Rondo w Katowicach | mat. Urząd Miasta Katowice
Rok 2024 będzie należał do Europejskiego Miasta Nauki! Przez 50 tygodni – od stycznia do grudnia – Katowice zamienią się w żyjące laboratorium, które dostarczy inspiracji, edukacji i innowacji na lokalnym, regionalnym, krajowym, a także europejskim poziomie.
Proponujemy udział w wyjątkowych 50 tygodniach tematycznych Europejskiego Miasta Nauki, z których każdy będzie koncentrował się na jednym naukowym temacie – starannie dobranym i opracowanym, a poświęconym ważnemu problemowi polskiej i światowej nauki.
Niezależnie od tego, czy jesteś uznanym w swojej dziedzinie ekspertem(-tką), młodym naukowcem(-czynią), który dopiero zaczyna swoją karierę, lub mieszkańcem(-nką) Katowic zainteresowanym kształtowaniem przestrzeni publicznej – wydarzenia w ramach całorocznego programu EMN 2024 z pewnością cię zainteresują! Oto jak będą przebiegały prace nad koncepcją programową całorocznych obchodów.
Energia nauki
Całoroczny program wydarzeń wynikający z przyznania Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024 to doskonała okazja, aby połączyć lokalną społeczność ze środowiskiem akademickim. Chcemy budować miasto, w którym wykrywanie problemów i podejmowanie decyzji oparte jest o szerokie wykorzystywanie metody naukowej – także przez mieszkańców. Dzięki takiemu podejściu stolica województwa śląskiego wraz z całym regionem, dawniej znanym jako serce polskiego przemysłu, zacznie pulsować nową energią – energią nauki.
Z tego samego powodu zależy nam, aby społeczność akademicka wspólnie z mieszkańcami Katowic i innych miast regionu aktywnie włączyła się w tworzenie programu obchodów EMN 2024. Jesteśmy otwarci na propozycje tematów, jakie moglibyśmy realizować podczas 50 tygodni.
Zapraszamy mieszkańców, naukowców, młodych badaczy, studentów do włączenia się w roczny program obchodów Europejskiego Miasta Nauki. Zgłaszajcie problemy i wyzwania, na które waszym zdaniem powinniśmy zwrócić uwagę. Niebawem uruchomimy stronę internetową, gdzie każdy zainteresowany będzie mógł zgłaszać interesujące go tematy i zagadnienia.
50 tematów w 50 tygodni
Jak będziemy budować program 50 tygodni EMN 2024? Propozycje tematów czerpiemy z różnych źródeł. Część z nich wynika z sygnalizowanych przez mieszkańców potrzeb, ale wychodzą one również od pracowników uczelni Konsorcjum Akademickiego – Katowice Miasto Nauki. Cenną wiedzę zebraliśmy także w ramach badań prowadzonych przez uczelnie na zlecenie Miasta Katowice. Wszystkie pomysły zostaną przeanalizowane przez komitet programowy, który rozpocznie prace już niebawem.
Nad merytoryką i formatem danego tygodnia będzie czuwał kurator(-ka) – ekspert(-ka) w wybranej dziedzinie. Będzie nim mógł zostać pracownik(-ca) uczelni konsorcjum, ale zaproszeni zostaną też wybitni przedstawiciele(-ki) świata nauki z kraju i Europy.
Kuratorzy razem z pracownikami naukowymi, studentami, doktorantami oraz przedstawicielami otoczenia zewnętrznego uczelni zadbają o różnorodność aktywności. Mamy na uwadze potrzeby wszystkich odbiorców, dlatego zwracamy uwagę na to, aby w każdym tygodniu znalazły się atrakcje dla dzieci, młodzieży i seniorów. Chcemy, aby wydarzenia organizowane w ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki odbywały się także w innych miastach regionu. Będą one powstawały we współpracy z różnymi instytucjami kultury.
Do inicjatyw zamierzamy zaprosić też europejskie i krajowe wiodące ośrodki naukowe oraz instytucje naukowo-badawcze, takie jak CERN, ESA i inne.
Wydarzenia wpisane w 50 tygodni EMN 2024 będą spełniały potrzeby na jednym z czterech poziomów: lokalnym, regionalnym, krajowym i europejskim. Lokalna społeczność odczuje, że realizowane w ramach EMN 2024 inicjatywy mają realny wpływ na codzienność. W skali regionu liczymy na wzmocnienie integracji środowiska akademickiego, edukacyjnego i gospodarczego, a w skali kraju chcemy zwiększyć m.in. atrakcyjność turystyczną i akademicką Katowic. Na poziomie europejskim naszym celem jest zwiększenie rozpoznawalności śląskich uczelni.
Idee 50 tygodni tematycznych koncentrować się będą wokół 6 ścieżek tematycznych Europejskiego Miasta Nauki:
- zdrowie i jakość życia – odpowiednie planowanie przestrzeni publicznych, promocja zdrowia i zrównoważonego rozwoju dla zapewnienia odpowiedniej jakości życia,
- klimat i środowisko – zagadnienia związane z ekologią i ekonomią zmian klimatycznych, a także dotyczące zrównoważonych miast i społeczności,
- przemysły przyszłości – o nowych rozwiązaniach transformacyjnych i rozwoju sektorów kreatywnych, takich jak e-sport oraz gamedev,
- innowacje społeczne – zwrócenie uwagi na ważną rolę tzw. citizen science, czyli nauki obywatelskiej, która przy wsparciu mieszkańców ma realną szansę wpłynąć na pracę naukowców,
- dziedzictwo przemysłowe i kulturowe – procesy transformacji społeczno-gospodarczej w regionach, gdzie obecny był przemysł oraz specyficzna kultura wokół niego wytworzona,
- kreacja i krytyka – aktywności skupione wokół m.in. zagadnienia kreowania i prowadzenia narracji, ale także krytycznego namysłu nad przedsięwziętymi działaniami.
Citizen science
Chcemy, by 50 tygodni EMN było realizowanych w sposób jak najbardziej angażujący. Dostrzegamy wyjątkowe znaczenie inicjatyw „bottom-up”, czyli rozwijanych oddolnie. Wierzymy, że naukę tworzy nie tylko środowisko akademickie, ale wpływ na nią mają również mieszkańcy regionu – to z ich codziennych potrzeb wynikają problemy badawcze, na które rozwiązań szukamy w uczelniach.
Inicjatywy w ramach Europejskiego Miasta Nauki będą realizowane również w oparciu o koncepcję citizen science, która podkreśla znaczenie partycypacji obywateli w procesie naukowym. Każdy może wnieść swój wkład w wiedzę, niezależnie od wieku. Niebawem rozpoczniemy informowanie o szczegółach dotyczących realizacji projektów w tym nurcie.
Zróżnicowany program wydarzeń EMN
50 tygodni EMN to nie jedyna atrakcja, jaką przewidujemy w ramach obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024. Obok głównego programu planowane są również działania młodych Europejskiego Miasta Nauki, programy edukacyjne (z tematem wiodącym: „nauczyciele-nauczycielom”), a także wydarzenia strategiczne, m.in.:
- 9–11 grudnia 2023 – otwarcie obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024 w hali widowiskowo-sportowej Spodek oraz w Międzynarodowym Centrum Kongresowym podczas Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice wraz z widowiskiem naukowo-artystycznym otwierającym Miasto Nauki,
- 12–15 czerwca 2024 – międzynarodowa konferencja EuroScience Open Forum (ESOF 2024) w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach,
- czerwiec–wrzesień 2024 – European Science in the City Festival – inicjatywa komisji europejskiej z szeregiem wydarzeń popularnonaukowych dotyczących europejskich misji badawczych,
- czerwiec 2024 – EU Talent Fair – europejska inicjatywa targów pracy dla naukowców(-czyń),
- wrzesień 2024 – europejskie finały EUCYS: European Union Contest for Young Scientists,
- wrzesień 2024 – organizacja TalentOn – europejskiej inicjatywy dla młodych naukowców(-czyń),
- październik 2024 – Międzyuczelniana Inauguracja Roku Akademickiego 2023/2024,
- 6–10 grudnia 2024 – zamknięcie obchodów Europejskiego Miasta Nauki 2024 w hali widowiskowo-sportowej Spodek oraz w Międzynarodowym Centrum Kongresowym, podczas Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice.
Trwałe efekty
Uprawianie nauki nie ogranicza się jedynie do kampusów uniwersyteckich i laboratoriów. Ważnym założeniem EMN jest to, aby opracowane wspólnie rozwiązania były wdrożone w życie i miały realny wpływ na naszą codzienność. Chodzi nie tylko o odkrywanie nowych idei, ale także o ich zastosowanie w praktyce. Jednym z trwałych efektów EMN 2024 ma być deklaracja Miasta Nauki, do której opracowania i podpisania zaprosimy wszystkich chętnych. Chcemy, aby jednym z trwałych efektów korzystania z całorocznego programu był wzrost kompetencji mieszkańców w zakresie korzystania z potencjału nauki – by stała się ona łatwo dostępna, podręczna i bliska każdemu, kto zwróci się w jej stronę.