozwiązuje on również problem resztek, które w innym wypadku nie byłyby tak skutecznie zutylizowane.
Zapewnić czyste paliwo
W Centre for Biomass Energy Research and Education UŚ prowadzone są pionierskie badania z zakresu mikroskopowej analizy biomasy. Dr inż. A. Drobniak, która jest członkinią i współzałożycielką centrum, wspomina, jak zrodził się pomysł utworzenia CBERE.
– Zaczęło się od tego, że prof. Iwona Jelonek i dr Zbigniew Jelonek z Uniwersytetu Śląskiego zainteresowali się jakością brykietów z węgla drzewnego, używanych do grillowania. Następnie rozszerzyli badania na pellety drzewne, stosowane głównie jako źródło ogrzewania. Naukowcy szybko zauważyli, jak bardzo niektóre z tych paliw są zanieczyszczone. To wówczas pojawiła się myśl, żeby wykorzystać w analizach mikroskopię optyczną – mówi badaczka.
W ramach centrum geolog będzie realizować projekt dotyczący jakości paliw stałych produkowanych z biomasy oraz wpływu zastosowania tych paliw w celach energetycznych na środowisko i zdrowie użytkowników. Przedsięwzięcie otrzymało finansowanie z programu NAWA „Polskie Powroty 2021”, którego celem było stworzenie szansy wybitnym polskim naukowcom, od wielu lat pracujących na zagranicznych uniwersytetach, powrotu do kraju i podjęcia zatrudnienia na polskich uczelniach.
Amerykańsko-polska perspektywa
Dr inż. A. Drobniak wnosi do CBERE ponad dwudziestoletnie doświadczenie z pracy na amerykańskim Indiana University, gdzie razem z prof. Marią Mastalerz (również członkinią centrum) i we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Śląskiego prowadziła badania nad różnymi źródłami energii – węglem, ropą, gazem oraz w ostatnich latach biomasą. Ich prace udowodniły, że paliwa z biomasy mogą zawierać sporo zanieczyszczeń, w tym substancje kancerogenne, oraz emitować podczas spalania pyły zawieszone, niezwykle szkodliwe dla ludzkiego organizmu. – Znajdowaliśmy w pelletach pozostałości po tworzywach sztucznych, oponach, lakierach. To, jak te paliwa są wytwarzane i stosowane, wpływa na ich jakość i to, jak oddziałują na nasze zdrowie i środowisko – zaznacza geolog.
Powstałe wiosną 2022 roku CBERE zamierza poszerzyć współpracę, nawiązując relacje z licznymi ośrodkami naukowymi nie tylko w kraju, ale również z jednostkami działającymi na innych kontynentach. – Współpracujemy już z United States Geological Survey oraz uniwersytetami z Danii, Wielkiej Brytanii, USA i Polski. Niedługo w ramach projektu badawczego dołączy ponad 30 instytucji, w tym uniwersytety i laboratoria z Chin, Mongolii, Australii, Rwandy, Portugalii, Turcji, Niemiec, Bułgarii, Meksyku, Indii, Kanady i Słowenii – podkreśla dr inż. A. Drobniak, która sama wnosi do centrum amerykańsko-polską perspektywę.
Przez lata pracy w Stanach Zjednoczonych geolog zdobyła cenne doświadczenie i wiedzę z zakresu badań nad paliwami. – Przez lata pracowałam z ludźmi z całego świata, co też przełoży się na działalność centrum – mówi badaczka, która wspólnie z prof. I. Jelonek i dr Z. Jelonkiem opublikowała już siedem artykułów naukowych.
Choć Centre for Biomass Energy Research and Education dopiero rozpoczęło w bieżącym roku działalność, to już w tej chwili prowadzi intensywne prace. – Nasz zespół zaproponował m.in. metodologię badań oraz klasyfikację paliw z biomasy stanowiącą podstawowy wkład w zachowanie wysokiej jakości niskoemisyjnych produktów energetycznych – podsumowuje dr inż. A. Drobniak.
Przez wiele lat miejscem pracy dr inż. Agnieszki Drobniak był amerykański Indiana University, którego budynki badaczka uwieczniła na licznych zdjęciach. Jako pasjonatka fotografii chętnie dzieli się swoimi pracami na stronie Locationscout.
Muzeum Sztuki Eskenazi na Uniwersytecie Indiana | fot. Agnieszka Drobniak
Sample Gates – wejście do kampusu Indiana University | fot. Agnieszka Drobniak