| dr Aniela Kucharska, dr Cecylia Tatoj |
3 marca 2024 roku dobiegł końca Tydzień Trzech Kultur. Był to tydzień znacznie różniący się od innych, ponieważ połączył trzy strefy naszego miasta: strefę kultury, strefę nauki oraz strefę sacrum. Jego organizatorki: dr Aniela Kucharska (kuratorka) oraz dr Cecylia Tatoj (producentka) wyznaczyły sobie ambitny cel, który wielu osobom wydawał się niemożliwy do osiągnięcia. Chciały pokazać, że nauka, religia i kultura żydów, chrześcijan i muzułmanów mogą iść w parze i działać na rzecz pokoju.
Tydzień rozpoczął się spotkaniami w Centrum Kultury i Dialogu „Doha”. Prelekcje dr. Abdula Jabbara Koubaisy niezwykle zainteresowały wszystkie grupy wiekowe. Uczestnicy nie tylko otrzymali dawkę wiedzy o języku arabskim, lecz także mogli skosztować arabskiej kawy oraz pysznych daktyli. Warto dodać, że wiele osób podkreślało, że po raz pierwszy w życiu miało bliższy kontakt z kulturą muzułmańską.
Po południu natomiast, w Pracowni Ceramiki w Pałacu Młodzieży w Katowicach, zorganizowane zostały warsztaty ceramiczne dla dzieci pt. „Trzy kultury”, które powtórzono w czwartek, tym razem kierując je do osób dorosłych.
Dzień drugi poświęcony został żydom. Spotkania w Kato Science Corner rozpoczęły się wykładem prof. Katarzyny Kwapisz-Osadnik na temat wzgórza Moria w Jerozolimie – świętej góry tych trzech religii. Następnie uczestnicy wysłuchali wykładu ks. prof. dr. hab. Artura Maliny na temat języka hebrajskiego i spróbowali napisać swoje imię w tym języku.
Po południu w Bibliotece Śląskiej w Katowicach odbyło się spotkanie prowadzone przez Dominikę Szczawińską z redaktorami książki „Nie damy się wysiedlić… o żydowskim ruchu oporu w Zagłębiu Dąbrowskim” – Karoliną Jakoweńko i Tomkiem Grząślewiczem z Fundacji Brama Cukermana.
Dzień trzeci to zwrot w stronę chrześcijan, jednak warto podkreślić, że nie katolików, lecz ewangelików. Organizatorkom zależało bowiem, aby podkreślić także ich obecność i działalność na rzecz regionu. To bowiem luteranie byli pierwszymi budowniczymi Katowic, a Kościół Zmartwychwstania Pańskiego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej przy ul. Warszawskiej 18, gdzie odbył się środowy koncert, był pierwszą murowaną świątynią w naszym mieście. Dzięki gościnności księdza biskupa dr. Mariana Niemca, uczestnicy mogli wysłuchać występu chóru Largo Cantabile oraz chóru Largo pod batutą Igi Eckert, a następnie doświadczyć prawie metafizycznych wzruszeń, słuchając Marii Ivanitskiej, absolwentki Państwowej Szkoły Muzycznej w Tarnopolu, a obecnie studentki Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, grającej na tradycyjnym, ukraińskim instrumencie ludowym – bandurze.
Natomiast czwartkowy wieczór rozpoczął wykład prof. Katarzyny Kwapisz-Osadnik „Z Jerozolimy do Paryża”, a następnie licznie zgromadzona w Kinoteatrze „Rialto” publiczność obejrzała film „Notre-Dame płonie” i jeszcze raz wysłuchała anielskiego głosu oraz gry na bandurze Marii Ivanitskiej.
Piątek z kolei należał do mężczyzn. Panowie: prof. dr hab. Krzysztof Wieczorek (Wydział Humanistyczny UŚ), Imam dr Abdul Jabbar Koubaisy (dyrektor Centrum Kultury i Dialogu „Doha” w Katowicach oraz prezes Muzułmańskiej Fundacji Pomocy), ks. dr Adam Palion (przewodniczący Archidiecezjalnej Komisji ds. Ekumenizmu i Dialogu Międzyreligijnego oraz redaktor naczelny półrocznika Oecumenica Silesiana), Włodzimierz Kac (przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach) oraz dr Sławomir Pastuszka (historyk, judaista) spotkali się na bardzo ciekawej debacie prowadzonej przez prof. dr. hab. Dariusza Kuboka z Wydziału Humanistycznego UŚ.
W sobotę usłyszeliśmy wykład Jego Ekscelencji prof. Ibrahima Bina Saleh Al-Naimi, Podsekretarza Stanu Ministerstwa Edukacji i Szkolnictwa Wyższego w Katarze, przewodniczącego Rady Dyrektorów Międzywyznaniowego Centrum Dialogu Międzynarodowego w Doha w Katarze, który odczytał dr Sekou Marafa Toure. Następnie rozpoczęła się debata rektora UŚ prof. dr. hab. Ryszarda Koziołka z dr. hab. Pawłem Jędrzejko, prof. UŚ.
Nie lada gratką po wykładzie był ceremoniał parzenia marokańskiej herbaty miętowej wraz z degustacją tradycyjnych słodkości przygotowany przez Hassnę Ezzarę z Polsko-Marokańskiej Fundacji ARGAN oraz warsztaty arabskiej sztuki zdobienia ciała henną.
Ten intensywny dzień zakończył entuzjastycznie przyjęty koncert w Wyższym Śląskim Seminarium Duchownym. Przed publicznością wystąpił zespół Etnos Ensemble, którego muzyka w sposób niezwykle oryginalny łączy dźwięki typowe dla żydów, chrześcijan i muzułmanów.
W niedzielę natomiast odbyła się prelekcja dr hab. Magdaleny Zdrady-Cok, prof. UŚ pt. „Trzy kobiety. Trzy religie. Trzy punkty widzenia?”, a następnie rozpoczęła się debata, na której spotkały się przedstawicielki trzech religii: dr Ewa Porada (koordynatorka Ogólnopolskiego Programu Duszpasterskiego dla Rodzin), Teresa Koubaisy (Muzułmańska Fundacja Pomocy) oraz Dorota Burchard (wiceprzewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach), które prowadzone przez dr Cecylię Tatoj opowiadały o tematach bliskich wszystkim kobietom.
W południe, w egzotyczną podróż do Maroka zabrała nas Hassna Ezzara, prezeska Polsko-Marokańskiej Fundacji ARGAN.
W niedzielne popołudnie organizatorki postanowiły skupić się na żydowskiej historii regionu. Gmina Wyznaniowa Żydowska w Katowicach zaprosiła do zwiedzania cmentarza przy ul. Kozielskiej, po którym oprowadzał dr Sławomir Pastuszka. Panowała głucha cisza, zza chmur wyszło słońce. Zgromadzeni podkreślali, że było to niezwykłe, prawie mistyczne spotkanie, jakby echo dawnych, nieznanych dziejów naszego miasta.
Kolejnym wzruszającym momentem było spotkanie w VIII Liceum Ogólnokształcącym przy ul. 3 Maja 42. Absolwent tej szkoły, Włodzimierz Kac, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej przybliżył zgromadzonym rzadko opowiadaną historię katowickich żydów.
Następnie pięćdziesięcioosobowa grupa udała się w towarzystwie Dariusza Walerjańskiego zabytkowym tramwajem na drugą stronę dawnej granicy, zwiedziła Fundację Bramy Cukermana i wysłuchała opowieści o żydach mieszkających i budujących miasto Będzin.
Tydzień Trzech Kultur uświetniły także cztery wystawy. Trzy z nich, przygotowane przez Muzułmańską Fundację Pomocy i przez Polsko-Marokańską Fundację ARGAN, poświęcone muzułmańskim naukowcom, kościołom w krajach muzułmańskich oraz kulturze Maroka, mogliśmy oglądać na Wydziale Humanistycznym UŚ w Katowicach. Czwartą, łączącą wszystkie trzy religie, przygotowali pracownicy Biblioteki Wydziału Teologicznego UŚ pod kierunkiem ks. dr. Adama Paliona.
Jako podsumowanie warto podkreślić, że podczas Tygodnia Trzech Kultur Uniwersytet Śląski i Miasto Katowice pokazały swoje wielokulturowe oblicze. Oblicze, które wszystkich zadziwiło i oczarowało. Z sentymentem sięgnęliśmy pamięcią do czasów, kiedy nasz region był mozaiką kultur, ale nie zamykamy się w przeszłości. Wspólnie budujemy rzeczywistość, która – jak pokazały organizatorki – już jest wielokulturowa. Nasza uczelnia, miasto i cały region są otwarte na inne religie, kultury, spojrzenia na świat, po prostu ciekawe drugiego człowieka.
Powtórzmy słowa dr Anieli Kucharskiej i dr Cecylii Tatoj: nauka, religia i kultura nie muszą się wzajemnie wykluczać, przeciwnie – mogą współistnieć i tworzyć lepsze jutro.
Powiązane treści
- Strona Tygodnia Trzech Kultur w Mieście Nauki
- „Komunikacja interkulturowa fundamentem nauki języka obcego” – artykuł o badaniach śląskich naukowców
- Podcast z organizatorami tygodnia (Spotify)
- Film podsumowujący wydarzenie (YouTube)
