Dzisiaj przypadają 64. urodziny Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej, znanej jako NASA. Powołana do życia w 1958 roku zastąpiła istniejącą od 1915 roku NACA (National Advisory Comittee for Aeronautics). Tym samym, świeżo utworzona organizacja przejęła od poprzedniczki 8 tysięcy tamtejszych pracowników, fundusze w wysokości 100 milionów dolarów oraz trzy główne ośrodki badawcze. Najważniejszymi projektami w historii NASA, związanymi z eksploracją kosmosu, są: programy Mercury, Gemini, Apollo, Skylab, program wahadłowców oraz podjęte we współpracy ze Związkiem Radzieckim program Apollo-Sojuz i utworzenie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Młodszą siostrą jubilatki jest międzyrządowa organizacja ESA – Europejska Agencja Kosmiczna, która została utworzona na mocy konwencji podpisanej w Paryżu 30 maja 1975 roku. Jej zadaniem jest realizacja wspólnego, europejskiego programu badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej.
W listopadzie 2012 roku Polska stała się dwudziestym państwem członkowskim ESA, wpłacającym składkę o wartości około 30 milionów euro rocznie. Polscy przedsiębiorcy i naukowcy nawiązują kontakty z nowymi partnerami, rozwijają technologie, a także otrzymują wsparcie finansowe i mają dostęp do infrastruktury organizacji. Wśród astronautów ESA są dziś m.in. Brytyjczycy, Francuzi, Niemcy, Włosi, Holendrzy i Hiszpanie.
Badania kosmosu prowadzone przez Europejską Agencję Kosmiczną często mają charakter uzupełniający i pomocniczy wobec planów NASA – obie instytucje zajmują się m.in. ochroną kosmosu. Rozwój sektora kosmicznego oraz transfer technologii kosmicznych jest kołem zamachowym nowoczesnych gospodarek zarówno w USA, jak i w krajach europejskich.
W strukturach ESA Polacy pełnią ważne funkcje. Dr Agata Kołodziejczyk – ambasadorka Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE – jest pierwszą Polką, która dostała się do Advanced Concepts Team, gdzie pełni rolę ekspertki w dziedzinie biomimetyki. Badaczka opracowała rewolucyjne rozwiązanie dla wielomodułowych teleskopów orbitalnych polegające na zmniejszeniu ich ciężaru oraz kosztów wyniesienia nad ziemię.
W kwietniu 2022 roku doradcą ESA został dr Tomasz Rożek, również ambasador Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE oraz absolwent Uniwersytetu Śląskiego. Celem Grupy Doradczej Wysokiego Szczebla ds. Ludzkiej i Robotycznej Eksploracji Kosmosu (w skrócie HLAG), w skład której wszedł dr T. Rożek, jest określenie kierunku, w którym Europa powinna rozwijać technologie kosmiczne.
Z dr Agatą Kołodziejczyk rozmawia Katarzyna Juszkiewicz.
Wahadłowiec w chwili startu | NASA